Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8162 
Salzburg, Universitätsbibliothek, M I 89
MEDIZINISCH-NATURWISSENSCHAFTLICHE SAMMELHANDSCHRIFT (lateinisch/deutsch)
Papier   292 Bl.   203×141   Bayern/Österreich, Wende 14./15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Berchtesgaden, Augustiner-Chorherrenkloster
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)

Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(1r-2r) Schriftraum: 152-163 × 94-109    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 33-38   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(3r-88v, 103r-114r, 274r-276v) Schriftraum: 152-163 × 94-109    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 33-38   
Schrift 3(88v-102v, 115r-272v, 278r-287v, 291r-292v) Schriftraum: 152-163 × 94-109    Zeilenzahl: 33-40   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Gotisch     Schmucklos             Ketten-/Langstichheftung
Einbandfragment oder Abklatsch vorhanden
Anna Jungreithmayr, Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Thorndike-Kibre", "", "Walther, Proverbia"
alle Initien
(VD-/HD-Spiegel) De purgatorio, fragm.
   1
VD-/HD-Spiegel Inc.mut.: ... pro suis peccatis et in laborem sui celeriorem de poenis purgatorii ...
(1r-1v) Vita et opera Hippocratis.
   2
1r Tit.: De Ypocrate.
Hippocras medicus insignis Ataxersis regis tempore claruit apud Athenas ... — ... Liber de aegritudinibus mulierum, liber de Isagogis. Sch.: Et sic est finis.
1r Tit.: Medizinisches Rezept gegen Bruchleiden, dt.
Zw dem pruech n. ein ygl und verseud yn ...
(2r-189r) Dicta librorum theoricalium et practicalium in medicinis.
   1
2r Tit.: Incipiunt gloriosa dicta librorum theoricalium atque practicalium in medicinis scilicet Avicenne, Ypocratis, Rasis, Almansoris necnon et magistri Nicolai de Anglia. Item Constantini dietarius de natura ciborum. Item liber eiusdem de Melancolia.
(2r) Vita et opera Galeni.
   1
2r Galienus (sic) insignis medicus toto orbe celebris natus est apud Pergamum Asiae. Hic Hippocratis interpres fuit ... — ... Item scripsit de Alchimia cuius titulus est de Ramo.
(2v) Unbeschrieben.
(3r-12v) Avicenna Liber introductorius in opere medicinae, übers. von Gerhard von Cremona (Thorndike-Kibre 171,6).
   1
3r Tit.: Incipit liber medicinalis ex secretissimis et principuis documentis artis medicine probatisque regulis medicinalibus diligenter compilatus.
Avicenna (inquit): Medicina est scientia qua humani corporis dispositiones noscuntur ... (9v) De phlebotomia. (10r) De ventosis. (10v) Complexiones humorum. (11r) De Senibus. (12r) De speciebus febrium et causis ipsarum ... — ... quae sunt complexionis in ultimo calidae et siccae etc.
(13r-17r) Constantinus Africanus Prognostica, cum commento Galeni, übers. von Constantinus Africanus (Thorndike-Kibre 1002,2).
   1
13r Tit.: Incipit liber Pronosticorum primus.
Omnis qui medicinae artis studio seu gloriam seu ... — ... omnibus temporibus, quasdam tantum quibusdam magis. Tu autem domine nostri miserere. Deo gratias. Sch.: Expliciunt pronostica ex divina misericordia alleluia.
(13r-17r) Hippocrates Prognostica, cum commentario Galeni, in der lat. Übersetzung durch Constantinus Africanus.
(17v-18v) Rasis (?) Prognostica de infirmitatibus. In der Hs. ihm zugeschrieben.
   1
17v Tit.: Capitulum pronosticorum de diversis infirmitatibus ex libro Rasis tractatu quarto.
Sed quia istius nostri libri intentionem praeterire nolumus, de significatione malorum accidentium ... — ... vel si totius corporis dissolutio fiat.
(19r-27r) Hippocrates Aphorismi, übers. von Constantinus Africanus (Thorndike-Kibre 1704,10-11).
