Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8134
Salzburg, Universitätsbibliothek, M I 20
HUMANISTISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: V.1.H.150    Papier   117 Bl.   (209-211) × (148-151)   Marburg (?), 1514
Provenienz/Letztbesitzer: Salzburg, Erzbischöfliche Hofbibliothek
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 3)

Erstes Blatt gelockert. Die ersten und die letzten drei Blätter schadhaft, Risse, Eselsohren; fol. 107-117 mit Wasserschaden. Textverlust auf fol. 117. Wasserzeichen: Ochsenkopf mit 2konturiger Stange und Schlange. Lagen: (II-1)3 + 5.IV43 + (III-2)47 + III53 + V63 + III69 + V79 + III85 + V95 + III101 + V111 + III117; Blatt 1 fehlt mit Textverlust. Alte Tintenfoliierung 2-86 am unteren Blattrand, fehlerhaft: Zählt fol. 44-48 nicht, springt von fol. 43 auf fol. 46. Neue Blattzählung mit Bleistift 1-117.
Schrift:
Schriftart: Antiquakursive – Glossen
Schriftraum einspaltig, nur 101ra-107vb zweispaltig: Ca. (95-110) x (145-165), Schriftraum-Begrenzungen durch Umknicken der Blätter markiert; 22-37 Zeilen. Buchkursive aus dem ersten Viertel des 16. Jahrhunderts von 1 (?) Hand, Schreibernennung 47v, Schreibernennung und Datierung 94v: ...per me Ioannem R. D. Bingia ... est adductus In Marpurch quinto ... anno salutis humani (!) 1514. Zahlreiche Glossen von der gleichen Hand.
Ausstattung:
Nicht rubriziert. 94v flüchtige Federzeichnung einer Kartusche mit 2 Tierköpfen am oberen Rand und Schlaufen an den Seiten.

Einband: unbestimmt     Schmucklos             Kopert
Zeitgleicher Pergamenteinband, stark beschädigt: Vom VD und HD fehlen Teile des Pergaments, dieses hellbraun und zerknittert. Möglicherweise ursprünglich ein Koperteinband, da in der Mitte des VD Einstichlöcher erkennbar sind. Auf dem VD mit Tinte Titel (?) aufgeschrieben. R mit gelbgrauer Ölfarbe überstrichen, am Schwanz alte Signatur W2. 3[...]4. B.A.S. der erzbischöflichen Hofbibliothek. Titel mit Bleistift auf den R geschrieben.


Vorbesitzer: Salzburg, Erzbischöfliche Hofbibliothek
Alte Signaturen der Salzburger Studienbibliothek auf dem Spiegel des VD eingetragen: 58, III.I.H., V.1.H.150 (3) und auf fol. 1 zusätzlich E.69. Stammt aus der erzbischöflichen Hofbibliothek.
Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Walther, Initia", "GW"
alle Initien
(VD-Spiegel) Alte Signaturen, Sprüche: Non non (!) morieris in bello, Ibis redibis non morieris in bello (Alberico della Tre Fontane, Chronicon), Tu de te videas ... tibi luditur, Sic infausta ... tenuit quem fors prius, Fausta dies homini fortis gravior esse ....
(1r) Das vorige Blatt fehlt, beginnt mit einem Spruch aus Terentius Afer, Eunuchus: Valete et plaudite Calliopius recensuit. Darunter: Hesiodus: Stultus: maiori quicunque resistere tentat ... Virginitas semel amissa irreparabilis extat ....
(1v) Nicolaus PerottusEpigramma (Abgedruckt in: Eberhard Oberg (Hg.): Phaedrus. Fabeln. Appendix Perottina A4. Berlin 2011, S. 166).
   1
1v Tit.: Epigramma Nicolai Perotti.
Mercurium hospitio mulieres duae / Illiberali et sordido receperant
(1v) Aenigma.
   1
1v Mater me genuit mater mox gignit a me
(1v-1v) Pulex poetaDe ortu et obitu Hermaphroditi.
   1
1v Tit.: Pulex poeta.
Cum mea me genitrix gravida gestaret in alvo ... — ... flumina tela crucem.
(2r-7v) Valerius Maximus Facta et dicta memorabilia, Exc.
   1
2r Tit.: Valerius capite octavo De otio.
Otium quod industriae et studio maxime contrarium ... — ... his contemptis parta referta fuit.
(8r-11r) Philippus BeroaldusCarmen de passione dominica (Walther, Initia 20104).
