|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7974 |
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 393
SERMONES. GERHARDUS LEODIENSIS
Olim: II 1 F 14 Pergament II, 152 Bl. 150×110 Baumgarten (Elsaß) (?), 13. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
| Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier. |
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 4, 402-418 (online).
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 7)
Bei Foliierung Zahl 101 übersprungen. Das äußere Doppelblatt in der ersten Lage verloren (Textverlust).
| Schrift: | |
| Schriftraum: 100/132 × 67/100 Spaltenzahl: 2 | |
| Schriftart: Textualis cursiva Textualis cursiva von einer Hand. Bl. 23vb von anderer kursiver Hand beschrieben. Vorsatzblätter in Textualis von anderer Hand geschrieben. Großteils zweispaltig, lediglich Bl. 70r-100r und 128r-137v einspaltig. | |
| Ausstattung: Rubriziert |
| Einband: Anfang 17. Jh. Gotisch Schmucklos |
| Besitzvermerk (Bl. IIv am oberen Rand): Liber iste pertinet ad monasterium Bomgarten ordinis Cisterciensis iuxta Andelo. Kloster Baumgarten bestand bis ins erste Viertel des 16. Jh. Schicksal dessen Bücherbestände lässt sich nicht mehr ermitteln.
Anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Kloster Stams 1808 der UB übergeben. Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift  , bis 1808, A1 |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Kat. Innsbruck 4", "Schneyer", "Bloomfield", "Graesse", "Zumkeller"
alle Initien
| (Ira-IIvb) | Fragment einer Ars dictandi. 17 Formeln ohne Überschriften und Erläuterungen. |
| (Falz der letzten Lage) | Rudolf von Ems
: Weltchronik (Ed. G. Ehrismann, Berlin 1915). Fragment. Verse 18351-18352, 18390-18391; 18402-18403, 18414-18415. |
| (1ra-11vb) | Sermones de communi sanctorum et de occasionibus. Großteils anonym, vereinzelt von Petrus de s. Benedicto. 29 |
| 1ra | ...] egrediatur ut splendor iustus eius et cetera (Is. 62,1). Cum vero transivit de mundo transivit ad patrem. Reliquit sanctos evangelistas |
| 1rb | Certamen forte dedit ei ut vinceret. Sap. X (12). Tria tanguntur hic: Acerbitas passionis ibi: Certamen forte. Misericordia domini certamen commitentis ibi: Dedit illi... |
| 1vb | Non coronabitur nisi qui legitime certaverit. II Thi. II (5). Nota tres condones necessarias pugnanti. Prima ut sit sobrius ne cadat per gulam... |
| 2ra | Posuisti domine super caput eius coronam de lapide pretioso (Ps. 20,4). Nota quod triplex est corona. Mala quae portatur in triplici regno malo. Est enim regnum carnis, in quo portatur... |
| 2vb | Isti sunt qui veniunt ex magna tribulatione et laverunt stolas suas in sanguine agni. Apoc. VII (14). In his verbis sancti martyres a duobus commendantur, scilicet a virtute superandi adversarium ibi Isti sunt qui... |
| 3rb | Ecce quam bonum et quam iocundum et cetera. Ps. (132,1). Bonum est contra malitiam culpae, iocundum contra tristitiam poenae. Seneca Bonus socius est in via pro vehiculo. Nota quod hominem... |
| 3vb | Ipsorum est enim regnum caelorum (Matth. 5,10). Quot modis acquiratur regnum caelorum. Respondere... |
| 3vb | Beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum caelorum. Matth. V (10). Sancti martyres sapientes mercatores fuerunt. Exposuerunt enim temporales possessiones ad munera, corpora ad opera, animas ad tormenta... |
| 4ra | Reddidit Deus mercedem laborum sanctorum suorum. Sap. X (17). Non taedeat sanctos exspectare, quia securi sunt de magna mercede. Est autem merces... |
| 4va | Gloria et honore coronasti eum Domine et constituisti eum super opera (Ps. 8,6). Nota quattuor genera honorum solent a domino coronari, secundum quod quattuor genera hominum coronantur ab hominibus... |
| 4vb | Qui sequitur me non ambulabit in tenebris. Io. VIII (12). Homines errantes de nocte multum gaudent ad clamorem vocis et ad aspectum luminis. Sed iam Christus emittit vocem et producit lumen... |
| 5ra | Si quis mihi ministraverit honorificabit eum pater meus. Io. XII (26). In verbis propositis duo dominus facit Invitat ad meritum ibi Si quis mihi ministraverit; Promittit praemium ibi Honorificabit eum pater meus... |