   1
19r Tit.: Liber Amphorismorum (sic) Ypocratis, incipit partitula prima.
Vita brevis, ars vero longa, tempus autem acutum ... — ... famis enim siccat corpus etc. Sch.: Explicit Amphorismus in septem libros conpilatus.
(27v-83v, passim) Almansor (?)Ergänzungen zu Rasis: Liber divisionum, lat.
(27v-83v, passim) Constantinus Africanus (?) Ergänzungen zu Rasis: Liber divisionum, lat.
(27v-83v) Rasis Liber divisionum, mit Ergänzungen durch Almansor (?) und Constantinus Africanus (?), übers. von Gerhard von Cremona (Thorndike-Kibre 1686,10 und 1684,5).
   1
27v Tit.: Incipit Liber divisionum Rasis de causis, signis et curis omnium infirmitatum cum quibusdam Rubricis ex libro Almansoris de premissis insertis.
Verba Abubacri filii Zachariae Arazi ventilata fuerunt in praesentia ... — ... propter caloris febris magnitudinem.
32r, 34r, 38v (Inc.: Cum ea quae in oculis alba sunt ... Thorndike-Kibre 295,3), 41v, 46v, 48r, 49r, 51v, 52v, 60r, 61r, 62r, 62v, 67v, 70r, 71v, 74v, 77v, 79r, 80r, 81v, 82r Ergänzungen aus Almansor.
38r Nachtrag des 15. Jh.: REZEPT FÜR AUGENWASSER, Inc.: Zu einem mazzlon augen wazzer recipe 1 lot ...
(83v-87v) Almansor (?)De lepra. Rasis und Almansor zugeschr.
   1
83v Tit.: Incipit tractatulus ex libris Rasis et Almansoris tam in generali quam in speciali de lepra et eius speciebus cum causis, signis et curis etc.
Haec aegritudo aut est incipiens aut iam invasit ex corpore ... — ... si vis removere ablue cum eadem aqua tepida.
(88r-88v) De Sahafati.
   1
88r Tit.: De sahafati id est de pustulis parvis in capite.
Est ex genere apostatum in quibus est foramen parvum ... — ... quod multis vicibus fieri conveniens est.
(88v) Drei kleinere Texte De panno in facie, De lentiginibus et baras, De panno ad filios percurandos (Kleopatra zugeschr.).
(89r) Unbeschrieben.
(89v-91r) Almansor (?)De febribus.
   1
89v Tit.: Incipit summa agregacionis de significacionibus febrium ac speciebus earum ex decimo tractatu de febribus libri Almansoris.
Febricitantes et praecipue acute non solum necesse ut medicus saepe videat, sed etiam ut eis semper assistat ... — ... vel extra venas putrefactio etc. Totum Capitulum.
(91r-102v) Constantinus Africanus (?) De ethica et ptisi (Schwindsucht) et aliis febribus.
   1
91r Tit.: De ethica et ptisis et aliis acutis febribus ex libro Constantini.
Priusquam de ethica et ptisi disputemus necesse est ut eius definitionem dicamus ... (92r) De Causon. (98v-102v) De pleuresi. De peripleumonia ... — ... et teneant sub lingua illud donec eliquatur.
(103r-109r) De signis morborum (Parallelüberlieferung: Krakau, Biblioteka Jagiellonska, cod. 778).
   1
103r Quicumque acutas congrue regere voluerit, aegritudines prius cognoscere debeat ... — ... perficietur, eorum virtus enim maxima est.
(109r-112v) De urinis, egestionibus et pulsibus (Thorndike-Kibre 720/3, 484/9 und 1014/3).
   1
109r Tit.: De urina.
In urina attenditur color et substantia et odor ... (111v) Inc.: Egestio aliis melior est quae mollis ... (112r) Inc.: Oportet ut qui in pulsus scientia structus esse desiderat ... — ... de decem et octo nominibus seu de differentiis pulsus.
(113r-114r) Rasis De phlebotomia (Thorndike-Kibre 1681,5).
