AT7400-MII96

Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8282

[Handschriftenliste | Kataloge | Infos | Kontakt]

Salzburg, Universitätsbibliothek, M II 96

RELIGIÖSE SAMMELHANDSCHRIFT (lateinisch/deutsch)

Olim: V.1.G.115 Pergament und Papier 2+2+551 Bl. 293 × 219 Salzburg, 1457
Provenienz/Letztbesitzer: Salzburg, Erzbischöfliche Hofbibliothek

Volldigitalisat

Anna Jungreithmayr: Die deutschen Handschriften der Universitätsbibliothek Salzburg. Unter Mitarbeit von Josef Feldner und Peter H. Pascher (Österreichische Akademie der Wissenschaften, phil.-hist. Klasse, Denkschriften 196 = Veröffentlichungen der Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mittelalters, III,2). Wien 1988, 150-155 [online].

Handschriftencensus

Literatur zur Handschrift (Anzahl: 21)

	Schrift:
	Schriftraum: (201-208) × (134-139) Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 33-42
	Schriftart: Bastarda 474ra und 546rb Schreibernennung: Christanno Stokcher, schrieb 1457 im Auftrag von EB Bernhard von Rohr.
	Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n)

Einband: Salzburg Gotisch Streicheisenlinien

Einband restauriert

Vorbesitzer: Bernhard von Rohr, Erzbischof von Salzburg

Anna Jungreithmayr, Beatrix Koll

--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------

"Künzle 1977", "Bloomfield ", "Kaeppeli", "PL", "PLS", "CPPM", "Weber", "CPL", "40", "RB", "CSLMA II", "Bloomfield", "AH", "Haimerl", "Chevalier", "Walther, Initia", "BGOC", "Distelbrink", "GW", "Hirsche 1873", "Emery 1991", "Rüthing 1967", "VL", "Roth 1991", "BHM", "Hohmann", "Thorndike–Kibre", "Madre", "V", "Palmer 1982", "Poncelet", "CC", "Glorieux II", "Hain", "Zumkeller", "Glorieux IX", "Rudolf"

