Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8263
Salzburg, Universitätsbibliothek, M II 50
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: V.1.E.67(8)    Pergament und Papier   362 Bl.   (337-339) × 240   Salzburg (?), Mitte 15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Salzburg, Erzbischöfliche Hofbibliothek
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 7)

Papier besonders am Rand stockfleckig. Wasserzeichen: Dreiberg mit einkonturiger Stange und Kreuz. Lagen: (I-1)1 + 30.VI361 + (I-1)362; Reklamanten. Erstes und letztes Blatt aus Pergament. Neue Foliierung.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda
Schriftraum zweispaltig: (248-252) x 160; Schriftraum mit Tinte gerahmt, 42-54 Zeilen. Bayrisch-österreichische Bastarda aus der Mitte des 15. Jh. von 2 Händen: 1) 14ra-154rb. 2) 154va-361vb, vermutlich Hand des Iohannes Sleyher; vgl. M II 186, Hand Nr. 4).
Ausstattung: Rubriziert   
14ra-154rb nicht rubriziert. Ab 154va rote Überschriften, Auszeichnungsstriche, 1-9zeilige (Perl-)Lombarden.

Einband: Gotisch     Streicheisenlinien             Kettenbuch
Spätgotischer Einband: Rosa gefärbtes Leder (abgestoßen) über Holz mit Streicheisenlinien. VD und HD gleich: Doppelte Streicheisenlinien bilden Rahmenfeld und Andreaskreuz; am VD fehlen alle 5 Buckel, am HD 5 Buckel erhalten. Am VD 2 verzierte Schließenbeschläge, am HD beide Schließen abgerissen. Auf dem VD Titelschildchen aus Pergament (15. Jh.) Petrus Blesensis, darüber ein kleines Pergamentschildchen mit der Zahl 111 (?). Ursprünglich ein Liber catenatus, Beschlag und Haken erhalten, Kette fehlt. R mit 4 Doppelbünden, mit gelbgrauer Ölfarbe überstrichen, am Schwanz alte Signatur der erzbischöflichen Hofbibliothek C.32.B.A.S. Stehkanten mit Messingbeschlägen. Gelber Schnitt. Verwandt sind die Einbände von M II 15, M II 16 M II 19, M II 49, M II 99 und M II 186.


Die Abschrift einiger Heiligenviten (Maurus, Translatio s. Benedicti ...) lässt vermuten, dass zumindest die Vorlage dieser Handschrift in benediktinischem Umkreis (St. Peter/Salzburg?) entstanden ist. Der Codex stammt aus der erzbischöflichen Hofbibliothek, vgl. Signatur auf dem R.
Vorbesitzer: Salzburg, Erzbischöfliche Hofbibliothek
Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kaeppeli", "Bloomfield", "Distelbrink", "PL", "Weber", "Schneyer", "BHL", "BHM"
alle Initien
(VD-Spiegel) Notiz. Alte Signaturen III.2.C., 162(7), 3, V.1.E.67(7).
(1r) Pergamentblatt. Alte Signatur V.1.E.67(8)
(1v) unbeschrieben. (2r-13v) unbeschrieben.
(14ra-117rb) Alvarus Pelagius Speculum regum.
   1
14ra Inc.-Prol.: In nomine domini nostri Iesu Christi qui est alpha et o, principium et finis ... gloriosissimo et nobilissimo magno principi et regi Wisigotarum et terrestri Christi vicario ... Alfonso illustri et inclito fidei orthodoxe ... defensori regnanti in anno domini m°ccc°xli° ... frater Alvarus professione minorum Silvensis ecclesiae minister et praesul ... (14ra) Inc.: Feliciter his diebus contra hyl. (?) Mahelitas, Mauros et Arabes filios ... — ... facie ad faciem valeant speculari, cui hymnus et imperium, latria et gloria per infinita seculorum saecula. Amen. Finivi hoc opus ego praesul indignus Silvensis frater Alvarus de ordine minorum in Algarbio in villa de Tavira anno domini millesimo ccc° xliii mense Iulii decima die transacta. (Parallelüberlieferung: Salzburg/St. Peter, b XI 32)
(117va-118rb) Alvarus Pelagius Litterae missivae ad Petrum regem Portugaliae.
   2
117va Tit.: Littera missiva Silvensis episcopi ad quendam regem Portugalie videlicet dominum Petrum
Domine mi rex in sempiternum vive salus tibi et pax et victoria de caelo detur per dominum nostrum Iesum Christum. Scripsistis nunc mihi Alcubacie ... — ... domus dei ut sic magnitudini tue loquar sicut affatus sum.
117vb Tit.: Littera missiva eiusdem episcopi ad eundem dominum regem Portugalie.
Rex in sempiternum vive et pax tibi et victoria de caelo detur. Iussisti in episcopatu nostro contra me ecclesiam et clerum fieri et erigi supra indicta ... — ... quo tu cum exercitu tuo vales sicut optas. Data Colimbriae iii die Iunii. Sch.: Explicit.