   1
113r Tit.: De flebotomia.
Venae quae ex more in flebotomia scindi solent ... — ... Venae tantum in labiis sunt. Sch.: Item Canones de flebotomia et de ventosis conscriptas vide supra in libro Avicenne in duobus capitulis distincta.
(114v) Unbeschrieben.
(115r) De causa pestilantiarum.
   1
115r Tit.: De causa pestilenciarum.
Sicut enim inferiora reguntur a superioribus sic quodammodo complexionem varietas ... — ... vel signorum sufficiant dicta.
(115r-116r) Constantinus Africanus In Ysaac de febribus quinta particula (Thorndike-Kibre 196,9).
   1
115r Tit.: Item de pestilenciarum causa.
Causa pestilentiarum plurime est mutatio et corruptio aeris ... — ... non est ei similis unde est animal.
(116v-117r) Iohannes Damascenus Aphorismi, lat. (Thorndike-Kibre 202,1 und 824,1).
   1
116v Certum in medicina immensa profunditas est ... — ... vel quarto gradu vide infra.
(117v-119r) Alexander Trallianus (?)Diaeta (Thorndike-Kibre 203,4).
   1
117v Tit.: Incipiunt diete Alexandri.
Cibos sibi accipiant acros (recte: acres) qui magis aperiant poros ... — ... et aqua frigida mediocriter.
(119v-120r) Unbeschrieben.
(120v-132r) Archimatthaeus Modus medendi (Thorndike-Kibre 691,1).
   1
120v Tit.: Incipit liber de modo medendi bonus et utilis valde.
In medendis corporibus et maxime purgandis variis saepe molestamur ... — ... conditum solatia zinciber aufert. Sch.: Explicit liber medendi. Expliciti liber medendorum per divinam graciam.
(132r-132v) Medizinische Rezepte.
   1
132r (132r) Electuarium. Üb.: De virtutibus electuariorum ad comedendum suavium que de fructibus vel floribus fiunt. Inc.: Zuccarum rosarum stomacho humoribus repleto ... (132r) De malitia complexionis. Inc.: Confectio trochiscorum ad dyarriam (recte: diarrheam) et malitiam complexionis ... (132r) Contra omnem fetorem oris. Inc.: Si in ore dens corruptus fuerit aut in gingivis ... (132v) Ad fetorem oris. Inc.: Quod in omnibus aliis melius existit est apium frequenter comedere ... (132v) De 4 digestionibus cibi. Inc.: Omnis enim cibus antequam animae uniatur quattuor digestionibus praecoquitur ... — ... mundificatus fit omnis cibus.
(133r-134v) Unbeschrieben.
(135r-137r) Medizinische Rezepte.
   1
135r (135r) Diarrhodon. Inc.: Dyarodon (sic) valet ad debilitatem totius corporis id est epatis ... (135r) Hadrianum. Diarrhodon margariton. Rubea. Musa opiata. Diarrhodon pipereon. (135v) Yerotopion. Esdra. Acaristum. Trifera. Ygia. Sotira. Panis Christi. (136r) Paulina (2). Athanasia. Polixum. Pigra Alexandrina (2). (Diarrhodon) Sancti Pauli. Diarrhodon calamentis (2). Diarrhodon libanum. (136v) Antidotum Iustini. Theriaca. Gera logodion. Gera Rufini. Gera fortissima. Gera logodion. Theodoricon (2). (137r) Tooxiporium. Antidotum ad pulmonem. Elacterium (2).
(137v-138v) Unbeschrieben.
(139r-148v) Rasis Physiognomia (Thorndike-Kibre 267,9).
   1
139r Tit.: Incipit tractatus secundus in libro Rasis de notificacione complurimorum corporum et humorum dominancium in ipsis et significacione malarum physionomie collectarum et comprehensa breviter.
Corporis conplexio ex colore et corporis habitudine et ex tactu ... — ... in fortitudine et firmitudine praeiudicat etc. Sch.: Explicit tractatus secundus de significacionibus et physonomiis omnium membrorum et complexionum corporis humani lx capitula continens.