| 5rb | Si quis mihi ministraverit honorificabit eum pater meus. Io. XII (26). Dictum est in praecedenti sermone qualiter oportet se ministerium exhibere... |
| 5va | Qui me confessus fuerit coram hominibus et cetera. Lu. XII (8). Nota confitendus est Christus corde. Ps. Confitebor tibi domine in toto corde meo. Videlicet memoria, intelligentia et voluntate... |
| 5vb | Euge, serve bone et cetera. Mt. XXV (23). In his verbis dominus tria facit: Primo commendat boni servi meritum ibi Euge serve bone... |
| 6rb | Quis putas est fidelis servus et prudens quem constituit et cetera (Matth. 24,45). In his verbis dominus tria dicit de hoc sancto: Primum est meritum conversationis ibi Fidelis servus... |
| 6vb | Beatus quem elegisti et assumpsisti et cetera. Ps. (64,5). Duplex est huius sancti beatitudo: Una, quam confert dominus in praesenti per gratiam ibi Beatus quem elegisti. Secunda, quam confert in regno... |
| 7ra | Exaltavi electum de plebe mea. Ps. (88,20). Nota dominus hunc sanctum a populo, a mundo, a tumulo. Primo exaltavit eum a populo, cum eum populo suo praefecit... |
| 7rb | In medio ecclesiae aperuit os eius et cetera. Eccli. XV (5). De isto bono doctore tria in his verbis significantur, scilicet veritas doctrinae ibi In medio ecclesiae aperuit os eius; Fecunditas sapientiae ibi... |
| 7va | Aperuit os eius et implevit eum et cetera. Eccli. XV (5). Nota ad susceptionem sapientiae tria debemus aperire, scilicet oculos ad videndum, Ysa. LX. Leva in circuitu oculos tuos. Ps. Revela oculos meos et considerabo et cetera... |
| 7vb | Vos estis lux mundi. Mt. V (14). De sanctis doctoribus dominus hic duo dicit, scilicet eorum nobilitatem, cum dicit Vos estis lux; Et eorum utilitatem, cum subiungit Lux mundi... |
| 8va | Filii Syon exultate et laetamini in domino Deo vestro, quia dedit vobis doctorem iustitiae. Iohel III (recte: 2,23). In his verbis propheta duo facit Invitat nos ad spiritualem exultationem ibi Filii Syon exultate et cetera... |
| 9ra | Estote parati quia qua hora non putatis filius hominis venit. Luc. XII (40). In his verbis dominus duo facit: Praemittit exhortationem ibi Estote. Et subiungit rationem ibi Qua hora... |
| 9rb | Beati sunt servi illi et cetera. Luc. XII (37). In verbis propositis dominus duo facit Permittit praemium beatitudinis ibi Beati sunt servi illi; subiungit debitum meritum debitae exspectationis... |
| 9va | Quinque ex illis erant fatuae et quinque prudentes. Mt. XXV (2). Nota quinque prudentias electorum et quinque stultitias reproborum. Electorum prudentia prima est in correctione erratorum... |
| 10ra | Prudentes virgines acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus. Mt. XXV (4). Nota in verbis propositis duo: Interiorem prudentiae habitum ibi Prudentes virgines; et exteriorem actum ibi Acceperunt... |
| 10rb | Ecce sponsus venit exite obviam ei (Matth. 25,6). In verbis istis propositis duo tanguntur: Sponsi adventus denuntiatio et hoc ibi Ecce sponsus venit. Ad occurendum sponso virginum exhortatio ibi Exite obviam ei... |
| 10vb | Quae paratae erant intraverunt cum eo ad nuptias. Mt. XXV (10). Nota volenti intrare cum sponso ad nuptias tria paranda sunt, videlicet vestimenta, luminaria et aromata. Paranda sunt primo... |
| 11va | Domine in voluntate tua praestitisti decori meo virtutem. Ps. (29,8). Hic duo tanguntur, scilicet decor pudicitiae virginalis ibi Decori meo; Et virtus passionis ibi: Virtutem. De decore require in priore processu sermonis Fortitudo et decor... |
| (1va) | : Sermo de uno martyre (Schneyer 4, 796, Nr 197). 1 |
| 1va | Usque ad mortem certa pro iustitia et dominus pro te expugnabit inimicos tuos. Eccli. IIII (33). Communiter dicitur Melius gloriose mori quam ignominiose vivere. I Cor. IX (15) Bonum est mihi mori quam... |
| (2rb) | : Sermo de pluribus martyribus (Schneyer 4, 797, Nr. 212). 1 |
| 2rb | Sapientiam sanctorum narrant populi et laudem eorum nuntiet ecclesia. Eccli. XLIIII (15). Duabus de causis institutae sunt sollemnitates sanctorum in ecclesia. Primo propter fidelium aedificationem, unde dicitur hic... |
| (4rb) | : Sermo de pluribus martyribus (Schneyer 4, 797, Nr. 211). 1 |
| 4rb | Reddidit Deus mercedem laborum sanctorum suorum. Sap. X (17). Nota multiplex est labor. Est enim labor malus, scilicet peccatorum... |