alle Initien

(Vorsatzblatt)	Alte Signaturen N.27, III.4.F., 427, V.1.G.115 auf der Versoseite des Vorsatzblattes (ursprünglich VD-Spiegel).
(1r)	Iohannes Chrysostomus : ihm zugeschriebenes Dictum de morte Christi. 1
1r	Tit.: Johannes Crisostomi (!) in omelia super ewangelio "Ascendens Ihesus in naviculam" dicit: Ubi mors Christi circumfertur, non potest regnare peccatum ... — ... et carnis fugatur exercitus. Haec ille. Sch.: Miserere nobis Christe, qui passus es pro nobis in cruce. (1v) unbeschrieben.
(2ra-3va)	Inhaltsverzeichnis der Handschrift.
(3vb)	Unbeschrieben.
(4ra-85vb)	Henricus Suso OP : Horologium sapientiae (ohne Cursus) (Ed.: Künzle 1977, Hs. 178 genannt; Bloomfield 5416; Kaeppeli 1852). 1
4ra	Tit.: Incipit prologus in librum qui intitulatur Horologium sapientie. Sentite in domino in bonitate et in simplicitate ... — ... in decore suo conspicientes Iesum Christum dominum nostrum qui cum patre ... regnas per omnia saecula saeculorum. Amen. Sch.: Explicit Horologium Sapientie.
(85vb-106rb)	Ps. Augustinus: Liber soliloquiorum animae ad Deum (PL 40,863-898; PLS II, 1365; CPPM II 3071; Weber VI/2, S. 255). 1
85vb	Tit.: Incipiunt Soliloquia Sancti Augustini. Agnoscam te, Domine, cognitor meus, cognoscam te, virtus, animae meae ... — ... reviviscere facis ut aquilae canos meos. Tibi laus et gloria, honor ac potestas in saecula saeculorum, Amen. Sch.: Expliciunt Soliloquia egregii doctoris ac patris nostri beatissimi Augustini.
(106rb-121va)	Iohannes Fiscannensis : Meditationes (PL 40,909-936; PLS II, 1365f.; Weber VI/2, S. 255; vgl. J. Leclercq, Écrits spirituels de l'école de Jean de Fécamp, in: Ders., Analecta monastica I [Studia Anselmiana 20]. Città del Vaticano 1948, 91-114, hier: 108-114; Glorieux, Pour révaloriser Migne, 28. – CPL 386). 1
106rb	Tit.: Incipit liber Suspiriorum Sancti Augustini episcopi de divinis scripturis ... (106v) Summa trinitas veritas una indiscreta maiestas ... — ... ipsum laudo benedico atque adoro qui vivit et regnat deus per omnia saecula saeculorum. Amen. Sch.: Explicit tractatus beati Augustini de contemplacione et amore dei qui orando et meditando dici debet. Deo gracias.
(121va-131va)	Ps. Augustinus: Speculum liber I (PL 40, 967-984; PL 101, 1027-1048 [Ps. Alcuinus, Confessio fidei, pars I. PLS 2, 1366; CPPM II 3075). 1
121va	Tit.: Incipit libellus qui dicitur speculum sancte Trinitatis Augustini alias dicitur manuale beati Augustini Adesto mihi verum lumen Deus pater omnipotens ... — ... et sine fine imperium per infinita et indefessa et immortalia saecula saeculorum. Amen.
(131va-135rb)	Iohannes Fiscannensis : Confessio fidei, pars secunda (PL 101, 1047-1054. RB 1482; CSLMA II). 1
131va	Superiori sermunculo confessionis fidei meae omnipotens trinitas deus ... — ... in unitate sancti spiritus aeternaliter ac sempernaliter vivis et regnas deus per omnia saecula saeculorum. Amen. Sch.: Explicit libellus qui dicitur speculum sancte Trinitatis Augustini vel alias Manuale beati Augustini. Deo gracias.
(135va-141rb)	Ps. Augustinus: Manuale, cap. 1-24 (PL 40, 951-962; PL 177, 171-190. Bloomfield 4957; CPPM II 3074). 1
135va	Tit.: Item aliud Manuale beati Augustini valde pulchrum de contemplacione Ihesu Christi. Quoniam in medio laqueorum positi sumus facile a caelesti desiderio ... — ... caelum et terra et omnia quae in eis sunt non cessant mihi dicere ut amen dominum meum. Amen. Sch.: Explicit Manuale beati Augustini.
(141rb-143va)	Alcuinus : Confessio fidei IV, cc. 12-18 (PL 101, 1095, 20-1098). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
141rb	Tit.: Oraciones generales valde pulchre sancti Augustini extracte de libro qui intitulatur speculum Augustini et prima in fine tercii libri sequitur. Obsecro te, domine, in nomine altissimi filii tui, da mihi sapientiam et intellectum ... — ... exercere utilitatem eius quae formet salutem illi et perveniat ad laudem et gloriam nominis tui. Amen.
(143va-145ra)	Alcuinus : Confessio fidei II, cc. 7-10 (PL 101, 1051-1054). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
143va	Tit.: Oracio sancti Augustini contenta in libro qui dicitur speculum libro 2° capitulo decimo. Obsecro domine et te nimis pium rogo ... — ... in communione spiritus sancti aeternaliter ac sempernaliter vivis et regnas deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
(145ra-146ra)	Ps. Augustinus: Oratio. 1
145ra	Tit.: Alia oracio bona beati Augustini pro necessitatibus corporis et anime dominico die. Domine sancte pater et omnipotens donator vitae meae benignissime conditor ... — ... gloriam tuam qui cum deo patre in unitate spiritus sancti vivis et regnas deus etc.
(146ra-146rb)	Anselmus Cantuariensis : Oratio IX (PL 158, 876). 1
146ra	Tit.: Item alia oracio. Omnipotens deus et misericordissime pater, miserere mihi peccatori ... — ... et perduc me ad vitam aeternam. Amen.
(146rb-147vb)	Ps. Augustinus: Oratio (Vgl. PL 83,1261-1274). 1
146rb	Tit.: Alia oracio bona eiusdem. Omnipotens et misericors deus qui eccentialiter es cuius gratia ... — ... benedicentes teque in perpetuum collaudantes qui vivis et regnas etc.
(148ra-150va)	Ps. Augustinus: Cursus contra duritiam cordis. Beginnt mit PL 184,772B, Hymnus AH 51, Nr. 89. 1
148ra	Tit.: Cursus beati Augustini contra duritiam cordis ad impetrandum lacrimas et cor contritum. Flete me, coeli et terra, lugete me omnes creaturae ... Miserere mei, deus, ineffabilis misericordia et immensa clementia pietatis tuae ... — ... Ierusalem caelesti componi praestante domino nostro Iesu Christo qui tecum vivit ... Amen.
(160ra-165rb)	Ps. Beda Venerabilis: De meditatione passionis Christi per septem diei horas libellus (PL 94, 561-568). In dieser Hs. Bernhard von Clairvaux zugeschrieben. 1