(148v-149r) Nicolaus de Anglia (?)Medizinische Rezepte, lat. (auch Rasis zugeschrieben).
   1
148v (148v) Antidotarium Nicolai. Üb: [De] antidotario Nicolai. Inc.: Pulvis probatissimus magistri Nicolai de Anglia. Qui cerebrum purgat vertiginem capitis tollit ... (148v) Contra epilentiam. Am unteren Blattrand Versus contra canitiem (Inc.: Ne fias canus chebulus dat mirabolanus ...). (149v) De dilatatione pupillae, Rasis zugeschr. ... — ... quod cornea nominatur tunica.
(149r-151r) Abubacer (?) Kosmetische Rezepte, lat. (auch Rasis und Nicolaus de Anglia zugeschrieben).
   1
149r (149r) Üb.: Ex dictis Rasis libri divisionum Abubacri aliorumque phisicorum de decoracione capillorum. Inc.: Primum eorum est decoratio capillorum et ipsorum ornamentorum et fuerit (?) denigratio eorum aut ipsorum albificatio ... (149v) De capillis denigrandis. (150v) Ad faciem mundandam et clarificandam. (151r) De rectificatione corruptionis coloris. De faciendo bonum colorem. ... — ... et cuius color valde malus est.
(149r-151r) Rasis (?) Kosmetische Rezepte, lat. (auch Abubacer und Nicolaus de Anglia zugeschrieben).
(151v-152v) Rasis Verba sive Antidotarium, Exzerpt (Thorndike-Kibre 245,14).
   1
151v Tit.: Incipiunt excerpta ex Antydotario libri divisionum Rasis necnon et ex quinto tractatu de decoracione. Capitulum primum de Tinctura capillorum.
Confectio tincturae denigrantis capillos, Sumatur libra gallarum rubearum Romanarum ... Expl.: ... vel vestis cum illa medicina etc. ... — ... vel vestis cum illa medicina etc.
(153r-161v) Nicolaus de Anglia (?)Flores medicinae (Mit Zuschreibung einzelnder Kapitel an Galtherus de Triballis und Iohannes de Sadra).
   1
153r Tit.: Incipiunt flores medicine ex antidotario Magistri Nicolai de Anglia contra diversas egritudines membrorum. Et primo contra dolorem capitits Capitulum primum.
Alleum accipe et decoque cum fabis et ... (153r) Ad dolorem capitis, Galtherus de Triballis zugeschr. Inc.: Potio hederae cum vino temperatae sive inunctio capitis ... (154r) Contra fluxum rheumatis, Johannes de Sadra zugeschr. Inc.: Pillulae contra fluxum reumatis. Recipe draggiam (sic) gummi arabici ... (154v) Ad Dolorem aurium. Inc.: Absinthum decoquatur et vapor decoctionis eius ... (155r) Ad dolorem oculorum. Inc.: Contra fervorem oculorum sive caliginem ex fervore Micas panis albi ... (155v) Ad dolorem oculorum, Johannes de Sadra zugeschr. Inc.: Ad clarificandum et confortandum oculos et cerebrum et caput recipe pulveris eufrasiae ... (156v) Ad ulcera in naribus. Inc.: Lanam bombacinam vel rasiones de panno mundo et novo lineo ... (157r) Ad dolorem oris, linguae et labiorum. Inc.: Ad fissinam labiorum adipem anseris commisce cum sepo ... (157v) Ad dolorem dentium et tumorem gingivarum. Inc.: Plantaginis folia in ore diu versa et paulatim ... (158r) Ad dolores faucium et gutturis. Inc.: Ad asperitatem gutturis Sucum liqueritiae cum farma ... (158v) De sanguisuga. Inc.: Ad sanguisugam expellendam cinis magni cardi qui habet folia ... (159r) De vomitu. Inc.: Vomitus est medicina leprae, epylensie (sic) yctericie ... De lingua quae tumescit. Inc.: Contigit liguam (sic) adeo inflari ut praemagnitudine os egrediatur ... De glandula quae sub lingua nascitur. Inc.: Cum sub lingua glandula nociva fuerit, in principio ... (159v) Ad dolores pectoris et pulmonis. Inc.: Pectus et pulmo secundum Avicennam sunt membra pulsus ... (160v) Ad dolores stomachi. Inc.: Arthemisia recens contrita in vino posita ... — ... et per haec sanctissima nomina +ox +Rox +Ronem ut perniem paternem. In nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen. Sch.: Expliciunt flores Antydotarii magistri Nicolai de Anglia. Alleluia.