| (8ra) | : Sermo de pluribus confessoribus (Schneyer 4, 799, Nr. 227). 2 |
| 8ra | Lex veritatis fuit in ore eius et iniquitas non est inventa in labiis eius. Mal. II (6). Quibus doctor bonus labium veritatis assumit: Primo, ut incorporet sibi, secundo, ut illam distribuat aliis... |
| 8ra | Vos estis lux mundi. Mt. V (14). Nota quod lux est in substantia pura et cum cetera mundat ab immundis maculam non trahit, quod significat in praedicationibus puritatem vitae. Sap. VII Candor est lucis aeternae... |
| (8vb) | Anonymes Sermo. 1 |
| 8vb | In memoria aeterna erit iustus et cetera. Ps. (111,7). In his verbis istis duo tanguntur, scilicet meritum iustitiae ibi Iustus; et praemium laudis perpetuae ibi In memoria aeterna erit. Debemus ergo... |
| (11vb-16rb) | Anonyme Sermones diversi zu Themen aus dem Alten Testament. 12 |
| 11rb | Fortitudo et decor indumentum eius et cetera (Prov. 31,25). Vel accipe thema Manum suam misit ad fortia et digiti eius apprehenderunt fusum infra Prover. ultimo. Nota quod opus est multiplici fortitudine, videlicet ad resistendum... |
| 11vb | Legitur in libro primo Regum quod Saul fuit primus rex Iudaeorum et habuit superbum filium nomine Ionathan et pulchram filiam nomine Michol... |
| 12rb | Legitur in secundo libro Regum quod in templo Salomonis erant quattuor scilicet candelabrum luminis, altare aureum, et archa testamenti et mensa... |
| 13ra | Legitur in libro Regum quod X tribus Israel reliquerunt verum dominum suum filium Salomonis et secuti sunt... |
| 13rb | Legitur in Genesi quod Cain interfecit fratrem suum Abel. Cain interpretatur et significat qui multa in hoc saeculo possidet... |
| 13va | Legitur in Exodo quod Moyses proiecit virgam in terram ex praecepto domini et versa est... |
| 13vb | Legitur in libris Machabaeorum quod Antiochus rex Sarracenorum venit in Ierusalem et... |
| 14rb | Legitur in Apocalypsi quod inter alia mira quae dominus ostendit Iohanni de fine mundi, de adventu... |
| 15ra | Legitur in libris Machabaeorum quod Nicanor, dux Antiochi regis fecit pacem cum Iuda... |
| 15rb | Legitur in libris Machabaeorum quod rex Alexander misit Ionathae duci Iudaeorum tria munera pretiosa... |
| 16ra | Legitur in Deuteronomio quod filii Israel venerunt ad quendam locum qui dicebatur sepulcrum concupiscentiae... |
| 16rb | Hortus conclusus est soror mea. Hortus conclusus fons signatus (Cant. 4,12). Dominus appellat matrem suam... |
| (16vb-21vb) | Anonyme Sermones diversi zu Themen aus dem Alten Testament. Fortsetzung. 15 |
| 16vb | Legitur quod dominus in veteri lege praecepit filios Israel facere corporaliter quae nos facere debemus spiritualiter, si veri filii Israel esse cupimus... |
| 17rb | Legitur quod dominus praecepit in lege tria filiis Israel corporaliter, quae nunc praecipit nobis spiritualiter. Primo inquit omne... |
| 17va | Legitur quod dominus filiis Israel tria praecepit in lege. Primum est quod VII diebus paschae non... |
| 17vb | Legimus quod dominus filiis Israel praecepit tria. Primum est quod si quis per viam iret et aves cum pullis inveniret... |
| 18va | Legimus quod dominus tria praecepit filiis Israel. Primum fuit quod omne primogenitum masculini generis, tam de hominibus... |
| 19ra | Legimus quod dominus praecepit tria filiis Israel. Primum est quod qui esset pavidus... |
| 19rb | Legimus quod dominus praecepit tria filiis Israel. Primum est quod plantarent nemus iuxta altare domini... |
| 19va | Legitur quod dominus tria praecepit filiis Israel. Primum est quod VI annis terram... |
| 20ra | Legitur quod dominus tria praecepit filiis Israel in lege. Primum est qui domum aedificavit et in ea nondum habitavit... |
| 20rb | Legimus quod dominus filiis Israel tria praecepit in lege. Primum est quod duos agnos pingues sine macula ei cottidie offerent... |
| 20va | Legimus quod dominus in lege tria sibi praecepit offerri de his quae in templo offerebantur... |
| 20vb | Legimus quod dominus in lege tria praecepit ut sacerdotibus suis prophetis de sacrificiis darent... |
| 21rb | Legimus quod dominus tria praecepit Moysi. Primum est quod faceret tabernaculum... |
