Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8396 
Salzburg, Universitätsbibliothek, M II 327
BERNARDUS CLARAVALLENSIS · SERMONES
Olim: V.4.F.134    Papier   264 Bl.   (291-292) × (208-214)   Salzburg, 3. Viertel 15. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Salzburg, Bibliothek der Bischöfe von Chiemsee
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 4)

Erstes Bl. besonders an den Rändern zerrissen und gebräunt; die letzten Lagen gewellt (Wasserschaden) und etwas fleckig. Wasserzeichen: Waage im Kreis mit Stern, Waage. Lagen: 22.VI264. Reklamanten der ersten Schreiberhand um 90° gedreht. Alte Foliierung 1-264, fehlerhaft: springt von fol. 87 auf 89 und lässt nach fol. 235 ein Blatt ungezählt. Talon aus Pergament.
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Schriftraum zweispaltig: (189-195) x (135-140), 39-42 Zeilen, Schriftraum mit verdünnter Tinte gerahmt. Bastarda aus dem 3. Viertel des 15. Jh. von 2 Händen: 1) 1ra-217rb formierte Bastarda. 2) 217rb-264vb.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Überschriften, Auszeichnungsstriche; meist 3zeilige rote und blaue (Perl-)Lombarden im Wechsel. 3ra blaue Perllombarde H über 7 Zeilen.

Einband: Salzburg     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Werkstatt: Ulrich Schreier
Spätgotischer Einband von Ulrich Schreier (Laurin 1959, Gruppe I): Blaues Leder (stark abgestoßen) über Holz mit Streicheisenverzierung und Einzelstempeln. VD und HD gleich: Doppelte Streicheisenlinien bilden Rahmen und Andreaskreuz; in den Freifeldern je ein rautenförmiger Stempel (Laurin I, Nr. 1); am VD 2 mit einer vierblättrigen Rosette verzierte Schließenbeschläge, am HD 2 Schließen (Beschläge ebenfalls mit einer Rosette verziert). R mit 4 Doppelbünden, im unteren Drittel Bibliotheksaufkleber der Chiemseer Bibliothek, darunter alte Signatur 105. Kapital und Schwanz umstochen. Gelber Schnitt, oberer Schnitt mit Beschriftung Sermones Bernhardi de tempore.


Die Handschrift stammt aus der Bibliothek der Bischöfe von Chiemsee, vgl. Signatur auf dem R. Auf das Holz des VD alte Signatur V.4.F.134 geschrieben.
Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Schneyer"
alle Initien
(VD-Spiegel) Alte Signatur V.4.F.134 auf das Holz des VD geschrieben.
(1ra-132rb) Sermones de tempore (Angaben nach Schneyer).
   1
1ra (1ra-2rb) Tabula sermonum. (2va-2vb) unbeschrieben.
(3ra-4rb) Adv. dni. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 196).
(4rb-7vb) Adv. dni. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 251, Nr. 16).
(7vb-132rb) BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 442ff., Nr. 4, 6, 7, 15, 17, 18, 16, 19, 23, 26, 30, 186, 33, 34, 153, 64, 67, 188, 189, 76, 191, 174, 79, 218, 129, 130, 131), eingeschoben sind Predigten folgender Autoren:
(20rb-24rb) Vigilia Nat. dni. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (PL 184, 839A-846A): Inc.: Hodie de mari ad portum de promissione ad praemium ...
(30vb-33ra) Nat. dni. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 197).
(33ra-35rb) Nat. dni. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 198).
(35rb-38ra) Nat. dni. Inc.: Multifarie multisque modis deus locutus est nobis in filio, mulieres opulente surgite ... Expl.: ... dignatus est nasci qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen.
(38ra-40vb) Nat. dni. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (PL 184, 827B-832C). Inc.: Non poterit explicari sermone quod mente ...
(40vb-45rb) Circumcisio. PETRUS LOMBARDUS (Bd. 4, S. 701, Nr. 6).
(47ra-51rb) Circumcisio. CONRADUS DE BRUNDELSHEIM (Bd.1, S. 720, Nr. 51).