(161v-162v) Rasis (?) De emendatione medicinarum.
   1
161v Tit.: Ex octavo tractatu libri Rasis. De emendacione medicinarum que solvunt et nominacionem virtutum ipsarum et quantitatem ex eis danda.
Scamonea coleram ru[beam] vehementer expellit, minus autem quod ... — ... ad intestina descendere faciunt. Sufficiunt ea quae in isto nominavimus capitulo etc.
(162v) Summa laxativarum.
   1
162v Tit.: Incipit summa gloriosa medicinarum laxativarum.
Medicinarum laxativarum aliae sunt calidae, aliae sunt frigidae. Calidae sunt xi ... — ... et iusquiamum.
(163r) Eigenschaften pflanzlicher Drogen.
   1
163r Constrictiva: Thus, mastix, myrtus, athanasia ... — ... similiter corallus rubeus viris , albus vero feminis.
(163v) Bernardus ProvincialisCommentarius tabulae Salernitaneae, fragm. (Thorndike-Kibre 1001,1).
   1
163v Omnis practicus est theoricus si non convertitur ...
(164r-164v) Unbeschrieben.
(165r-172v) Constantinus Africanus (?) De natura ciborum.
   1
165r Tit.: Ex dietario Constantini de natura ciborum.
Oportet autem praeceteris ciborum virtutes cognoscere quae sanitatis sunt ... — ... coriandri, sinapis, sisimbrium.
(172v-174v) Costa ben Luca De physicis ligaturis (Thorndike-Kibre 1200,1).
   1
172v Tit.: Ex dictis Grecorum et Indorum medicorum de incantacione, adiuracione, colli suspensione etc.
Quaesisti, filii carissime, de incantatione adiuratione colli suspensione siquid possint prodesse ... — ... propter altitudinem sui magnam.
(174v) De epilepsia.
   1
174v Tit.: De causis et signis epilensie.
Eplepsia nascitur ex tribus humoribus, id est fleuma, colera rubea ... — ... et spasmum et similia.
(174v) De differentia inter angustiam et tristitiam, fragm.
   1
174v Tit.: De differencia inter angustiam etc.
Differentia est inter angustiam et tristitiam, quia tristitia ad rationalem pertinet ... — ... Cogitatio vero de pessimis et||
(175r-186r) Constantinus Africanus De melancholia (Thorndike-Kibre 510,3 und 528,3).
   1
175r Tit.: Incipit liber Constantini de melancolia bonus et utilis va[lde].
Ego Constantinus Africanus montis Casinensis quidem monachus ... — ... syropi rosati. Sch.: Explicit liber Constantini Affricani de melancolia. Sequitur de Catarticis.
(186r-189r) Medizinische Rezepte.
   1
186r De catarticis. Inc.: Quandoquidem de naturalibus qualitatibus specierum et ciborum ante praecedentem Constantini librum ... (186v) De catarticis. De expurgatione colerae rubeae. (187r) Aloe. Scammonia. Peplus. Helleborus. (187v) De colera nigra. Epithymium. Polypodium. Tragoriganum. De armenico lapide. Centaurea minor. De flegma. Coloquintida. (188r) Titimallus. Ysion. (188v) Elacterium. Cocognidium. Agaricus. De cinto. Lacterides. Aristolochia. Cucumer agrestis. Storax. Flos thymi. Cyclamen. Camepitheus. (189r) Bdellium. De hydrogoga. Radix olivae. De lepido calcu. Euphorbium. Camelia. Ammoniacum. Sambucus. De purgatione sanguinis.