| 21va | Legitur in Proverbiis quia tria bene gradiuntur et quartum quod feliciter incedit et... |
| 21vb | Gaudium est angelis Dei super uno peccatore (Luc. 15,10). Cantamus quod sanctus Michael est praepositus omnibus animabus ut perducat eas in paradisum exultationis. Unde rogemus eum pro nobis... |
| (21vb-47vb) | Sermones diversi. Großteils anonym. 17 |
| 24va | Quattuor homo considerare debet: Vitam praesentem, peccatum, infernum et regnum caelorum. Circa primum, scilicet vitam praesentem, tria notanda sunt: Brevitas, mutabilitas et vacuitas... |
| 28ra | Ego resuscitabo eum in novissimo die (Ioh. 6,55). Hic dies tantus erit et ex sua magnitudine tam singularis prae omnibus aliis diebus, qui sunt, fuerunt et erunt ab initio mundi usque ad illum diem... |
| 35ra | Impinguasti in oleo caput meum et calix meus inebrians quam praeclarus est (Ps. 22,5). In verbis istis tangitur beneficium pretiosum scilicet redemptionis inappreciabilis per effusionem dominici sanguinis... |
| 39ra | Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens pulchra ut luna electa ut sol terribilis ut castrorum acies ordinata (Cant. 6,9). De assumptione beatae virginis quicquid proprium quicquid spirituale scriptum reperitur, teste Hieronymo inter apocrypha censentur... |
| 40ra | Intendens in caelum beatus Stephanus (Act. 7,55). Qui interpretatur iudicium vel regula et corona. Omnia bona sua illuc referens, unde acceperat, quia omne donum optimum et cetera... |
| 40vb | Ecce sacerdos magnus (Eccli. 50,1). Demonstratio est quasi diceret filius Dei. Videte sacerdotem magnum. Nam et imitamini eum. Ostendit ergo nobis eum tamquam portitorem luminis in tenebris... |
| 42va | Sitio (Ioh. 19,28). Audi filia et vide (Ps. 44,11). Ille bonus auditor est et non obliviosus qui audit verbum Dei attente, utiliter et diligenter. Sed certe audire non potest attente, qui nescit, quem audit, nec utiliter audit, si nescit... |
| 42va | Qui audit me non confundetur (Eccli. 15,4). Homines multa et magna faciunt quandoque ut vitent confusionem verecundiae. Quanto magis hoc parvum debemus facere, scilicet audire beatam virginem... |
| 42vb | Quasi cedrus exaltata sum in Libano (Eccli. 24,17). Cedrus quantum in altum crescit, tantomagis radices deorsum figit et significat beatam virginem, quae sursum crevit in quinque ramos, videlicet mater Dei, regina caeli... |
| 43rb | Signum magnum apparuit in caelo mulier amicta sole et luna sub pedibus eius et in capite eius corona stellarum XII (Apoc. 12,1). In hac auctoritate quattuor notantur: Beatae virginis assumptio, assumptionis utilitas, assumptionis qualitas et... |
| 44va | Quae est ista quae processit sicut aurora consurgens pulchra ut luna electa ut sol (Cant. 6,9) Beata Maria dicitur aurora propter tres proprietates aurorae Solem praevenit... |
| 44vb | Postquam impleti sunt dies purgationis Mariae et cetera (Luc. 2,22). Tria notantur in hoc evangelio: Mariae purgatio ibi Postquam impleti sunt dies purgationis; Pueri in templo praesentatio ibi Tulerunt Iesum in Ierusalem; Simeonis... |
| 45ra | Plantaverat dominus Deus paradisum voluptatis (Gen. 2,8). Haec paradisus quattuor fluminibus irrigatur, ligno vitae decoratur, a cherubin custodiebatur. Tempestatibus caret, bis in anno fructum profert... |
| 45vb | Mulier gratiosa inveniet vitam (Prov. 11,16). In hac auctoritate exprimitur triplex status Mariae Magdalenae: Culpae, gratiae et gloriae. Primum ibi Mulier; Secundum ibi Gratiosa; Tertium ibi Inveniet vitam. In primo statu... |
| 46va | Revertere revertere Sunamitis revertere revertere ut intueamur (Cant. 6,12). Quilibet homo debet converti cum Maria Magdalena a peccato per paenitentiam propter tria, scilicet Deum, seipsum, proximum. Propter Deum tribus modis... |
| 46vb | De ventre matris meae vocavit me dominus nomine meo (Is. 49,1). In verbis istis commendatur praecursor domini in quinque, quia in utero matris sanctificatus, a domino praenominatus, a domino custodiae deputatus, a domino... |
| 47rb | Nimis honorati sunt amici tui Deus et cetera (Ps. 138,17). Quia omnes amicos suos multum honoraret dominus, sicut ista auctoritate dicitur istos tamen praecipue apostolos inter alios honoravit... |
| (23vb) | Notiz. 1 |