   1
8r Venit maesta dies rediit lacrimabile tempus ... — ... auxiliumque feras miseris moralibus. Amen. Sch.: Finis Carminis de passione dominica.
(11v-12r) Iacobus HorlinusCarmen de resurrectione domini.
   1
11v Tit.: Carmen elegiacum in Cristiferam resurrectionem extemporaliter concinnatum per Iacobum Horlinum.
Festa triumphali redeunt paschalia pompa ... — ... rite gubernat omnes. Sch.: Finis huius carminis Jacobi Horlini in Marpurck preceptoris.
(12v-20r) Miscellanea. Texte über historische Persönlichkeiten.
   1
12v Bonosus imperator tantum bibit quantum (abgedruckt in Simon Maiolus, Dies caniculares, Mainz 1615, S. 753. Genannt sind Semiramis, Basilius, Sallust, Valerius Maximus, Sabellinus, griechische Philosophen etc.)
(20v-20v) Baptista MantuanusCarmen de virtute et sorte.
   1
20v Cum deus extructo terras inviseret orbe ... — ... sibi celum subiicit atque deum.
(21r-21v) Pogius FlorentinusFacetiae cap. 59-60.
   1
21r Colloquebantur aliquando de pertinacia mulierum ... Vulpes olim fugiens in venatione ... Mulier quaedam capite ob defectu cutis ...
(21v-23v) Miscellanea.
   1
21v Tit.: Sequuntur nunc Miscellanea ex variis authorum monumentis.
Ex Philostrato primo libro. Apollonius cum aliquando de communi concordia ... — ... poteritis efficere.
(Zitiert sind Philostrat, Plutarch, Herodianus. Wird auf fol. 27r fortgesetzt.)
(24r-26v) Laurentius Corvinus NoviforensisCarmen de nympharum conquestione super hiemis frigiditetem (Druck: Leipzig, Jacob Thanner, 1500; GW 7798).
   1
24r Tit.: Carmen magistri Laurencii Corvini Noviforensis de Nimpharum conquescione super hiemis frigiditatem
Horrisonus Cythiae Boreas spirabat ab ora ... — ... consolare pias in nemus ivit oves. Sch.: Finis.
(27r-33v) Plutarchus Apophthegmata, Exc. (Fortsetzung von 23v).
   1
27r Antiquus rex in exigendis pecuniis ... — ... qui pugnando interimant.
(34r-40v) Iohannes MurmelliusCarmina (Alois Bömer, Ausgewählte Werke des Münsterischen Humanisten Johannes Murmellius. 1895. Reprint. London: Forgotten Books, 2013).
   1
34r Tit.: Carmina quedam iucundiora venustioraque ex Ioannis Murmellio Elegiis. De humane nature dignitate et prestancia.
Laudatur merito clari vox illa Thaletis ... (Bömer, 219) (34r) Üb.: De Beneficiis dei. Inc.: Magnum iter ascendo ... (Bömer, 220-221) (35r) Üb.: Elegia de Cruce Christi. Inc.: Quam pia mens gaudet ... (Bömer, 222-225) (36v) Üb.: Elegia Ioannis Murmel. ad illustrem et generosum virum Theodorium Schade ... Inc.: Iapeti natos generis primordia nostri ... (37r) Üb.: Alia elegia ad praeclarum et nobilem virum Hermannum Hoerde ... Inc.: Iustitiae dignas quis possit dicere laudes ... (37v) Üb.: Elegia ad venerabilem et generosum dominum Hermannum de Langen ... Inc.: Te merito virtus sacro decoravit honor ... (38r) Üb.: Ad clarissimum regulum et principem illustrissimum ... Charolum ... Inc.: Grandiloqui vates heroas ad astra tulerunt ... (40r) Üb.: Ad venerabilem et generosum dominum Ioannem Valcke ... Inc.: Quando tuas mecum virtutes mente revolvo ... (40v) Üb.: Ad amicum quendam. Inc.: Care mathematicas quod nunc amplecteris artes ... Expl.: ... doctus ad astra via.
(41r-43r) Desiderius Erasmus Adagia.
   1
41r Utinam domi sim ubi quis optat ... (43r) Epeo timidior ...
(43r-43v) Iohannes MurmelliusElegia.
   1
43r Tit.: Ioannis Murmellii Elegia ad venerabilem ... virum Ioannem Modersonium amicum singularem. De fine bonorum.
Clare Modersoni qui consuetudine dulci ...
(43v-45v) De poenitentia (anonym).