(189v-223v) Isaac Iudaeus De diaetis universalibus, in der lat. Übersetzung durch Constantinus Africanus, exc. (Thorndike-Kibre 1252,8).
   1
189v Tit.: Incipiunt extracta ac dietario Constantini de naturis ciborum, que necessitas fuit antiquis disputacionis nature ciborum.
Quod inprimis coegit antiquos disputare de naturis ciborum ... — ... et laborantibus ne cito a membris dissolvatur et eorum desiccat virtus.
Am unteren Blattrand viele Merkverse, darunter Thorndike-Kibre 1569, 1535; Walther, Proverbia 1112, 31691, 2608a, 30784, 7334, 6021, 19466, 14106, 28354, 6645, 20526, 28824, 22044, 20108, 1113, 19252.
(224r) Regimen sanitatis Salernitanum, exc. (Thorndike-Kibre 96,1).
   1
224r Anglorum regi scribebat scola Salerni ... — ... et guttura purgat.
(224v-234v) Isaac Iudaeus Diaetae particulares (Thorndike-Kibre 239,5).
   1
224v Tit.: Incipit liber secundus dietarum, de tritico.
Conplevimus in libro primo universalem significationem generis cibarii ... — ... propter suae lubricitatis indigentiam.
Am unteren Blattrand Merkverse, darunter Walther, Proverbia 20615, 18479, 7686a, 17389a, 21508c, 2391, 26246a.
(235r) Kochrezepte, dt.
   1
235r Tit.: Kräutersalse.
Wildu ain gutew salsen haben uber jar von guten chrawten, so prich sew in dem Mayen ...
Rote Rüben. Wildu gut ran machen, So nym der mitteristen ran, dy nicht gar czu grozz sein ...
(235r-253v) Isaac Iudaeus Liber febrium, übers. von Constantinus Africanus (Thorndike-Kibre 820,3).
   1
235r Liber iste in quinque partes dividitur. Prima est de essentia febris ... (235v) Inc.: Febris est calor innaturalis vel praeter naturam ... (252v) Expl.: ... neque egredi potest. 238v und 240v unbeschrieben. (252v-253v) Üb.: Sequitur iterum de febribus et ... cum diversis aliis remediis ex libro Constantini conscriptis et primo de epileos. Inc.: Epileos est febris qua corporis interiora incenditur ... — ... actio in corporis interioribus et fit ibi naturaliter frictas (?).
(253v) De urinis.
   1
253v De signis in urina circa aegrotos quae diversificantur in colore ... — ... sicud dicit Isaac. Cetera vide supra.
(254r) Am oberen Blattrand ein kurzer Text, die erste Zeile ist abgeschnitten. Lesbar ist Colores urinarum sunt xviii.
(254r-255v) De urinis (vgl. Thorndike-Kibre 1606,14).
   1
254r Urina alba subtilis quidem et clara insanis hominibus caloris ... — ... menstruorum retentionem significat.
(256r-257v) Constantinus Africanus De syncope (exc. aus Pantegni practica VI,15).
   1
256r Sincopis est cordis defectio et totius virtutis in se coadunantio ... — ... tempera cum vino rubeo et trocisc. informa.
(257v-258r) Lanfrancus MediolanensisDe ictericia (Thorndike-Kibre 983,14).
   1
257v Omne quod volumus investigare tribus modis ... — ... velut in die cretica.
(258v-259v) De urinis (Thorndike-Kibre 1610,4).
   1
258v Urina secundum Isaac est colamentum sanguinis vel humorum aliorum ... — ... et apparent quinque albae resolutiones.
(260r-263r) De febribus.
   1
260r Tit.: De febre que alios morbos sequitur.
Aliquando haec febris est propter hepatis dolorem aut splenis ... — ... da pillulas viiii laxat et vomicare facit sine angustia.
(263v-264v) Unbeschrieben.
(265ra-265va) Versus de virtutibus condimentorum et alia.
   1
265ra Tit.: Incipiunt diversa metra de speciebus condimentorum.