| 23vb | Nota quod sex causae sunt quae multum nobis sunt timendae dum migramus de hoc mundo. Prima est quod homo transibit solus: Nullus enim amicorum vult... |
| (24ra) | De septem donis. 1 |
| 24ra | Haec sunt dona quae recipit anima sancta cum corpore egreditur et in illa luminosa patria collocatur. Sed quidam fatui dicunt quod animae non intrant in regnum caelorum usque in diem iudicii... |
| (25ra) | Tractatus de vicus (Bloomfield Nr. 2221). Anfang des Traktats hier als Sermo verwendet. Parallelüberlieferung: München, BSB, Clm. 27606, 74-81; Wien, ONB, Cod. 1653, 89-104 u. ö. 1 |
| 25ra | Generaliter omne peccatum fugiendum est, quia daemonibus placet, Deo displicet, homini nocet. Primum paret per hoc quia diabolus semper temptat hominem ut in peccatum praecipitet... |
| (26ra) | : Sermo in dnca pentecostes (Schneyer 4, 475, Nr. 31). |
| (29vb) | : Sermo in dnca pentecostes (Schneyer 4, 475, Nr. 33). |
| (31ra) | Iacobus de Voragine
: Legenda aurea, cap. 119 (114) (Graesse 504-513. BHL 5353). |
| (34ra) | Siboto: In nativate BMV (Schneyer 5, 423, Nr. 287). 1 |
| 34ra | Facies laminam de auro purissimo sacrae venerationis in qua scribes nomen sanctum domini. Exo. XXX (recte: 28,36 und 39,29). Sanctissimae Dei matris Mariae nativitas multis praeostenditur figuris et signis, nec mirum quia omnia erat... |
| (48ra-64vb) | Anonyme Sermones über Sünden, Freuden und Tugenden. 20 |
| 48ra | Superbia optime ardebit in inferno quia siccatus est vento vanae laudis et prosperitatis. Item necesse est superbum descendere ad infernum quia... |
| 49ra | Quando aliquis vult vendere equum suum ascendit super eum et facit eum saltare vel ambulare. Sic diabolus equis suis... |
| 49va | Quidam sunt qui nolunt peccare cum mulieribus et tamen libenter loquuntur et iocantur cum eis et habent familiaritatem cum eis... |
| 50vb | Multa miracula fecit Christus. Non tamen legimus quod umquam fecerit de vetula iuvenculam, quod attemptant facere vetulae quae se ornant... |
| 51vb | Pastor non est eo ditior quia custodit multa pecora aliena nec tamen inde habet aliam utilitatem... |
| 53rb | Invidia diaboli intravit mors in orbem terrarum (Sap. 2,24) et adhuc imitantur eum qui sunt eius. Philosophus Iustius invidia nihil est, quae protinus ipsum auctorem rodit excruciatque suum. Stultus esset qui... |
| 53vb | Iracundi peiores sunt daemonibus, qui et si malum pro malo reddent peccatoribus, tamen ad mensuram. Isti vero pro verbo duplicia... |
| 54vb | Rex plus offenditur militi, qui accipit stipendia ipsius et iuravit ei et tamen occulte adversatur ei, quam alteri qui iuravit ei... |
| 55rb | Dominus suscitavit primo Lazarum cum lacrimis et clamore, post corpora sanctorum cum lacrimis et clamore. Sic cottidie suscitat corpora... |
| 55va | Domini scribunt Quicquid latori praesentum feceritis mihi factum reputetis. Litterae Christi sunt scilicet... |
| 55vb | Regula iuris habet nihil a Deo. Naturale est quam (!) unum quodque eo genere dissolvi quo ligatum est... |
| 56ra | Amor Dei debet esse purus, quod si sit mixtus aliquo alio amore, vel parentum vel rerum temporalium, ut possit inebriare... |
| 56vb | Si sol materialis non vitalis creatus tam dulces et delicabiles facit nobis res istas inferiores, quomodo sol ille vitalis superiora... |
| 57ra | Quidam maleficus et peccator existens in nemore quadam vice coepit conteri et dolere de peccatis suis et veniens ad eremitam, qui fuit... |
| 58ra | Tribus modis signatur via recta in bivio ad dinoscendum, scilicet per crucem, per nodos virgarum quae nectuntur et per puncturas baculorum... |
| 59rb | Qui transit per nemus in quo scit vel forte timet esse latrones, multum timet spoliari et non est securus donec transierit. Item nec peregrini... |
| 60rb | Nota qui communicat excommunicato excommunicatus est. Sic parentes nostri primi communicantes diabolo, qui fuit excommunicatus... |
| 61va | Indecens esset si ventus deiceret militi galeam de capite vel deiceret eum de equo. Sic indecens est... |
| 62rb | Nota qui largus est in paupertate, multo largior deberet esse in divitiis constitutus. Christus in paupertate sua largissimus fuit... |