160ra	Tit.: Incipit Contemplacio Beati Bernhardi de passione domini in septem horis. Septies in die laudem dixi tibi. Rogasti me, ut aliquem modum contemplandi in passione Dei tui monstrarem tibi ... — ... ad monumentum eius scilicet Domini nostri Iesu Christi, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat deus. Amen.
(165rb-171rb)	Urbanus V. : Orationes de passione domini (Vgl. München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 28397, 42v-52v). In dieser Hs. Papst Urban IV. zugeschrieben. 1
165rb	Tit.: Secuntur oraciones de passione domini valde pulchre et sunt Urbani pape quarti. Domine deus omnipotens, o sancta atque indivisa nobilissima trinitas, o beata et benedicta incommutabilis ... — ... coelesti auxilio protegas et continua protectione conserves, qui vivis etc.
(171va-174va)	Anselmus Cantuariensis : Meditatio IX., exc. (PL 158, 749-760; vgl. Haimerl 69, Anm. 363). 1
171va	Tit.: Oracio de passione domini sumpta ex dictis beati Anshelmi. Adoramus te, Christe, nostrae redemptionis pretium, pacifica hostia ... — ... laetitia vultus tui per infinita saecula saeculorum. Amen.
(174va-176ra)	Albertus Magnus (?) : Meditatio passionis Christi, ihm zugeschrieben. 1
174va	Tit.: Alia meditacio de memoria passionis Christi. Cum inter omnia opera bona et meritoria quibus homo potest venire ad dei gloriam ... — ... in mei memoriam facietis id est in memoriam passionis meae et aliorum omnium beneficiorum.
(176ra-177rb)	Birgitta Suecica: ihr zugeschriebene Orationes (Vgl. Ulrich Montag, Das Werk der heiligen Birgitta von Schweden in oberdeutscher Überlieferung (MTU 18). München 1968, 25f). 3
176ra	Tit.: Hec subsequens contemplatio passionis Christi sumpta ex libro Revelationum beate Brigide Swetie ... Domine Iesu Christe, creator et redemptor meus, sis mihi per intercessionem omnium sanctorum et tuam piissimam misericordiam
177ra	Omnipotens sempiterne deus, te humiliter imploro, ut non permittas me perire
177rb	Dulcissime Iesu Christe, infunde, obsecro, multitudinem caritatis tuae mihi peccatori ... — ... si necesse fuerit condemnari qui vivis etc.
(177va-178vb)	Ludolphus de Saxonia OP, OCart. (?): Contemplatio passionis Christi (Exzerpt aus der Vita Christi). 1
177va	Tit.: Hec subsequens contemplacio passionis Christi sumpta est ex libro qui intitulatur vita Christi et dici potest ante missam ... O devota anima, te cogitare decet quod ipse dominus noster Iesus Christus super omnia ... (178va) O bone Iesu Christe, me veteri homine exuto trahe me post te ... — ... ab omni malo defendar tua potestate et eius protectione materna qui vivis etc.
(178vb-180rb)	Contemplatio passionis Christi de effusione sanguinis. 1
178vb	Tit.: Sequitur alia contemplatio passionis Christi devota de sex videlicet principalibus sui sangwinis effusionibus. Primo. Contemplare sui sanguinis effusionem primam videlicet circumcisionem eius. Erat enim puer ... — ... reducar ad patriam aeternam qui cum deo patre etc.
(180rb-183ra)	Orationes de passione domini ad horas canonicas. 1
180rb	Tit.: Secuntur alie oraciones de passione domini ad omnes horas et primo ad matutinas. Domine Iesu Christe, fili dei vivi, qui hora matutinali pro me misero peccatore et pro totius mundi ... — ... ad resurrectionis gloriam pervenire, qui vivis et regnas cum deo patre in unitate spiritus sancti. Amen.
(183ra-184vb)	Orationes de passione domini ad horas canonicas. 1
183ra	Tit.: Secuntur alie oraciones de passione domini eciam ad horas. Domine Iesu Christe, qui nocte detentus es a Iudaeis per illam ... — ... ad ineffabilem gloriam tuam merear pervenire qui vivis et regnas cum deo patre etc.
(184vb-185va)	Orationes de quinque vulneribus Christi. 1
184vb	Tit.: Sequitur de quinque wlneribus salvatoris nostri Ihesu Christi. Ave rex noster, fili David, miserere mei, tibi crucifixo corpus et animam commendo ... — ... perfora durissimum pectus meum qui vivis et regnas etc.
(185va-187rb)	Orationes de passione domini. 1
185va	Tit.: Sequitur de membris Ihesu Christi. Salve tremendum cunctis plus potestatibus caput domini nostri Iesu Christi ... (186ra) Domine Iesu Christe, fili dei vivi, incarnatio tua ad humilitatem me ... (186rb) Domine Iesu Christe, fili dei vivi, rogo te per effusionem sanguinis tui in circumcisione ... (186vb) Iesu Christe, fili dulcissimae et delicatissimae virginis matris Mariae, virginalibus ... — ... tuae sacratissimae passionis qui vivis et regnas cum deo patre in unitate spiritus sancti deus per omnia saecula saeculorum.
(187rb-188ra)	Ps. Ambrosius: Oratio de passione domini, ihm zugeschrieben. 1
187rb	Tit.: Sequitur oracio Beati Ambrosii episcopi Mediolanensis de passione domini nostri Ihesu Christi. Domine Iesu Christe, fili dei vivi, creator et resuscitator humani generis, gratias tibi referimus ... — ... protegas auxilio et continua protectione conserves qui vivis et regnas.
(188ra-189va)	Orationes de passione domini. Mit Antiphonen. De veronica. De lacrimis. De spinea corona. De quinque vulneribus. De latere Christi. De clavis et lancea domini. 2
188ra	Tit.: Alia oracio de passione domini. Domine Iesu Christe, qui vii verba vitae tuae in cruce pendens dixisti ... — ... triumpho gratulemur in coelis, qui cum deo patre in unitate spiritus sancti vivis et regnas deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
189ra	Tit.: Hymnus (Chevalier 4052, vgl. AH 8, 19f., Walther, Initia 3541a) Culter qui circumcidisti
(189vb-191va)	Ps. Bernhardus Claraevallensis: Rhythmica oratio (PL 184, 1319-1324; Walther, Initia 17126). 1
189vb	Salve mundi salutare
(191va-192ra)	Hymnus de passione domini (AH 15, 35f.). 1
191va	Ave nate dei vivi
