Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8146 
Salzburg, Universitätsbibliothek, M I 48
SERMONES
Olim: V.1.J.181    Pergament   208 Bl.   (158-159) × (114-115)   Bayern/Österreich, 2. Hälfte 14. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 1)

Die ersten und die letzten drei Blätter sind aus modernem Papier. Pergament durchschnittlicher Qualität, wenige Löcher und Risse. Lagen: I2+ V12 + 2.IV28 + VI40 + II44 + 5.V94 + III100 + 2.V120 + VI132 + V142 + 3.VI178 + 3.V208. Anfang und Ende fehlen, die beiden ersten Blätter dürften bei der Restaurierung falsch eingebunden worden sein und gehören an das Ende der Handschrift; offenbar sind auch fol. 21-40, die von Schreiber Nr. 1 stammen, falsch eingebunden worden, und die Lage nach fol. 94. Reklamanten z.T. abgeschnitten. Lagenzählung i9 (3r), ii9 (20v), iiii (54v), v (64v), vii (84v) - ix (110v), jeweils am Lagenende. Etwa zeitgleiche Foliierung lvii-85 (recte 21-44), 81-C40 (recte 121-180).
Schrift:
Schriftart: Textualis
Schriftraum zweispaltig: 1ra-2vb 130 x (90-92), Schriftraum mit Tinte gerahmt, 35 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 1; 3ra-20vb (123-125) x (80-83), Schriftraum mit verdünnter Tinte gerahmt, 33-36 Zeilen von Schreiber Nr. 2 und 3, Punktorium; 21ra-40vb (130-132) x 95, Schriftraum mit Tinte gerahmt, 38-39 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 1; 41ra-64vb (125-127) x 80, Schriftraum mit verdünnter Tinte gerahmt, 35-36 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 3 und 4, Punktorium bis 54v; 75ra-94vb (123-124) x 78, Schriftraum mit Tinte gerahmt, 35 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 5; 95ra-100vb 127 x 8, 36 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 3 (?), Punktorium; 101ra-120vb (124-125) x (79-80), Schriftraum mit Tinte gerahmt, 35 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 5; 121ra-208vb (127-130) x (90-95), Schriftraum mit Tinte gerahmt, 32-38 Zeilen auf Tintenlinierung von Schreiber Nr. 1. Textualis aus der 2. Hälfte des 14. Jh. von 5 Händen: 1) 1ra-2vb, 21ra-40vb, 121ra-208vb. 2) 3ra-8ra. 3) 8ra-20vb, 41ra-54vb, 95ra-100vb. 4) 55ra-74vb. 5) 75ra-94vb, 101ra-120vb.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Überschriften, Unterstreichungen, Auszeichnungsstriche, Paragraphenzeichen, 2-4zeilige (Perl-)Lombarden.

Einband: Neuzeitlicher Gebrauchseinband     Schmucklos        
Laut Katalog von E. Frisch (1946) ohne Einband, seit 1987 moderner, brauner Ledereinband. Das Vorhandensein von Roststellen auf dem ersten bzw. letzten Pergamentblatt lässt darauf schließen, dass ursprünglich Buckel vorhanden waren.


Herkunft unbekannt; da der Originaleinband nicht mehr erhalten ist, fehlen sämtliche Hinweise auf die frühere besitzende Bibliothek.
Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Schneyer", "RB", "Graesse", "(Schneyer", " Schneyer", "Schneyer, Wegweiser"
alle Initien
(1ra-2va) Sermones "Mendicus" de tempore. Siehe 133ra-208vb.
   2
1ra Tit.: Dnca XXIV. post pent.
(Expl. wie Schneyer 3, 232, Nr. 157 = Iacobus a Voragine)
1ra Tit.: (1ra-2va) Dnca XXV. post pent.
Expl.   ... qui est omnium principium et finis, deus et dominus cunctorum benedictus in saecula saeculorum. Amen. Sch.: Explicit opusculum sermonum quod Mendicus appellatur de tempore.
(Inc. wie Schneyer 3, 232, Nr. 159 = Iacobus a Voragine)
(2va-2vb) Explanatio dominicae orationis (RB 6, Nr. 8524).