| 63vb | Humilitas proprio loco contenta altiorem locum meretur. Unde in evangelio (Luc. 14,10) Recumbe in novissimo loco... |
| (65ra-78vb) | Anonyme Sermones diversi. 25 |
| 65ra | Sub umbra illius, quem desiderabam sedi et cetera (Cant. 2,3). Glossa Id est sub brachiis crucis in passione, id est in memoria passionis ab ira patris securus, fructus reparatio angelorum et redemptio hominum... |
| 66vb | Corpus quid corrumpitur aggravat animam. Corporis infirmitates graves reputantur, sed certae aegritudines animae multo periculosiores sunt, quod ut pateat eas ad exemplum corporalium ostendamus... |
| 67va | Templum Dei sanctum est quod estis vos (1. Cor. 3,17). Triplex est templum materiale, spirituale beatitudinis aeternae... |
| 68ra | Privilegia Pauli fuerunt quinque: Primum quia vehementer impulsus a Deo intrare ad fidem... |
| 68rb | Fundabo te in sapphyris (Is. 54,11). Petrus et Paulus fuerunt duo nobilia membra ecclesiae. Unus in gentibus... |
| 68vb | Hi sunt viri misericordiae (Eccli. 44,10). Isti apostoli propter tria vocantur viri misericordiae. Quia misericordiam consecuti, misericorditer dati... |
| 69ra | Paulus adhuc spirans minarum et caedis in discipulos domini (Act. 9,1). In hac epistola tria notantur. Ex parte Sauli status culpae... |
| 69va | Ostende mihi faciem tuam. Sonet vox tua in auribus meis (Cant. 2,14). Primum petit caelestis sponsus cum dicit Ostende mihi... |
| 70ra | Quam pulchra es et quam decora carissima (Cant. 7,6). In hac auctoritate exprimitur triplex medicina virginum: Corporalis, mentalis et realis... |
| 70rb | Maria Magdalena et Maria Iacobi et Salome et cetera (Marc. 16,1). Quinque notantur in hoc evangelio: Personae venientes, veniendi qualitas... |
| 70vb | Expurgate vetus fermentum et cetera (1. Cor. 5,7). In verbis propositis tria notantur: Peccati declinatio, Christi compassio, sacri corporis eius perceptio... |
| 71va | Angeli eorum semper in faciem patris (Matth. 18,10). Angelicae custodiae triplex est dispositio Ordinantur enim ad se, ad Deum et ad nos... |
| 71vb | Angeli eorum et cetera (Matth. 18,10). In verbis propositis duo notantur: Animarum dignitas ibi. Angeli eorum id est hominum. Haec dignitas creatur... |
| 73rb | Non habemus hic manentem civitatem sed futuram inquirimus (Hebr. 13,14). Quilibet homo baptizatus prout in hac vita meritur acquirit sipi proprio merito... |
| 73vb | Accepit Iesus panes et cetera (Ioh. 6,11). Per hoc quod fecit dominus corporaliter voluit intelligi spiritualiter. Per istos panes... |
| 74rb | Christus assistens pontifex (Hebr. 9,11). In verbis istis tria notantur: Dignitas redemptionis ibi: Christus assistens pontifex. Difficultas redemptionis et utilitas ibi Proprium sanguinem... |
| 75rb | Aderam pauxillum aquae et laventur pedes vestrae et requiescite sub arbore (Gen. 18,4). Tria tanguntur in his verbis Pedum lotio, Christi passionis recordatio... |
| 76ra | Stetit Esdras scriba super gradum ligneum, quod fecerat ad loquendum. Nee VIII (recte: 2. Esdr. 8,4). Tempus loquendi et tempus tacendi (Eccle. 3,7). Istud autem tempus advocatus noster Iesus Christus et hodie spiritualiter... |
| 76va | Terra est infima dignitate. Est enim faex elementorum secundum philosophum, significans temporalia foetore et esse infimae aestimationis... |
| 77ra | Abscondit Deus a blasphemis suam potestatem, ab inoboedientibus suam sapientiam, ab impiis vel iniuriosis suam iustitiam, a desperatis suam clementiam... |
| 77ra | Alienationis excessus poterit evenire primo (?) vel ex magnitudine et excellentia admirationis vel ex fluentia tensionis... |
| 77rb | Memoria mortis medicina peccati. Eccli. VII (40) Memorare novissima tua et cetera. Quia si consideras resolutionem tuam... |
| 77rb | Suspendium elegit anima mea et mortem ossa mea. Iob VII (15). Docemur in his verbis spiritualiter quid eligendum, de quo gaudendum... |
| 77rb | Qui habitas in hortis amici auscultant fac me audire vocem tuam (Cant. 8,13). Auscultat peccator virginem sicut medicus verecundus... |
| 78ra | Vos amici mei estis et cetera (Ioh. 15,14). Amicus Dei efficitur quis VII modis: Primo per fidem certam Eccli. XXII (28) Fidem posside cum amico... |
| (72ra) | : Sermo in annunt. BMV (Schneyer 4, 31, Nr. 227). 1 |