(192ra-196vb)	Engelbertus Admontensis : Psalterium de domino Iesu Christo (Walther, Initia 1923; AH 35, 79-90). 1
192ra	Tit.: Secuntur oraciones metrice domini Engelberti quondam abbatis Admontensis. Ave Iesu Christe, ave lumen vivum
(197ra-201vb)	Oglerius de Locedio : Planctus BMV (Ausg.: G. B. Adriani, Beati Oglerii de Tridino ... opera quae supersunt ... Torino 1873. Nach dieser Ausgabe wiederabgedruckt bei: Karl Christiaan Johan Willem de Vries, De Mariaklachten. Diss. Zwolle 1964, 277-292. BGOC 18, Nr.7902; Bloomfield 4839. - Henri Barré, Le 'Planctus Mariae' attribué `a Saint Bernard. Revue d'ascétique et de mystique 25 1952) 243-266). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
197ra	Tit.: Augustinus de planctu beate virginis in passione domini. Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis imbrem ... — ... tu sis benedicta in aeternum et ultra cum Iesu filio tuo qui cum deo ... Amen.
(202ra-204va)	Contemplatio de compassione BMV. 1
202ra	Tit.: Sequitur alia contemplacio de compassione beate virginis Marie et principaliter de gladio doloris eius et amaritudinis quem prophetavit ei Symeon iustus qui et quintuplex est. Primus gladius fuit quem sensit virgo gloriosa in prophetia Simeonis ... — ... in omni tribulatione et angustia N. Interveniat pro nobis ... domine Iesu Christe etc.
(204va-207vb)	Ps. Bernardus Claraevallensis: Meditatio de BMV, ihm zugeschrieben. 1
204va	Tit.: Meditaciones beati Bernhardi de beata virgine Maria. Solemne memoriam sacrosanctae virginis Mariae matris dei decet filios ecclesiae ... — ... O Maria, filius tuus Iesus Christus dominus noster cui laus et gloria et gratiarum actio in sempiterna saecula. Amen.
(207vb-210va)	Bernardus Claraevallensis : De dignitate et excellentia BMV, exc. (Cento aus: Sermo IV PL 183, 427D-428A; Sermo I PL 183, 416C; Sermo III PL 183, 46C; Homilia II PL 183, 70B-71A; PL 183, 441B-441D; PL 183, 430C-430D; 328B; 43B-43C). 1
207vb	Tit.: Bernhardus de dignitate et excellencia beatissime dei genitricis Marie. Non est quod magis me delectet nec est quod terreat magis ... — ... seu beatitudinis suae Iesus Christus filius tuus, dominus noster qui est super omnia deus benedictus in saecula saeculorum. Amen.
(210vb-214rb)	Ps. Bonaventura OFM : Meditatio super 'Salve regina' = Stimulus amoris III,19. In dieser Hs. Bernhard von Clarivaux zugeschrieben (PL 184, 1077-1080; PL 149, 583-590 [unter den Opuscula spuria des Anselmus Lucensis]. Auch als Kapitel III, 19 des Stimulus amoris maior I [Ps. Bonaventura] überliefert und gedruckt [z.B. Ed. Peltier XII, Paris 1868, 669a-702b]. Distelbrink 156, Nr. 162). 1
210vb	Tit.: Meditacio beati Bernhardi Abbatis super Salve Regina. Ad salutandam virginem primo debes cogitare eius magnitudinem ... — ... o clemens es subiectis, pia incorrectis, dulcis praeelectis. Amen etc.
(214rb-219vb)	Engelbertus Admontensis : Hymni (AH 35, 134f.; Walther, Initia 12768; AH 35, 123-126; Walther, Initia 1972; AH 35, 136; Walther, Initia 12509; AH 35, 126-130; Walther, Initia 1974; AH 35, 135f.; Walther, Initia 12643; AH 35, 130-134).
(220ra-220rb)	Petrus Comestor : De excellentia Mariae (PL 198, 1045; Walther, Initia 17728). 1
220ra	Tit.: Petrus Comestor scolastice hystorie composuit infra dictos versus de beata virgine. Si fieri posset arenae pulvis et undae, undarum guttae rosae ... — ... natus est expletis a mundi creatione annis 5199.
(220va-222vb)	Anselmus Cantuariensis : Proslogion, exc. (PL 158, 225-242). 1
220va	Tit.: Incipiunt soliloquia sive exhortacio sancti Anshelmi ad secretum contemplacionis. Eya nunc homuncio absconde te modicum ... — ... desideret tota substantia mea donec intrem in gaudium.
(222vb-226rb)	Anselmus Cantuariensis : Orationes (PL 158, 722-730, 902-905, 948-952). Meditatio II, Oratio XX, Oratio L, Oratio LI. 1
222vb	Tit.: Exploracio miserie presentis et future. Idem in libro oracionum sive meditacionum. Terret me vita mea, nam diligenter discussa ... — ... est quia misericordia tua super omnem effusionem. Deo gratias.
(226v-231v)	Unbeschrieben.
(232ra-247vb)	Isidorus Hispalensis : Synonyma de lamentatione animae peccatricis (PL 83, 827-869; CPL 1203). 1
232ra	Tit.: Incipit liber primus Soliloquiorum Sancti Ysidori episcopi. Venit nuper ad manus meas quaedam schedula ... — ... nihil mihi te dulcius tu mihi super vitam meam places. Sch.: Explicit liber secundus Soliloquiorum sancti Ysidori episcopi.
(247vb-252rb)	Hugo de Sancto Victore : Soliloquium de arrha animae (PL 176, 951-970; vgl. R. Goy, Die Überlieferung der Werke Hugos von St. Viktor (Monographien zur Geschichte des Mittelalters 14). Stuttgart 1976, 277ff., diese Hs. 315 genannt). 1
247vb	Tit.: Soliloquia Hugonis de arra anime. Soliloquium de arrha animae ut discamus ubi nos oportet verum amorem ... — ... hoc totis praecordiis concupisco. Deo gratias. Sch.: Explicit soliloquium Hugonis de Arra anime.
(252va-263ra)	Thomas a Kempis CRSA : De imitatione Christi, liber I (Ed.: M. I. Pohl, Thomae Hemerken a Kempis Opera omnia II. Freiburg 1904, 5-263; T. Lupo, De imitatione Christi libri quatuor [Storia e attualit`a 6]. Città del Vaticano 1982, 1-363. Bloomfield 4633). 1
252va	Tit.: Incipit quidam tractatulus cum suis capitulis quorum primum est. Qui sequitur me non ambulat in tenebris dicit dominus (Ioh. 8,12). Haec verba sunt Christi ... — ... Tantum proficies quantum tibi ipsi vim intuleris. Tu autem domine miserere nobis, deo gratias et tantum de illo.
(263rb-278va)	Alphabetum divini amoris (Drucke: GW 1554-1567; Kaeppeli 2553. Ältere Zuschreibungen an Nikolaus Kempf bzw. Johannes Nider sind nicht stichhaltig). 1