Gaudet epar spodio mace cor ... (Thorndike-Kibre 579,11). Zitwer. Safran. Galgant (Thorndike-Kibre 575,4). Ingwer. Muskat. Gewürznelke. Zimt. Pfeffer. Anis. Lorbeer. Wacholder (Thorndike-Kibre 589,5). De fluxu ventris (Thorndike-Kibre 1448,12). Ad clarificandum visum (Thorndike-Kibre 554,11 und 1324,9).
(266r-268v) Medizinische Rezepte.
   1
266r Tit.: Pulver zur allgemeinen Stärkung.
Inc.: Accipe semen Petroselini, apii, salviae, ysopi ...
Viertagefieber. Wundheilung. Narben. Gegen Läuse. Erkältung. Augenkrankheiten. Dyamastix. Dyanisum. Dyareobarbarum. Dyaysopum. Electuarien (5). Rosenöl. Oximel (2). Oxizaccarum. Rosenhonig. Bilsenöl. Süßholz. Enthaarungsmittel. Gesichtsreinigung. Rob violarum. Arabische Pillen gegen Kopfweh. ... — ... et totum corpus a malis humoribus.
(268v-269r) Weinrezepte, dt.
   1
268v Inc.: Weichsel wein mach also, nym weichselen ... Weichselwein (2). Zwetschkenwein. Rotwein, 'bunter' Wein.
(269v) Unbeschrieben.
(270r-272v) De vino.
   2
270r Tit.: De vino.
Vinum bonum dat nutrimentum corporis sanitatem reddit ... — ... si steterit in medio eorum erit.
270r Tit.: Versus de vino (am unteren Blattrand).
(Walther, Proverbia 6697, 5020a, 22760a, 33404, 29370)
(273r-273v) Unbeschrieben.
(274r-276v) Petrus de Crescentiis De equis (Petrus de Crescentiis, Ruralia Commoda. Dritter Teil: Buch VII-IX (hg. von Will Richter). Heidelberg 1998). Ruralia commoda, lib. IX, c.3, 4, 6 (exc.), 1, 8, 9, 57.
   1
274r Tit.: De nativitate equi et qualiter natus teneri debeat.
Cum pullus nascitur utile est quod nascatur in loco petroso ... — ... difficillime liberatur et sic est finis huius.
(277r) Medizinische Rezepte, dt.
   1
277r Giftblattern. Gegen Brustschmerzen (?).
(277r) Farbrezepte, dt. Farbgrundierungen.
(277v) Unbeschrieben.
(278ra-280vb) De complexionibus.
   1
278ra Tit.: Que infrigidant in ... gradu.
Gramen mediocriter infrigidat ... — ... non permittunt fieri semen ut nympheae radix.
(281r) Unbeschrieben.
(281va-287vb) Vokabularien, lat.-dt.
   2
281va Tit.: Krankheiten und medizinische Begriffe
Orbatus geplent, cecatus idem, caligo augswer
282ra Tit.: Heilpflanzen
Arthemesi (recte: Arthemisia) dicitur mater omnium herbarum
(vgl. Thorndike-Kibre 146f.)
(288ra-288vb) Genesungs- und Arzneitränke, lat.-dt.
   1
288ra Ohrenbeschwerden. Gebärmutterbeschwerden. Augenkrankheiten. Wassersucht. Leberschmerzen. Fallsucht. Blutfluss ... Vergiftung.
(289r-290v) Unbeschrieben.
(291ra-292vb) Vokabularien, lat.-dt.
   1
291ra Waldtiere. (291ra) Pferde, Zugtiere, Hirten. (291rb) Kröten, Kriechtiere. (291rb-va) Vögel. (291vb) Insekten. (291vb-292ra) Fische. (292ra-rb) Pflanzen und Kräuter. (292rb) Obstbäume. (292rb-vb) Laub-, Nadelbäume und Stauden.
(292v) De nominibus volucrum, ferarum et lignorum (Thorndike-Kibre 626,2; 916,11; 481,12).