| 72ra | Missus est angelus Gabriel et cetera (Luc. 1,26). In hoc evangelio quattuor notantur: Primum dignitas virginis Mariae, quae notatur ibi Missus est Gabriel angelus. Magna enim fuit dignitas huius virginis... |
| (73ra) | Notiz. 1 |
| 73ra | Nota duodecim utilitates quae proveniunt homini ex meditatione passionis Christi. Prima est quod pacificabitur cum Deo... |
| (76ra) | : Sermo in fer. 6. in parasceve (Schneyer 2, 485, Nr. 38). |
| (79r) | Notiz. |
| (79r) | Wunder. Miraculum (De beato Bernardo). Parallelüberlieferung: Frankfurt, StUB, Ms. lat. qu. 54, 227vb. 2 |
| 79r | Quodam tempore beatus Bernardus intererat solito more vigiliis ea puritate... |
| 79r | Requiescet super eum spiritus domini, spiritus sapientiae et intellectus et cetera (Is. 11,2). Sicut sensus a capite fluens omnia membra vivificat et sensificat... |
| (79v-97v) | Gerardus Leodiensis OCist
: De doctrina cordis (Drucke: Paris 1506; Neapel 1605, 1607. - Glorieux Nr. 184e. Bloomfield Nr. 4038. Zumkeller Nr. 817, G. Hendrix, Handschriften en in handschrift bewaarde vertalingen van het aan Gerard van Luik toegeschreven traaktat "De doctrina cordis". Een overzicht. Ons Geestelijk Erf 51 (1977), 146-168. - V. Honemann, Gerhard von Lüttich. Verfasserlexikon² II 1233-1235). ohne Prolog, z. T. stark gekürzt. |
| (98r) | Lucas de Bitonto OFM
: Sermo in dnca in palmis (Schneyer 4, 55, Nr. 79). |
| (98r-119vb) | Sermones de tempore et de sanctis. Großteils anonym. 16 |
| 99r | Praeparare Ierusalem in occursum domini Dei tui. Amos IIII (12). In verbis propositis propheta nos monet ad duo, scilicet ad praeparationem... |
| 100r | Refulsit sol qui prius erat in nubilo et accensus est ignis magnus Malach. 1 (recte: 2. Macc. 1,22). In praesenti sollemnitate tria possumus notare: Matris parientis sanctitatem, nati parvuli nobilitatem et humani generis utilitatem. Parientis... |
| 100va | In vita sua vidit et laetatus est in illo et in obitu suo non est contristatus. Ecc. XXX (Eccli. 30,5). In praesenti sollemnitate tria occurrunt in verbis istis notanda... |
| 102rb | Sume tibi vas unum et pone in eo manna. Exo. XVI (33). In hac auctoritate duo praecipue considerantur. Primum est beatae virginis... |
| 104ra | Verbum caro factum est (Ioh. 1,14), id est filius Dei incarnatus est ut se diabolo occultat. Mos id erat fortium militum, qui sciunt quod prae timore hostes eorum non auderent eos exspectare, ut abscondant se... |
| 104rb | Completi sunt dies Mariae et cetera (Luc. 2,6; 2,22). In hoc evangelio notatur sanctissimae matris excellentissima dignitas... |
| 104vb | Habitantibus in regione umbrae mortis lux orta est eis. Parvulus enim natus est nobis Ysa. IX (2 und 6). Subditur quibusdam interpositis. Prophetia est de nativitate... |
| 106ra | Apertis thesauris suis (Matth. 2,11). Tres thesauros habet quilibet qui est christianus et re et nomine, quibus debet offerre munera domino Deo. Primus thesaurus est gratiae, secundus sapientiae, tertius gloriae. Thesaurus gratiae... |
| 109ra | Dicite filiae Syon Ecce rex tuus et cetera (Matth. 21,5). Secunda propter proprietatem, quia tuus, tertia propter utilitatem, quia venit tibi, id est ad utilitatem tuam, quarta propter miritatem, quia mansuetus... |
| 109va | Hoc sentite in vobis et cetera (Phil. 2,5). Dicit glossa ut cognoscatur esse in nobis quod fuit in Christo... |
| 112rb | Cum transisset sabbatum Maria Magdalena et cetera. Mr. ultimo (16,1). Gregorius dicit Indignum valde est ut ea die laudes debitas... |
| 113va | Ascendit Deus in iubilatione (Ps. 46,6). Laudare debemus hodie cum Iesu Christo. Ait enim Ioh. XIIII (28) Si diligeretis me... |
| 114ra | Ascendit Deus in iubilatione (Ps. 46,6). In verbis istis circa praesentem sollemnitatem notantur duo: Essentia ascensionis et modus ascendendi. Essentia cum dicitur... |
| 116ra | Repleti sunt omnes spiritu sancto. Act. II (4). Si quis vellet donum gratum amico dare, deberet observare ista quinque, scilicet ut daret multum de optimis rebus, quod fecit Christus, donans hodie spiritum sanctum... |
| 117ra | Sic Deus dilexit mundum ut filium unigenitum daret. (Ioh. 3,16). Forte dicis Dilexit nos quia nos dileximus eum... |