263rb	Tit.: Incipit tractatulus qui intitulatur modus elevacionis mentis in dominum. Ad honorem omnipotentis dei aliquos modos et vias pro elevatione ... (263vb) A timore servili procedit filialis ... — ... qui pro institutione ordinis Cartusiensis in solitudine degentium et pro dono huius libelli sit nunc et semper benedictus in saecula saeculorum. Amen. (278vb) Unbeschrieben.
(279ra-283vb)	Henricus Egher de Calchar OCist : Tractatus de cottidiano holocausto spiritualis exercitii (De via purgativa) (Druck: Dionysii Carthusiensis Opera minora II. Coloniae 1532, f. 494-496; Hirsche 1873, 482-504; Emery 1991, 588-702. Bloomfield 6533; Rüthing 1967, 150-154 [spricht Heinrich die Verfasserschaft ab] Lit.: VL II 1980) 383 H. Rüthing). 1
279ra	Tit.: Incipit libellus de puritate quomodo doleat homo ut purgetur a peccatis. Capitulum primum. Volens purgari a peccatis gratiam impetrare et indulgentiam ... — ... et propitius esto mihi peccatori et omnibus fidelibus vivis et defunctis, qui vivis et regnas etc. Amen
(283vb-288ra)	Ps. Augustinus: Speculum peccatorum (PL 40, 983-992 = Roth 1991, 183-226. PLS 2, 1366. – Vgl. CPL 386; BHM 616; CPPM II 3076; Bloomfield 4961, 4918). 1
283vb	Tit.: Incipit speculum anime Sancti Augustini episcopi. Quoniam in via saeculi huius fugientis sumus dies nostri sicut umbra ... — ... vitam aeternam possideas quod idem dominus noster Iesus Christus praestare dignetur qui cum patre ... Amen.
(288ra-295ra)	Henricus de Langenstein (de Hassia) : Speculum animae (Hohmann Nr. 12; Thorndike–Kibre 97). 1
288ra	Tit.: Incipit speculum anime Augustini alio modo. Anima mea novi quod curiosa sis rimando ... — ... rerum originem et ordinem et te mediam earum mirificam in finem ultimum reductionem.
(295rb-325vb)	Gerardus de Vliederhoven OT : Cordiale sive de quattuor novissimis (Drucke: GW 7469-7514. – Bloomfield 3057. – Lit.: Madre, 329 Nr. 7 zur Verfasserfrage; VL II [1980] Sp. 1217-1221 [R. Byrn] + VL XI [2004] Sp. 516 Nachtrag). 1
295rb	Tit.: Incipit tractatus de quatuor novissimis scilicet mortis iudicii iehenne et glorie qui et alias intitulatur Cordiale. Memorare novissima tua (Sir. 7,40). Sicut dicit beatus Augustinus libro suarum Meditationum ... — ... et intelligerent ac novissima providerent etc. Sch.: Et sic est finis huius materie.
(325vb-335va)	Tractatus de adventu antichristi. 1
325vb	Tit.: Incipit tractatus de adventu antichristi et de extremo iudicio. Legitur autem antichristus in Babilone de tribu Dan nasciturus, iuxta id quod ait Iacob pater eius ... — ... per gratiam evaserunt qui dei claritatem vident nihil in creaturis agitur quod videre non valeant.
(335va-340va)	Iacobus de Paradiso OCart. : Tractatus de meditatione mortis (Vgl. L. Meier, Die Werke des Erfurter Kartäusers Jakob von Jüterbog in ihrer handschriftlichen Überlieferung (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 37/5). Münster 1955, 49, Nr. 54). Auszug aus "De desiderio moriendi". 1
335va	Tit.: Incipit tractatus de premeditacione mortis in columpna sequenti. O mors quam amara est memoria tua cordi iocundo et in deliciis enutrito ... — ... numquam de cetero cum gaudio vos visurus his dictis exspiravit.
(340va-349rb)	Marcus frater (?) : Visio Tnugdali (Ed.: A. Wagner, Visio Tnugdali. Erlangen 1882, 1-56. Weitere Edd. s. Palmer 1982, 430; Poncelet, 53 Lit.: VL V 1231-1233 N. F. Palmer). 1
340va	Tit.: De raptu anime Tundali (sic) et eius visione. Anno domini m° c° xlix° qui fuit annus secundus expeditionis ... — ... quamvis beatus Bernhardus in quodam sermone de omnibus sanctis contrarium innuere videatur.
(349va-352ra)	Ps. Origenes: Planctus seu Lamentum (BHM 532; Druck: Origenis Adamantii opera IV. Paris 1522, 157vb-159rb). Lat. Übersetzung dem Hieronymus zugeschrieben. 1
349va	Tit.: Incipit planctus Origenis verbo virtute prefulgidus ... In afflictione et dolore animi incipio loqui ad eos qui cogunt me ... — ... angelorum chorus propter me qui pessime consumavi ut\|\| (352rb) Unbeschrieben.
(352va-362vb)	Ps. Bernardus Claravallensis: De cognitione humanae conditionis (PL 184, 485-508). 1
352va	Tit.: Incipiunt meditaciones sancti Bernhardi. Multi multa sciunt et sempetipsos nesciunt ... — ... sponsum cum sponsa prospicies, unum eumdemque Dominum gloriae, qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen.
(363ra-366va)	Ps. Augustinus: Scala paradisi (PL 40, 997-1004; PLS 2, 1367). In dieser Hs. Bernhard von Clairvaux zugeschrieben. 1
363ra	Tit.: Bernhardus de quatuor gradibus scale claustralis. Cum die quadam corporali manuum labore occupatus ... — ... oremus ergo ut haec et alia impedimenta auferat a nobis. Amen.
(366va-369ra)	PS. Bernhardus Claraevallensis: De interiori domo, capp. 38-41 (PL 184, 547A-552C). 1
366va	Tit.: De reformacione anime que ad sui conditoris similitudinem est creata. Consilio namque sanctae trinitatis ad imaginem et similitudinem suam creator tuus te creavit ... — ... coelestium potius contemplatione, quam terrestrium occupatione. Et tantum de illo etc.
(369ra-371vb)	Forma honestae et spiritualis vitae. (Abfolge der Kapitel wie Trier, Stadtbibliothek und Stadtarchiv Trier - Hs. 771/1350 oct., 21r-28v). In sechs Kapitel unterteilt. 6
369ra	Tit.: Instructio in septem horis diei spiritualis. Ut nulla hora taediose vel otiose vivas sed semper in consortio Iesu permaneas
369vb	Tit.: De missa. Praetera in sacrosancta missa ubi caeli aperti et angeli praesentes
369vb	Tit.: De oratione sequitur. In oratione quasi in praesentia dei et in conspectu angelorum assiste
370rb	Tit.: De scola celestis exercitii. Quicumque es qui cupis ingredi scolam coelestis exercitii (Bloomfield 4755)
371va	Tit.: Hec serva. Haec servare decet quemlibet religiosum: Devotus sit in choro