   1
2va Pater noster, excelsus in creatione suavis in amore ... — ... praesenti et futuro.
(2vb) Exemplum, fragm.
   1
2vb Erat quidam nobilis qui multa facinora perpetravit, tandem conversus ... — ... Expl.mut.: ...volo ire||
(3ra-132vb) Sermones de tempore et de sanctis.
   1
3ra Tit.: Sequuntur varii sermones de tempore et sanctis, tabulam quere in fine. Dnca 24.
(3ra-4ra) Inc.: Erit tribulatio ... (Matth. 24,21). Haec verba sunt de fine mundi et denuntiant finem mundi utriusque maioris et minoris, exterioris et interioris ... Expl.: ... non obstans, non manifestans.
(4ra-4vb) Apostoli. Inc.: Curate infirmos qui in domo sancti domus habitant ... Expl.: ... et inducit vitam aeternam.
(4vb-5vb) Dnca XXIII. Inc.: Salvatorem expectamus etc. (Phil. 3,20). In istis verbis loquitur apostolus de viis bonorum et malorum ... Expl.: ... in novissimo venerit praestare dignetur.
(5vb-7rb) Feria V. ante Reminiscere. Inc.: Miserere mei filii David ... (Luc. 15,22). Per mulierem Chananaeam significatur ecclesia, per filiam fideles ... Expl.: ... mihi nec audivit. Quod nobis praestare dignetur.
(7rb-8ra) Inc.: Nota quod per vii nuntios qui missi sunt a regno Assuero ad Vasti reginam ... Expl.: ... cum fiducia ad tronum gratiae.
(8ra-9vb) Ioh. bapt. Inc.: Fuit homo missus ... (Ioh. 1,6). In verbis praemissis duo notantur videlicet mittentis auctoritas ... Expl.: ... ad verum fontem perducant.
(9vb-10ra) Ioh. bapt. Inc.: De ventre matris ... (Is. 49,1). In verbis istis praenuntiantur tria beneficia beati Iohannis ... Expl.: ... dicerit nullus etc.
(10ra-13vb) IACOBUS A VORAGINE: Legenda aurea (Ed. Graesse 3-12). Adv. dni. Inc.: Adventus domini per iiii septimanas agitur ... Expl.: ... ictu oculi peragantur.
(13vb-18ra) IACOBUS A VORAGINE: Legenda aurea (Ed. Graesse 845-857). Dedicatio eccl. Inc.: Dedicatio ecclesiae inter festivitates solemniter ab ecclesia celebratur ... Expl.: ... per omnia saecula saeculorum. Amen.
(18ra-19ra) Dedicatio eccl. Inc.: Dixit qui sedebat ... (Apoc. 21,5). Invenimus in scripturis thronum Saphirinum thronum nubeum ... Expl.: ... nova facit omnia etc.
(19ra-20vb) Dedicatio eccl. SIFRIDUS (Schneyer 5, 431, Nr. 37). Expl.mut.: ... hos multum odit Eccl. xvi||
(21ra-21rb) Fragment einer Predigt.
(21rb-22va) Laurentius. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3,359, Nr. 500).
(22va-23vb) Ass. BMV. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 359, Nr. 504).
(23vb-24vb) Ass. BMV. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 359, Nr. 505).
(24vb-25vb) Ass. BMV. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 360, Nr. 512).
(25vb-27ra) Augustinus ep. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 361, Nr. 523).
(27ra-29ra) Augustinus ep. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 361, Nr. 521).
(29ra-30ra) Decollatio Ioh. bapt. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 361, Nr. 527).
(30ra-31rb) Exaltatio s. crucis. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 362, Nr. 535).
(31rb-32rb) Matthaeus ev. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 362, Nr.538).
(32rb-33rb) BMV. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 361, Nr. 528).
(33rb-34va) Maurus. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 362, Nr. 541).
(34va-35vb) Angeli. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 363, Nr. 550).
(35vb-36vb) Lucas ev. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 363, Nr. 562).