(53ra-56vb) Epiphania. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Cum natus esset Iesus ... (Matth. 2,1). Quia de sacratissima evangelicae lectionis serie ... Expl.: ... et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum.
(56vb-57va) De amore mundi et dei. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Sciendum nobis est qualiter possimus pertingere ad amorem dei ... Expl.: ... in nobis Iesus Christus dominus noster, qui in trinitate etc.
(65ra-67va) Dies palmarum. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 202).
(67va-69rb) Dies palmarum. HILDEBERTUS CENOMANESIS (Bd. 2, S. 714, Nr. 1).
(73ra-75rb) Passio dni. PETRUS DAMIANUS (Bd. 8, S. 712, Nr. 105).
(75rb-76vb) Passio dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Respice fidelis anima Christum in cruce pendenten ... Expl.: ... intelligetur et amabitur pure deus.
(76vb-78vb) Passio dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Isti sunt dies quos observare debetis. Si qui transactorum huiusmodi sacri temporis ... Expl.: ... altissimo celebrare.
(78vb-81rb) Passio dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Opus redemptionis nostrae quod dedit ei pater ... Expl.: ... et resurrexit propter iustificationem nostram. Amen.
(81rb-84vb) Passio dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Libet adhuc attendere serpentem nostrum ... Expl.: ... virtus vulnerum tuorum annuntiabimus. Amen.
(84vb-88vb) Passio dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Quid retribuam domino pro omnibus quae retribuit mihi. Verba quidem haec prophetae sunt sed ... Expl.: ... bonae vitae institutionem. Amen.
(88vb-91ra) Vigilia paschae. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 203).
(91ra-91vb) Dies paschae. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 204).
(94va-95va) Dies paschae. HUGO DE ST. VICTORE (Bd. 2, S. 795, Nr. 134).
(95va-96ra) Dies paschae. HUGO DE ST. VICTORE (Bd. 2, S. 794, Nr. 121).
(96ra-96vb) Sabbato infra oct. pasc. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Duo electi discipuli audita resurrectione domini simul ... Expl.: ... non valet dignitate coaequari.
(96rb-98rb) Dies rogationum. PETRUS LOMBARDUS (Bd. 4, S. 702, Nr. 22).
(101ra-102vb) Asc. dni. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 205).
(103va-104rb) Asc. dni. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Nemo ascendit in coelum ... (Ioh. 3,13). Una Christi persona est consistens in duabus naturis ... Expl.: ... humilis inventus ut homo.
(104vb-105vb) Pent. HUGO DE S. VICTORE (Bd. 2, S. 810, Nr. 394).v(105vb-107vb) Pent. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 206).
(111rb-112rb) Pent. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: Congregati estis, fratres carissimi, ad audiendum verbum dei ... Expl.: ... erit omnia in omnibus.
(116rb-127rb) Dedicatio ecclesiae. ACHARDUS DE S. VICTORE (Bd. 1, S. 41, Nr. 16).
(127rb-129ra) Dedicatio ecclesiae. ODO DE MORIMOND (Bd. 4, S. 502, Nr. 47).
(129ra-131vb) Dedicatio ecclesiae. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS. Inc.: In die illa sanctificavit rex ... (1. Reg. 8,46). In dedicatione typici templi ... Expl.: ... quae acceptabiles deo sint per Iesum Christum dominum nostrum.
(132va-264vb) Sermones de sanctis (Angaben nach Schneyer).
   1
132va (132va-134rb) Protomartyrus. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 252, Nr. 19).
(134rb-135rb) Iohannes ev. ODO DE MORIMOND (Bd. 4, S. 505, Nr. 98).
(135rb-138va) Iohannes ev. PETRUS DAMIANUS (PL 144, 866C-875A). Inc.: Gaudeamus fratres dilectissimi copiosum nostrae fraternitatis adesse conventum ...
(138va-139va) Innocentes. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 443, Nr. 24).
(139va-140va) Conversio s. Pauli. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 447, Nr. 89).
(140va-141rb) Conversio s. Pauli. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (PL 183, 362D-365A). Inc.: Saule, Saule quid me ... Hinc profecto datur inelligi ...