371va	Tit.: Bernardus. O sancta anima, sola esto et soli omnium ... — ... explorator aut temerarius iudex. Et tantum de illo etc. (PL 183, 983D-984B = Bernhardus Claraevallensis, Sermo 40, exc.)
(372ra-386va)	Ps. Bernhardus Claraevallensis: De interiori domo, capp. 1-28 (= Ps. Augustinus, Liber de bono conscientiae) (PL 184, 507-538; Bloomfield 1787; CPPM II 3089). In dieser Hs. Hugo de S. Victore zugeschrieben. 1
372ra	Tit.: Tractatus Hugonis de consciencia. Domus haec in qua habitamus ex omni parte sui ruinam nobis minatur ... — ... labor vita, necesse mori quasi quomodo vel ubi nescire.
(386va-387rb)	Hugo Ripelin de Argentina OP : Compendium theologicae veritatis, exc.: De conscientia (Ed.: A. Borgnet (Hsg.), Alberti Magni opera omnia 34. Paris 1895, 2. Buch, cap. 52). In dieser Hs. Thomas von Aquin zugeschrieben. 1
386va	Tit.: Sanctus Thomas in compendio theoloice veritatis de consciencia. Hoc nomen conscientia componitur ab hac praepositione, con et hoc ... — ... dum non sit nimia.
(387rb-392rb)	Nicolaus de Dinkelsbühl (?) : Tractatus de temptationibus resistendi (Nicht bei Madre. Parallelüberlieferung: Innsbruck Cod. 229, 134va-138ra). 1
387rb	Tit.: Incipit tractatulus de temptationibus resistendi. Accendens temptator dixit ei etc. (Matth. 4,3). Hoc nomen temptatio multis modis accipitur sicut patet 2° Sententiarum ... — ... numquam deficit in necessariis ad salutem. Amen.
(392rb-395vb)	Nicolaus de Dinkelsbühl : Sermo de temptatione (Madre 139, Nr. 21). 1
392rb	Tit.: De eadem materia. Quamvis temptatio diaboli persuasiva de agendo ... — ... venientem in hunc mundum Iesus Christus dominus noster qui cum patre ... benedictus. Amen.
(395vb-396vb)	Hugo Ripelin de Argentina OP : Compendium theologicae veritatis, exc.: De ordine temptationis (A. Borgnet (Hsg.), Alberti magni opera omnia 34. Paris 1895, 2. Buch. cap. 61). In dieser Hs. Thomas von Aquin zugeschrieben. 1
395vb	Tit.: Sanctus Thomas de Aquino in Compendio theoloyce veritatis dicit de ordine temptacionis. Ordo temptationis qui fuit in primis parentibus et in nobis completur, nam sicut ibi serpens ... — ... conculcatio principii temptationum etc.
(396vb-398rb)	Caesarius Arelatensis : Sermo 41 (CC 103, 179-184; PL 39, 2301-2303. Weber VI/2, S. 255). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
396vb	Tit.: Incipit liber sancti Augustini de nimia familiaritate mulierum fugienda. Nemo dicat, fratres, quod in temporibus nostris martyrum certamina esse ... — ... mediatore dei et hominum largiente cuius misericordia plena est terra. Amen.
(398rb-400vb)	PS. Bernhardus Claraevallensis: De interiori domo, capp. 38-41 (PL 184, 547A-552C). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. Auch 366va-369ra. 1
398rb	Tit.: Augustinus de salute anime. Anima mea si vis amari a deo ... — ... potius contemplatione, quam terrestrium occupatione delectari etc.
(400vb-408vb)	Pelagius (?) : De vita christiana (PL 40, 1031-1046; PLS II, 1367). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
400vb	Tit.: Incipit liber Augustini de vita Christiana. Ego Augustinus primus peccator et ultimus, insipientior caeteris ... — ... ut quod praesentes praestare non possumus, conferamus absentes. Amen.
(408vb-412va)	Augustinus : Sermo de disciplina Christiana (PL 40, 669-678; CC 46, 207-224. CPL 310). 1
408vb	Tit.: Incipit liber sancti Augustini de disciplina Christiana. Locutus est ad nos sermo dei et promptus ad exhortationem ... — ... quod audisti: Ego et Pater unum sumus. (412vb-422vb) Unbeschrieben.
(423ra-426rb)	Martinus Bracarensis : Formula vitae honestae (PL 72, 21-28; Bloomfield 2233, 4457). 1
423ra	Tit.: Incipit libellus sancti Martini qui appellatur formula honeste vite. Gloriosissimo ac tranquilissimo et insigni catholicae fidei praedito pietate ... — ... aut deficientem contemnet ignaviam.
(426rb-437ra)	Hugo Ripelin de Argentina OP : Compendium theologicae veritatis, exc.: Divisiones et differentiae virtutum (Bloomfield 6498 (diese Hs. genannt). - A. Borgnet, Alberti Magni opera omnia 34. Paris 1895, 5. Buch, capp. 16-37). 1
426rb	Tit.: Divisones et differencie virtutum secundum sanctum Thomam de Aquino. Virtutes secundum Macrobium dicuntur quinque politicae ... — ... iustitiam merces fidelis etc.
(437ra-444rb)	David de Augusta OFM : De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, pars 1 (Bloomfield 213 und 4155). In dieser Hs. Hugo de S. Victore zugeschrieben. 1
437ra	Tit.: Incipit libellus Hugonis de noviciis. Ad exercitium humilitatis quandoque prodesse ... (437rb) Primo semper memento ad quid veneris ... — ... hoc solum retinebis mente quod agere mente compellaris.
(444rb-447va)	Ps. Isidorus Hispalensis: Norma vivendi (PL 83, 1247-1252; PLS IV, 1840. Bloomfield 340). 1
444rb	Tit.: Incipiunt Sentencie Ysidori de perseverancia tenenda. Age deinceps, fili, ut oportet, age ut decet, age ut dignum est ... — ... quod didicisti perceptione. Ideo quidquid pudet dicere pudeat cogitare.
(447va-449ra)	Rogerius OFM: De regimine propriae personae (Bloomfield 5042). 1
447va	Tit.: Incipit regimen proprie persone. Quoniam ut ait apostolus primo Cor. 4° (recte: 1. Cor. 14,40): Omnia honesta secundum deum fiant in nobis ... — ... ob reverentiam beatae virginis matris dei etc. Vale in Christo.
(449rb-450va)	Ps. Bernardus Claravallensis: Formula honestae vitae (PL 184, 1167-1170. Bloomfield 3897). 1
449rb	Tit.: Incipit formula honeste vite sancti Bernhardi ad novicium, distinctio prima. Petis a me, mi frater carissime, quod numquam et nusquam a suo provisore aliquem audivi ... — ... et corona in Domino qui est super omnia deus benedictus in saecula saeculorum. Amen.