(37va-39rb) Omnes sancti. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 364, Nr. 570).
(39rb-40rb) De animabus. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 146, Nr. 303).
(40rb-40vb) De animabus. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 146, Nr. 305), fragm. Expl.mut.: ... redemptor meus vivit quia in eo||
(41ra-41rb) CONRADUS HOLTNICKER. Fragment einer Predigt, Expl. wie Schneyer 1, 750, Nr. 36. Beginn des Textes auf fol. 97va.
(41rb-42ra) Innocentes. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 750, Nr. 37).
(42ra-43rb) Paulus ap. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 765, Nr. 266).
(43rb-44ra) Paulus ap. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 765, Nr. 267).
(44ra) Paulus ap. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 765, Nr. 268), fragm.
(44rb-44vb) Purif. BMV. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 766, Nr. 269). Expl. auf fol. 98ra.
(45ra-46rb) Fragment einer Predigt.
(46rb-47vb) Sermo de labore. Inc.: Labores manuum ... (Ps. 127,2). Dominus ordinavit ut hoc modo laboremus. Quando primus homo ... Expl.: ... aeternaliter congaudendum ad quod nos etc.
(47vb-48vb) Inc.: Venit enim filius ... (Luc. 19,10). Verba proposita scribit beatus Lucas in quibus cognoscere debemus magnam misericordiam ... Expl.: ... filium hominis in nubis etc.
(48vb-49va) Dnca XXIII. Inc.: Magister scimus quoniam ... (Matt. 22,16). Nota quod doctrina istius magistri fuit dulcis fuit verissima ... Expl.: ... aeternaliter iudicabuntur.
(49va-50va) Katharina (Schneyer 9, 411, Nr. 90).
(50va-51rb) Dnca VII. post pent. Inc.: Attendite a falsis ... (Matth. 7,15). In verbis propositis, fratres carissmi, [...] nobis doninus noster Iesus Christus ut nos a falsis prophetis ... Expl.: ... sit praecisus ab ecclesia.
(51va-52va) Nat. BMV (Schneyer 9, 336, Nr. 139).
(52va-54ra) Ann. BMV (Schneyer 8, 328, Nr. 14).
(54ra-55vb) Purif. BMV (Schneyer 8, 634, Nr. 177).
(55vb-57ra) BMV. Inc.: Beatam me dicent ... (Luc. 1,48). Qui audit me non ... (Eccli. 24,30). Verba secunda proposita sunt beatae virginis in quibus promittit ... Expl.: ... filie Syon et reginae etc. Amen.
(57ra-58va) Angeli. Inc.: Angelis suis ... (Ps. 90,11). Multum nobis reverendi sunt angeli quia multa nobis faciunt ... Expl.: ... testes humanorum actuum amen.
(58va-60ra) Ioh. bapt. Inc.: Ecce ego mitto ... (Matth. 11,10). Haec verba dixit pater coelestis per os ... Expl.: ... decollari praecepit. Rogemus ergo beatum Iohannem etc.
(60ra-62ra) Petrus et Paulus app. (Schneyer 8, 49, Nr. 46).
(62ra-63rb) Petrus ap. Inc.: Tu es Petrus ... (Matth. 16,18). Nota historiam. Petrus interpretatur agnoscens et significat quemlibet poenitentem ... Expl.: ... timentibus nomen tuum domine.
(63rb-65rb) Vincula Petri. Inc.: Surge velociter ... (Act. 12,7). Scribitur verbum istud quod est compendiosum, sententiosum, fructuosum ... Expl.: ... axo sint petenda. Rogemus.
(65rb-66rb) Paulus ap. Inc.: Postquam convertisti ... (Jer. 31,19). Istud potest esse verbum beati Pauli profitentis divinam miserationem ... Expl.: ... poenitentiam agite etc.
(66rb-67rb) BMV. Inc.: Pone me ... (Cant. 8,6). Verba haec leguntur in Cantico et sunt verba Christi ad ecclesiam ... Expl.: ... feliciter perfrui. Amen.