   1
43v Poenitentia ut ait Ambrosius est mala praeterita plangere et plangenda iterum non committere. Et ut ait Augustinus ... (45r) De confessione. Inc.: Facturus confessiones sacramentale imprimis ... De satisfactione. Inc.: Sicut qui iniurianti sibi ...
(45v-47v) Iohannes Baptista CantaliciusConfessio elegiaca (Druck: Cantalicio, Giovanni Battista Valentini / Wimpfeling, Jakob: Cantalitij Poete clariss. Christiani penitentis Elegiaca confessio, Erfurt, ca. 1509; VD16 C 771.).
   1
45v Tit.: Cristiani penitentis Elegiaca confessio per Cantalicium poetam celeberrimum.
Confiteor tibi summe deus rerumque creator ... — ... sancta voce precare deum. Sch.: Ad bonum confessio nuncque finem venit, et Christo sit honor superno. Hanc Ioannis manus exaravit Biniga agrestis.
(48r-94v) Marcus Tullius Cicero De officiis lib. I (Einleitung von Desiderius Erasmus, Brief von Sebastianus Murr an Johannes Witz [Sapidus]).
   1
48r Tit.: Marci Tullii Ciceronis Officiorum liber primus ad Marcum filium. Argumentum Erasmi in proemium libri Officiorum Marci Tullii Ciceroni.
Ciceronem filium suo hortatur exemplo ... (48v) Üb.: Sebastianus Murrho iunior Colmariensis Ioanni Sapido ludi litteratrum magistro in Schletstat. Inc.: Ciceronis officia me Sapide quanta ... Anno M.D.XII. (49r) Inc.: Quamquam te Marce fili annum ... — ... ut supra dixi praetermissus. Sch.: Primus Marci Tullii Ciceronis Officiorum liber per me Ioannem R. D. Bingia ... est adductus in Marpurch quinto nonaro Septembriarum Anno salutis humani (!) 1514.
(95r-100r) Hermannus BuschiusDe divae virginis Mariae psalterio triplex hecatostichon (Druck: GW 5800).
   1
95r Tit.: In augustissime virginis Marie sertum rosareum Hermanni Buschii Monasteri meditaciones.
Cum deus astriferis olim venturus ab oris ... — ... inveniamque polos. Ave. Pater noster. Sch.: Finis.
(100r-100v) Hermannus BuschiusCarmen sapphicon ad divam virginem (Walther, Initia 18629; Druck: GW 5800).).
   1
100r Stirps Palaestini generosa sceptri ... — ... Dextera cimbam. Sch.: Finis.
(101ra-107va) Iacobus MagdaliusAerarium aureum poetarum, lib. 2 (Druck Köln 1503, VD16 J 117).
   1
101ra Abies. Audax apta fretis Amnicola ... — ... Laomedontiade.
(108r-109v) Hermannus BuschiusDe institutione adolescentum ad bonos mores (Walther, Initia 17756).
   1
108r Tit.: De Institucione adulescentum ad bonos mores Carmen elegiacum Hermanni Buschii Monasteriis.
Si iuvenis vitae subiit tibi cura regende ... — ... detrahe vota tui. Sch.: Telos. Finis.
(110r-112v) Baptista Guarinus (?)Carmen de amore Aldae virginis (Walther, Initia 7429; Druck: Leipzig 1507, VD16 H 4955).
   1
110r Tit.: Facundissimi poete Goarini Veronenesis de amore Alde virginis Carmen Elegiacum incipit.
Hac quicumque via tendos studiose viator ... — ... infumata feris. Sch.: Finis huius carminis.
(112v-116r) Sebastian BrantRosarium ex floribus vitae passionisque DNIC (Ed. Th. Wilhelmi, Kleine Texte, Stuttgart 1998, Band 1.1., S. 113-120).
   1
112v Tit.: Rosarium ex floribus vite passionisque domini nostri Iesu Christi consertum sanguinolentis quoque rosis ... Carmen dicolon Tetrastrophon ex Saphico Endeca sillabo et Adonico dimetro Sebas. Brantt.
Stirpis humanae sator et redemptor ... — ... saecula per ignem. Ave Pater noster.
(116r-116v) Iohannes Wether (?)Carmen.
   1
116r Tit.: Ioannes Wether.
Nulla in hoc vitae cursu sine gaudia luctu ... — ... perferat ore lubens.
(116v-116v) Helius Eobanus HessusCarmen.
   1
116v Quisquis aeterno violata cursu ... — ... Lege gubernat||
(117r) Notiz.
(117v-HD-Spiegel) Notizen und Federproben, z. T. stark abgerieben.