| 118rb | Herodes metuebat Iohannem, sciens eum virum iustum et sanctum Mc. (6,20). Tria hic imitanda proponuntur illi in quo gratia Dei esse debet... |
| (103ra) | In annuntiatione BMV (Schneyer 7, 119, Nr. 107 [Sermones Fratrum Minorum]; 9, 863, Nr. 31). Parallelüberlieferung: Assisi, Biblioteca del Sacro Convento di s. Francesco, Ms. 432; Wien, ÖNB, Cod. 1701. 1 |
| 103ra | Dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromatis ut pascatur in hortis et liliis colligat. Cant. VI (1). Loquitur hoc beatissima virgo quasi gratias multipliciter agens de inenarrabili dono divinae pietatis. Videamus ergo... |
| (103vb) | In annuntiatione BMV (Schneyer 7, 467, Nr. 95; 9, 336, Nr. 138; 9, 489, Nr. 13; 9, 729, Nr. 95). Parallelüberlieferung: Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 1231; Prag, UB, VI. E. 7; Schlägl, Stiftsbibl., Cod. 27; Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Borghes. 70. 1 |
| 103vb | Descendi in domum figuli et ipse faciebat opus suum super rotam et dissipatum est vas quod ipse faciebat manibus suis e luto et conversus fecit ad vas sicut placuit in oculis suis. Iere. X (recte: 18,3). Iste figulus Deum significat, qui omnes nos finxerit de limo... |
| (105vb) | Hugo de Sancto Caro
: Sermo in epiphania dni (Schneyer 2, 779, 316; = Schneyer 8, 665, Nr. 23). 1 |
| 105vb | Apertis thesauris suis ac si dicerent (Matth. 2,2). Domine rex regum et dominus dominantium, tu exposuisti regnum tuum venale. Unde cantat hodie sancta mater ecclesia Ecce advenit dominator... |
| (106vb) | Iohannes de Castello OFM
: Sermo in epiphania dni (Schneyer 3, 378, Nr. 51). |
| (107ra) | Iohannes de Castello OFM
: Sermo in epiphan. dni (Schneyer 3, 404, Nr. 381). |
| (108vb) | Aldobrandinus de Cavalcantibus OP
: Sermo in fer. 5. in cena dni (Schneyer 1, 221, Nr. 997; 7, 632, Nr. 278). |
| (110ra) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo in fer. 5. in cena dni (Schneyer 2, 568, Nr. 463). |
| (110rb) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo in fer. 6. in parasceve (Schneyer 2, 568, Nr. 471). |
| (110vb) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo in vigilia paschatis (Schneyer 2, 568, Nr. 474). |
| (111va) | : Dnca resurrectionis dni (Schneyer 5, 418, Nr. 230). |
| (113ra) | : In ascesione dni (Schneyer 5, 419, Nr. 244, Vgl. auch Schneyer 7, 121, Nr. 130). |
| (114va) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo in ascens. dni (Schneyer 2, 570, Nr. 496). |
| (116vb) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo in dnca pentecostes et de Spiritu Sancto (Vgl. Schneyer 3, 341, Nr. 62; 8, 29, Nr. 106). |
| (117vb) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo de s. Iohanne Baptista (Schneyer 2, 571, Nr. 516). 1 |
| 117vb | Non enim qui seipsum commendat et cetera. II Cor. X (12). Memoria iusti cum laudibus. Prov. X (7). Iustus fuit Iohannes quantum ad Deum. Sicut enim se totum habebat... |
| (119ra) | Guilelmus Peraldus OP
: Sermo de s. Petro (Schneyer 2, 571, Nr. 520). |
| (120r) | Predigt (Sermo). Is 11,2 (in nativ. dni). 1 |
| 120r | Requiescet super eum spiritus domini, spiritus sapientiae et cetera (Is. 11,2). Sicut sensus a capite fluens omnia membra vivificat et sensificat... |
| (120r-123ra) | Weihnachten. 4 Predigten In nativitate dni. |
| (120v) | Predigt (Sermo). Is 9,6 (in nativ. dni). 1 |
| 120v | Parvulus natus est nobis, filius datus est nobis et cetera (Is. 9,6). Tribus de causis parvulus natus est nobis dominus: Prima ut nos erudiret... |
| (121va) | Predigt (Sermo) . Lc 2,12 (in nativ. dni). 1 |
| 121va | Invenietis infantem pannis involutum et positum in praesepio (Luc. 2,12). Nota quare involutus in praesepio et quibus pannis... |
| (122rb) | Predigt (Sermo). Io 1,14 (in nativ. dni). 1 |
| 122rb | Verbum caro factum est et cetera (Ioh. 1,14). Nota sex causas quare Deus incarnari voluit, id est naturam assumere... |
| (123va-HDS) | Sermones de tempore (Schneyer 8, 376-380). Bei Schneyer als eigene Reihe für die Handschrift erfasst. 1 |
| 127rb | Erat Iohannes Maria et Ioseph admirantes super his quae dicebantur de Iesu (Luc. 2,33) scilicet a pastoribus, a Simeone, ab angelis, quia haec erant triplicia, scilicet mirabilia, delectabilia, terribilia. Mirabilia... |