(67rb-69ra) Clara. Inc.: Ducam eam ... (Os. 2,14). Verba haec exponi possunt de beata Clara quam dominus elegit in sponsam suam ... Expl.: ... lacte manantem quod nobis praestare dignetur Christus. Amen.
(69ra-70va) Clara. Inc.: Benedixit te deus ... (Jud. 13,22). Ad laudem beatae Clarae in verbis istis tria dicuntur, videlicet eius gloriosa praeventio ... Expl.: ... ad nihilum etc.
(70va-72rb) Katharina. Inc.: Speciose et delicate ... (Jer. 6,2). Istud verbum scribitur aeryi (!) et potest esse verbum spiritus sancti ... Expl.: ... et lapidem pretiosum. Rogemus beatam Catherinam.
(72rb) Predigtfragment zu Margaretha, nur wenige Zeilen.
(72rb-74va) Maria Magdalena. Inc.: Diligebat autem Iesus ... (Joh. 11,5). De dilectione Mariae nota 6 signa quibus ostenditur quod Christus eam multum ... Expl.: ... consolatus est. Rogemus ergo dominum quod per misericordiam suam nos.
(74va-74vb) Maria Magdalena, fragm. Inc.: Inveni quem diligit ... (Cant. 3,4). Verba ista sunt animae fidelis gratulantis de inventione sui ... Expl.mut.: ... refectionem spiritualem||
(75ra-77vb) Maria Magdalena. Inc.: Quae est ista ... (Cant. 6,9). Verba ista licet exponantur de ecclesia, possunt tum adaptari Mariae Magdalenae ... Expl.: ... et poenitentem et faciet vobis conversionem (?).
(77vb-80rb) Maria Magdalena. Inc.: Quis dabit mihi pennas ... (Ps. 54,7). Istud verbum potest exponi ad laudem beatae Mariae Magdalenae in quo principaliter ... Expl.: ... ad quem finem ipse nos perducat qui sine fine vivit etc.
(80rb-81ra) Katharina. Inc.: Non est talis ... (Jud. 11,19). In his verbis commendatur sancta Catharina a tribus, a praerogativa martyrii ... Expl.: ... societatem.
(81ra-83ra) Dnca II. post pascha. SERVASANCTUS DE FAENZA (Schneyer 5, 380, Nr. 68).
(83ra-85rb) Inc.: Flos secundum Canticum efficientem habet nobilitatem quia generatur ex ... Expl.: ... desideria non fuerunt.
(85rb-87ra) Nicolaus. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 137, Nr. 182).
(87ra-90rb) Inc.: Implete hydrias ... (Joh. 2,7). Propter sensum historicum sive litteralem pagina sacra tribus rotis vehitur ... Expl.: ... et sic patet primum principale.
(90rb-91vb) Paulus ap. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 134, Nr. 141).
(91vb-92ra) BERNARDUS CLARAVELLENSIS (?): Sermo 54 in Cantica Canticorum: Inc.: Viam tuam ut sciam ... (Exo. 33,13). In veritate didici nil tam efficax ad gratiam ...
(92ra-94rb) Sermo (Schneyer 7, 286, Nr. 129).
(94rb-94vb, 101ra-102rb) Dnca XVII. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 135, Nr. 159). Die Lage nach fol. 94 ist falsch eingebunden. Der Text setzt mit 101ra wieder ein.
(95ra-95va) Iohannes ap. CONRADUS HOLTNICKER, fragm. Beginn fehlt, Expl. wie Schneyer 1, 750, Nr. 32.
(95va-96ra) Iohannes ap. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 750, Nr. 33).
(96ra-96vb) Iohannes ap. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 750, Nr. 34).
(96vb-97va) De innocentibus. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 750, Nr. 35).
(97va-98ra) De innocentibus. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 750, Nr. 36). Das Expl. dazu befindet sich auf fol. 41rb.
(98ra) Purif. BMV. CONRADUS HOLTNICKER, Beginn der Predigt auf fol. 44rb, bricht 44vb ab und wird hier weitergeführt.
(98ra-99ra) Purif. BMV. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 766, Nr. 270).