(450va-451ra)	Ps. Bernardus Claravallensis: De perfectione vitae (Vgl. Bloomfield 5677). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
450va	Tit.: Incipit epistola seu erudicio sancti Augustini de perfeccione hominis. Si vis perfectus esse tunc ista quae sequuntur regulariter teneas ... — ... et abundantia salutis aeternae. Amen.
(451ra-456rb)	Iohannes Gerson : Epistola 'Oportet semper orare' (De modo orandi) (Ed.: Glorieux II, 169-191). 1
451ra	Tit.: Incipit tractatus compendiosus et utilimus de oracione per egregium sacre theologie doctorem magistrum Iohannem de Gersone. Oportet semper orare et non deficere ... — ... dulcedo dignitasque motum praecipuum orationis tuae etc.
(456rb-460ra)	Henricus de Bitterfeld OP : De horis canonicis (Drucke: Hain 8406-8407. Zumkeller 384; Kaeppeli 1716; Hohmann 1976, 418 Nr. 212. - Lit.: Zur Überlieferung) Vladimír J. Koudelka, Heinrich von Bitterfeld + c. 1405 Professor an der Universität Prag. AFP 23 [1953] 5-65. VL III [1981] Sp. 699-703 [F. J. Worstbrock] mit weiterer Lit. Bruno Mazur, Ladislaus Senko, Richardus Tatarzynski [Edd.], Casimirus Marciniak Einleitung): Henricus Bitterfeld de Brega OP, Tractatus de vita contemplativa et activa [Studia 'Przegladu tomistycznego' 4]. Warschau 2003, mit Handschriftenverzeichnis zu den Werken Heinrichs). 1
456rb	Tit.: Incipit tractatus de horis canonicis. Septies in die laudem dixi tibi (Ps. 118,164). Quamvis enim deus semper et in omni tempore laudandus sit ... — ... vitam aeternam habebit quam nobis concedat qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
(460ra)	Nota de officio divino. Auch in M II 340, 150rb unmittelbar auf den Text des Heinrich von Bitterfeld folgend. 1
460ra	Tit.: De officio divino per similitudinem onagri. Officium ecclesiae sollicite et integre dicens scilicet omnes horas diurnas ... — ... septies in die laudem dixi tibi etc. Deo gratias.
(460ra-463rb)	Iohannes Gerson : Examinatio conscientiae = Opus tripartitum, pars II (Bloomfield 4851). 1
460ra	Tit.: De septem mortalibus peccatis examinacio consciencie magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis. Quisquis a morte peccati ad salutis et gratiae statum vult resurgere ... — ... aut involute tutius dimittuntur. Sch.: Hec magister Iohannes Gerson cancellarius Parisiensis doctor sacre theologie egregius.
(463rb-465ra)	Duodecim gradus superbiae (Bloomfield 3374). 1
463rb	Tit.: De duodecim gradibus superbiae. Nota quod subscripti duodecim gradus superbiae sunt intelligendi per similitudinem descensus ... — ... et talis non solum est mortuus immo et sepultus in peccato etc.
(465ra-467rb)	Henricus de Langenstein (de Hassia) : Regulae ad cognoscendum differentiam inter peccatum mortale et veniale (Hohmann 402, Nr. 4; Bloomfield 291). 1
465ra	Tit.: Qualiter cognoscatur an aliquid peccatum sit mortale vel veniale. Ad sciendum quando peccatum aliquid sit mortale vel veniale sunt notandae quinque regulae ... — ... ad alia impertinentia quae esset mortalis.
(467rb-474ra)	Iohannes Gerson : De praeparatione ad missam (Drucke: Hain 7693–7700. Ed.: Glorieux IX, 35–50, Nr. 425). 1
467rb	Tit.: Incipit tractatus magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de trepidantibus celebrare et de pollucionibus. Dubitatum est apud me frequenter et diu praesertim post susceptum sacerdotium ... — ... est non obmittens hoc est omnis homo, deo gratiarum digne semper actiones. Sch.: Explicit tractatus magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de trepidantibus celebrare et de pollucionibus anno m° etc. quinquagesimo 7^mo.
(474rb-486vb)	Matthaeus de Cracovia : Dialogus rationis et conscientiae de frequenti usu Communionis (Ed. W. Senko-A-L-Szafranski (Textus et studia historiam theologiae in Polonia excultae spectantia II,1). Warschau 1974, 367-409; Hain 5803-5808. Bloomfield 3136. - Lit.: Franz Franke, Mathäus (sic) von Krakau. Greifswald 1910, 127-131. - Dictionnaire de spiritualité, ascétique et mystique, ed. M. Viller. Paris 1932ff. Bd. 10 (1978), Sp. 805). 1
474rb	Tit.: Duellum consciencie et racionis ad modum dyalogi de celebracione misse. Multorum tam clericorum quam laicorum querela est non modica ... — ... pro viatico datum est nobis corpus domini nostri Iesu Christi qui ... in saecula saeculorum. Amen.
(486vb-489vb)	Ps. Alcuinus: Confessio fidei, pars III-IV, exc. (PL 101, 1086C-1092A). In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
486vb	Tit.: De sacramento dominici corporis Augustinus tercio libro Speculi sui capitulo xxxiii° sic ait. Ad hanc nimirum securam et sempiternam vitam inter reliqua ... — ... Integer ipse tamen vivit, ubique manens.
(489vb-492rb)	Dicta et versus de missa. Genannt sind Augustinus, Bernhardus Claraevallensis, Chrysostomus und Hieronymus. 17
489vb	Tit.: De missa beatus Augustinus dicit. Missa est honor sanctorum, salus vivorum, redemptio mortuorum
490ra	Attendite sacerdotes quod maior dignitas est vobis
490ra	O sacerdotii dignitas miranda quorum manibus
490rb	Cum sacerdos sit creator sui creatoris
490rb	Sicut reliquiae requiescunt in sancta ecclesia
490rb	Elegi et praeelegi mihi sacerdotem dignum mansionis
490rb	Constat in altari carnem de pane creari (Walther, Initia 3214)
490rb	Quisquis ad altare digne cupis celebrare (Walther, Initia 16133)
490va	Hostia praeclara cordis mactatur (Walther, Initia 8484)
490va	Esca salutaris quae sacris conditur (Walther, Initia 5534)
490va	Sacerdos qui missam non celebrat quando est absque mortali peccato
490vb	In sacramento altaris tria consideranda scilicet formam
490vb	Diversis affectionibus et intentionibus diversi ad communicandum
491rb	Contemplatio Bonaventurae cardinalis in qua admonet presbiteros devote celebrare