(118va-118vb) Sultansbrief: Epistola Soldani.
   1
118va Tit.: Una alia littera missiva
Baldach (recte: Balthasar) illustris regis Danpmenis filius Soldanus Babiloniorum Assyriorum ... — ... data Babiloniae anno nativitatis nostrae xxvi regni vero nostri ximo. Sch.: Explicit.
(119ra-119va) Corpus Christi: Septem dubitabilia circa -.
   1
119ra Circa corpus Christi vii dubitabilia occurrerunt quibus specialiter ipsi haeretici sive ... — ... et obscoena loca non maculatur sed talis recedit sicut accessit. Et haec de corpore Christi. Sch.: Explicit.
(119vb-154rb) Petrus Blesensis Tabula epistolarum. Eine Abschrift der Epistolae des Petrus Blesensis befindet sich in M II 112.
   1
119vb Abbas. Evacuatum est oboedientiae bonum in qua erat unica spes salutis et praevaricationis antique remedium ... Abbas. Quid enim est aliud emancipationis ... — ... zelus vide ecclesia praelatus. Sch.: Explicit tabula epistolarum Petri Blesensis.
(154va-167va) Alphabetum divini amoris. Drucke: GW 1554-1567; Kaeppeli 2553. Ältere Zuschreibungen an Nikolaus Kempf bzw. Johannes Nider sind nicht stichhaltig.
   1
154va Ad honorem omnipotentis dei aliquos modos et vias pro elevatione mentis ... (154vb-155ra) Kapitelangaben. (155ra) Inc.: A timore servili procedit filialis ... — ... qui pro institutione ordinis Cartusiensis in solitudine degentium et pro dono huius libelli sit nunc et semper benedictus in saecula saeculorum. Amen.
(167va-201ra) Hugo de BalmaBreviloquium de triplici via (Bloomfield 6458; Distelbrink Nr. 226), in dieser Hs. Bonaventura zugeschrieben).
   1
167va Tit.: Tractatus Bonaventure.
Viae (durchgestrichen: Filiae) Syon lugent ... (Lam. 1,4). Licet verbum hoc dixerit Ieremias captivitatem populi deplorans potest tamen ... — ... accensum amoris desiderio sine aliqua cogitatione praevia.
(201ra) Gregorius Magnus Moralia in Iob, lib. XXIV, c. 4-11 (PL 76, 290-305).
   1
201ra Tit.: Sermo sancti Gregory in moralibus capitulum tercium.
Consumpta est caro eius ... (Iob 33,25). In illo quippe homine a domino recedente repulsi ... — ... in agonia cepit prolixius orate etc.
(206vb) Augustinus Ennaratio in psalmum XCIX (PL 37, 1271-1281; Weber VI/2, 254)).
   1
206vb Tit.: Exposicio sancti Augustini super psalmum nonagesimum nonum.
Psalmum, fratres, [...] brevis est nec obscurus ... — ... usque in consumationem saeculi.
(210va-217vb) Sermones.
(210va-213rb) Graeculus Sermo de Iohanne baptista (Schneyer 2, 238, Nr. 412).
(213rb-215ra) Iacobus de Voragine Sermo de Iohanne ev. (Schneyer 3, 249, Nr. 334).
(215ra-216rb) Iohannes Contractus Sermo de Iohanne ev. (Schneyer 3, 434, Nr. 13).
(216rb-217vb) Sermones (anonyme): Iohannes ev.
   1
216rb Tit.: Tercius sermo de sancto Iohannes ewangelista
Quartum animal ... (Apoc. 4,7). Evangelista per aquilam figuratur, quia ceteris evangelistis acutius vidit et inter quatuor animalia dei ... — ... ad aeternum verbum quod est filius aeterni patris Iesus Christus dominus noster qui cum ... benedictus. Amen.
(217vb-233va) De tabernaculo, Hugo de S. Victore zugeschrieben (Parallelüberlieferung: UB Graz, Cod. 820, Pkt. 5-9).
   1
217vb Tit.: Hugo de tabernaculo
Auxiliante gratia domini nostri Iesu Christi de constructione tabernaculi locuturi, primus ut beatus docet Gregorius ... — ... candelabrum in tabernaculo extra velum ex parte australi contra mensam.
(233va-234va) Gregorius Magnus Moralia in Iob, lib. XXXI, c. 15 - 19 (PL 76, 590-593).
   1
233va Tit.: In conversione sancti Pauli apostoli
Beato Iob ecclesiae sanctae typum tenenti dicitur. Nunquid ... — ... sed superbos ventris cultores occidit.
(234va-238rb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Paulus ap. (234va) Prolog (BHL 6572). (235ra) Passio (BHL 6570).
(238rb-243ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Petrus et Paulus app. (BHL 6657).
(243ra-244ra) Sermones (anonyme): Assumptio BMV.