(99ra-99vb) Purif. BMV. CONRADUS HOLTNICKER (Schneyer 1, 766, Nr. 271).
(99vb-100vb) Cathedra s. Petri. CONRADUS HOLTNICKER, fragm. (Schneyer 1, 766, Nr. 273). Expl.mut.: ... solam libidinis||
(101ra-102rb) siehe fol. 94rb.
(102rb-103vb) Dnca XVII. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 135, Nr. 160).
(103vb-104vb) Petrus et Paulus app. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 142, Nr. 246).
(104vb-107va) BMV. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 144, Nr. 277).
(107va-110va) Paulus ap. BONAVENTURA (Schneyer 1, 654, Nr. 947), auch bei Schneyer 5, 385, Nr. 145).
(110va-112ra) Elisabeth. Inc.: Mulieris bonae ... (Eccli. 26,1). Scripta congruenter ad laudem et praeconium beatae Elisabeth assumuntur ... Expl.: ... nolite timere.
(112ra-114ra) Antonius. Inc.: Qui fecerit ... (Matth. 5,19). Sicut dicit Hugo super angelicam hierarchiam ille solus ... Expl.: ... dicit Iesus Christus.
(114ra-116ra) De angelis. Inc.: Numquid nosti ... (Iob 38,33). Noscere ordinem coeli nihil aliud est quam distinctionem scire angelorum ... Expl.: ... in requie opulenta.
(116ra-118va) Thomas. SERVASANCTUS DE FAENZA (Schneyer 5, 380, Nr. 66).
(118va-120vb) Agnes. Inc.: Mel et lac ... (Cant. 4,11). Considerans Salomo spiritu prophetico excellentiam beatae Agnetis introducit sponsum ... Expl.mut.: ... soli deo dedicatur et aban||
(121ra-121va) Fragment einer Predigt.
(121vb-123rb) De mortuis. Inc.: Sicut pater habet ... (Joh. 5,26). In his verbis scriptis in Iohanne notandum quod deus tres vitas dedit homini. Prima est secundum corpus ... Expl.: ... cum ipso vivamus quod nobis praestare dignatur.
(123rb-124vb) Martinus. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 137, Nr. 306).
(124vb-125vb) Elisabeth. MARTINUS DE TROPPAU (Schneyer 4, 137, Nr. 308).
(125vb-127ra) Caecilia. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 273, Nr. 668).
(127ra-128rb) Clemens. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 265, Nr. 590).
(128va-129va) Katharina. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 265, Nr. 591).
(129va-131ra) Dedicatio eccl. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 265, Nr. 595).
(131ra-132vb) Dedicatio eccl. IACOBUS A VORAGINE (Schneyer 3, 265, Nr. 596). Sch.: Explicit istud opusculum.
(133ra-208vb) Sermones "Mendicus" de tempore (Schneyer, Wegweiser 132, 521).
   2
133ra Tit.: Incipit opus sermonum de tempore quod apellatur mendicus. Primo prologus.
In nomine domini Amen. Cum viribus et memoria notabiliter me deficere sentire ...
133ra (133vb-135ra) Dnca. I. adv. dni. Inc.: Dicite filiae Syon ... (Matth. 21,5). Epistola hodierna manifeste cum evangelio concordat quia ... Expl.: ... de beneficio eius sumus.
(135ra-136rb) Dnca. II. adv. dni. Inc.: Tunc videbunt filium ... (Luc. 21,27). Epistola cum evangelio concordat quia quae in evangelio recitantur ad nostram doctrinam ... Expl.: ... nec locus nec tempus. Rogemus ergo dominum.
(136rb-137rb) Dnca III. adv. dni. Inc.: Cum audisset Iohannes ... (Matth. 11,2). Sed eis non profuerunt quia sibi credere noluerunt ... Expl.: ... ut coronetur iustus. Quod nobis praestare dignetur.
...
(207vb-208vb) Dnca XXIV. Inc.: Loquente Iesu ad turbas ... (Matth. 9,18). Servis dei valet corpus in quadruplici statu scilicet quando est sanum ... Expl. auf fol. 1ra (s.o.).