491va	Melius est spiritualia obmitti penitus
492ra	Cum domino psallis psallendo (Walther, Initia 3596)
492rb	Qui in ecclesia vanis fabulis occupatur quasi venenum
(492va-494vb)	Nicolaus de Dinkelsbühl : Casus missae (Madre 267). 1
492va	Tit.: Quomodo sacerdos in casibu squi nonnumquam in missa contingunt debet se habere. Si contingat quod sacerdos ante consecrationem ... — ... missa tenet primatum. Haec Gregorius.
(494vb)	Forma absolutionis; qualiter collectae sunt dicendae. 1
494vb	Dominus noster Iesus Christus dignetur te absolvere
(495ra-506rb)	Nicolaus de Dinkelsbühl (?) : Ars moriendi (Madre 292-295). In dieser Hs. Johannes Gerson zugeschrieben. 1
495ra	Tit.: Tractatus de arte moriendi magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis. Cum de praesentis exilii miseria mortis ... — ... priusquam mors occupet mori discat. Sch.: Hec sint de arte moriendi tractatus magistri Iohannis Gersonis cancellarii Parisiensis dicta. Deo gratias.
(506rb-506vb)	Ars moriendi (Rudolf, 84f.). 1
506rb	Tit.: Sequitur alius modus de arte moriendi cuiusdam religiosi viri ordinis Carthusiensis. Ego frater N. indignus ordinis Carthusiensis confiteor tibi deus ... — ... vel etiam in iudicio futuro. Amen.
(506vb-507va)	Exhortationes asceticae de mortis praeparatione (Rudolf, 22f.). 1
506vb	Diceret quis: Quomodo debet homo facere diligentiam ... — ... expelli foras, a quo nos custodiet qui sine fine ... Amen.
(507va-510ra)	Ps. Augustinus: De visitatione infirmorum (PL 40, 1147-1152; PLS II, 1369). 1
507va	Tit.: Epistola prima beati Augustini de visitatione infirmorum. Visitationis gratia nepoti meo carissimo morienti extremum ... — ... et dormiam in te qui in trinitate perfecta vivis et regnas deus in saecula saeculorum. Amen.
(510rb-532va)	Thomas Peuntner : Kunst des heilsamen Sterbens, dt. 1
510rb	In ainem waren christenlichen gelauben in stater hoffnung ... Der heilig lerer Gregorius spricht das dy selsorg ... — ... das tue mit andacht an seiner stat Amen. Hie endt sich das puechel von der chunst des hailsamen sterben.
(532vb-534rb)	Thomas Peuntner : Liebhabung Gottes an Feiertagen, dt. 1
532vb	Wann an allen suntagen und an allen hochzeitleichen tagen und des geleichs ... — ... mein herr der du lebst und herrschest in ainem wesen und in dreyen personen ain warer got ewigkleichen amen.
(534rb-534va)	Morgengebet, dt. 1
534rb	Mein aller liebster herre got ich pitt dich daz du mich heut wellest behüeten ... — ... ob er des fuersatz nicht hielt etc.
(534va-537vb)	Miraculum de Udone episcopo Magdeburgensi (Hsg. von A. Schönbach, Studien zur Erzählungsliteratur des Mittelalters: Die Legende vom Erzbischof Udo von Magdeburg. WSB 44 (1902) 1-77, Text 2-9. - Zum Text und zu seiner Überlieferung vgl. Nigel F. Palmer, in: ²VL 9 (1995), S. 213-1219, hierzu Sp. 1215-1218). 1
534va	Tit.: Incipit hystoria Udonis archiepiscopi Magdeburgensis. Anno domini nongentesimo quinquagesimo Ottone tertio imperante ... — ... terribile iudicium et severissimam ultionem.
(537vb-542vb)	Exempla, miracula et versus de origine ordinis Carthusiensis (PL 152, 482-485; Walther, Initia 1195 (diese Hs. genannt). - Vgl. H.B.C.W. Vermeer, Het tractaat 'Ortus et decursus ordinis Cartusiensis' van Hendrik Egher van Kalkar. Wageningen 1929). 2
537vb	Tit.: Exemplum sive miraculum terribile et salubre de origine ordinis Carthusiensis sicut habetur in Carthusie. Sequitur. Anno dominicae incarnationis M° octogesimo quarto vel circa dum solemne studium ... (539rb) Versus (Walther, Initia 1195)
539rb	Postmodum vero per aliquod tempus scilicet tempore domini Guigonis qui fuit quintus prior ... nives de altissimis rupibus impetu subito (Abgedruckt in: C. le Couteulx, Annales ordinis Cartusiensis ab anno 1084 ad annum 1429, Bd. 1, Montreuil-sur-Mer 1887, 347-348. - A. Wilmart, La Chronique des premiers chartreux (Revue Mabillon, 2. Serie Nr. 22). 1926, 126-127)
(542vb-543va)	Nota et dicta. Genannt sind Augustinus und Gregorius. 1
542vb	Tit.: Augustinus in libro qui dicitur Speculum libro primo capitulo 22°. Vita, inquit, vita ista dubia, vita caeca, vita erumnosa, vita quam humores tumindant ... — ... statu salutis se esse confidat, et tantum de praesenti. (Vgl. PL 40, 917 = Ps. Augustinus, Meditationes, cap. 21)
(543va-546rb)	Soliloquium animae cum virtutibus. In dieser Hs. Augustinus zugeschrieben. 1
543va	Tit.: Incipit conflictus virtutum Augustini. Vulnerasti cor meum ... (Cant. 4,9). In his verbis praelibatis intimatur nobis quod quaelibet sancta anima ad aeterni regis aspirans ... — ... qui adhaeret deo unus spiritus fit cum eo quod nobis ut fiat concedat Iesus Christus filius virginis. Amen. Sch.: Explicit conflictus virtutum Augustini Anno d. m° cccc. lvii°. Explicit liber multorum ac utilissimorum tractatuum sive tractatulorum quo ad salutem anime valde proficiencium, qui scriptus et finitus est a Cristanno Stokcher clerico Saltzburgensis diocesis sub anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo septimo in die concepcionis virginis gloriose, et est venerabilis domini domini Bernhardi de Ror, tunc temporis canonici et scolastici ac magistri infirmorum sancte Saltzburgensis ecclesie.
(546va-553rb)	Unbeschrieben.
(553v)	Dicta de sacerdote. Genannt sind Heronymus, Augustinus, Bernhard von Clairvaux und Gregor d. Gr. 2
553v	Hieronymus: Quid tibi cum mulieribus tu sacerdos (aus: Stella clericorum (hsg. von Eric Reiter, Toronto 1997), 11, S. 33)
553v	Augustinus: O tu indigne sacerdos, noli me amplius ... Bernhardus: Turpissimum est manus deo dicatas et sacro ... Gregorius: Nihil est quod tantum offendat ecclesiam quam quod indigni ... Poeta: Tangere cum gaudes meretricem quantulum audes (vgl. Walther, Initia 19013)