   1
243ra Dilectis in Christo sororibus vigilare et adventum sponsi observare. Vos, carissime in Christo sorores cantica spirituales diligentes, fortes exactrices ... — ... in latinum translatus antiquitatis maturitate commendatur ut etiam per hanc manifeste ab illo apocrypho Hieronymus improbat secernatur.
(244ra-250rb) Hermannus de ReunSermo de ass. BMV (Schneyer 2, 693, Nr. 86).
   1
250rb Expl.   ... propiciatrix semper nobis esto apud filium tuum dominum et salvatorem nostrum cui est honor ... Amen.
(250rb-258vb) Paschasius Radbertus Epistola ad Paulam et Eustochium (PL 30, 122-142; BHM Nr. 309; in dieser Hs. Hieroymus zugeschrieben.).
   1
250rb Tit.: Sermo Ieronimi presbiteri ad assumpcione Marie virginis
Cogitis me, o Paula et Eustochium ... — ... virginis filius apparuerit in fine saeculi cum ipso et nos appareatis in gloria. Amen.
(258vb-260vb) Bibel: Bibelbücher: Canticum canticorum. Mit Rubriken vox ecclesie, vox synagoge, vox Christi.
(260vb-361vb) Vitae et passiones sanctorum.
(260vb-262va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Rupertus (BHL 7392).
(262va-268ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Nicolaus (BHL 6105).
(268ra-270vb) Iacobus Diaconus (?)Vita s. Pelagiae. (BHL 6605; PL 73, 663-672).
(270vb-275va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Wilhelmus (BHL 8916).
(275va-278vb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Translatio s. Benedicti.
   1
275va Festiva beatissimi Benedicti solemnitas Christo domino propiciante refulget quae fidelium cordibus ... — ... ab illo sectemur ut nobiscum sit deus pacis per ipsum. Amen.
(278vb-279vb) Ambrosius Autpertus OSB Passio Petri et Pauli app. (Zuschreibung fraglich) (BHL 6648).
(279vb-280va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Philippus ap. (BHL 6817).
(280v-281va) Eusebius, interprete RufinoVita Iacobi min. ap. (BHL 4086).
(281va-284ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Bartholomaeus ap. (BHL 1002).
(284ra-286ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Andreas ap. (BHL 428).
(286ra-288ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Iacobus maior ap. (BHL 4057).
(288ra-292ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Matthaeus ap. (BHL 5690).
(292ra-296ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Simon et Iuda (BHL 7750).
(296ra-303vb) Gregorius Turonensis (?)Passio Thomae ap. (BHL 8140).
(303vb-316vb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Silvester ep. (BHL 7725-7733).
(316vb-322va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Oswaldus (BHL 6361).
(322va-324va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Gervasius et Prothasius (BHL 3515).
(324va-327ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Romanus (BHL 7302 oder 7303).
   1
327ra Expl.   ... eius corpus venerabiliter collegerunt et sepelierunt illud.
(327ra-328ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Maurus.
   1
327ra De eis qui remotae conversationis secreta appetunt, qui ipsa cessandi otia divino adiutorio et non suis viribus ... — ... contemplationis inspicit de septimo cubito non nisi palmum tangit.
(328ra-328vb) Sermones (anonyme): Vitus, Modestus et Crescentia.
   1
328ra Quoniam dies sanctorum martyrum est unde potius aliquid delectet quam de gloria ipsorum ... — ... eligite ergo martyrum causam si multis pervenire ad martyrii palmam. Amen.
(328vb-329rb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Iohannes et Paulus (BHL 3238).
(329rb-330ra) Sermones (anonyme): Heinricus.
   1
329rb Beato Iob sanctae ecclesiae typum gerentia domino dicitur: Numquid alligabis rinocerota ... (Iob 39,10) ac si aperte dicat ... — ... promulgat qui dudum contra eam per tormenta seviebat.
(330ra-331ra) Possidius Vita Augustini (BHL 785).
   1
330ra Expl.   ... regulam sub sanctis apostolis constitutam.
(331ra-331va) Gennadius Massiliensis Vita s. Hieronymi (PL 22, 182ff.).
   1
331ra Hieronymus gratia Christi fidem adeptus litterisque Graecis ac Latinis atque Hebraicis doctus (Expl. wie BHL 3869.)
(331va-344va) Hagiographie (Passiones, Vitae): Sebastianus (BHL 7543).
(344va-347vb) Sermones (anonyme): Dionysius (Auch UB Graz, Cod. 713, 262-263).
   1
344va Magnum et admirabile, dilectissimi, sancto viro Dionysio donum post apostulos tribuit ... — ... vii idus Octobris sub Domitiano pro nomine domini. Amen.
(347vb-352ra) Hagiographie (Passiones, Vitae): Christina (BHL 1748).
(352ra-354rb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Christophorus (BHL 1766).
(354rb-357vb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Panthaleon (BHL 6431).
(357vb-358rb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Eusebius (BHL 2740).
(358vb-361vb) Hagiographie (Passiones, Vitae): Susanna (BHL 7937).
(362r-362v) Unbeschrieben.