(141rb-143vb) Purificatio BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 199).
(143vb-144vb) Purificatio BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 200).
(144vb-147rb) Purificatio BMV (Bd. 8, S. 496, Nr. 8).
(147rb-149va) Benedictus. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 250, Nr. 3).
(149va-151vb) Benedictus. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 212).
(151vb-154rb) Benedictus. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 214).
(154rb-157ra) Benedictus. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 215).
(157ra-159vb) Benedictus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 447, Nr. 98).
(159vb-160vb) Benedictus. ODO DE MORIMOND (Bd. 4, S. 501, Nr. 26).
(160vb-163rb) Benedictus. Inc.: Festiva beati Benedicti sollemnitas Christo domino propiciante refulget ... Expl.: ... ut nobiscum sit deus pacis per ipsum. Amen.
(163rb-165ra) Ann. BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 213).
(165ra-165va) Ann. BMV. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 452, Nr. 178).
(165va-167rb) Ann. BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 201, Nr. 201).
(167rb-169rb) Ann. BMV. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 447, Nr. 99).
(169rb-171ra) Nat. Iohannes bapt. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 207).
(171ra-173rb) Nat. Iohannes bapt. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 447, Nr. 100).
(173rb-177va) Nat. Iohannes bapt. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 250, Nr. 1).
(177va-178rb) Vig. Petri et Pauli. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 101).
(178rb-179va) Petrus et Paulus. PETRUS DAMIANUS (Bd. 8, S. 708, Nr. 24).
(179va-180vb) Petrus et Paulus. PETRUS DAMIANUS (PL 144, 646B-649A). Inc.: Petrus apostolus apostolorum princeps et principium ...
(180vb-182va) Petrus et Paulus. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 208).
(182va-183vb) Petrus et Paulus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 104).
(183vb-184vb) Petrus et Paulus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 102).
(184vb-186rb) Petrus et Paulus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 103).
(186rb-188vb) Maria Magdalena. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 8, S. 376, Nr. 26).
(188vb-189va) De irriguo superiori et inferiori. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 451, Nr. 170).
(189va-191vb) Sermo ad monachos. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 451, Nr. 168).
(191vb-192ra) Laurentius. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 210).
(192ra-195vb) Ass. BMV. GAUFRIDUS S. THEODERICI (Bd. 2, S. 163, Nr. 57).
195vb-197rb) Ass. BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 209).
(197rb-201ra) Ass. BMV. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 109).
(201ra-202rb) Ass. BMV. Inc.: Assumpta est Maria ... Ad laudem et gloriam huius tanti tam reverendi nominis ... Expl.: ... assumens prestare dignetur qui vivit et regnat deus.
(202rb-205rb) Ass. BMV. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (PL 184, 1001C-1010A). Inc.: Intravit dominus in quoddam castellum ... (Luc. 10,38). Quod dominus ac salvator noster semel et in uno loco ...
(205rb-207rb) Nat. BMV. GODEFRIDUS DE ADMONT (Bd. 2, S. 202, Nr. 211).
(207rb-209rb) Nat. BMV. GAUFRIDUS S. THEODERICI (Bd. 2, S. 163, Nr. 60).
(209rb-213rb) Nat. BMV. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 110).
(213rb-213vb) Nat. BMV. HUGO DE S. VICTORE (Bd. 2, S. 795, Nr. 141).
(213vb-214ra) Nat. BMV. Inc.: Surge propera amica ... (Cant. 2,13). Surgit anima a peccati perpetracione ... Expl.: ... Christi sacram designari. Rogemus ergo dominum.
(214ra-217ra) De angelis. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 251, Nr. 10).
(217ra-219ra) Omnes sancti. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 251, Nr. 12).
(219ra-222rb) Omnes sancti. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 117).
(222rb-223va) Omnes sancti. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 115).
(223vb-225va) Omnes sancti. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 116).
(225vb-227ra) Malachias. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 448, Nr. 118).
(227ra-229vb) Malachias. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 119).
(229vb-233va) Martinus. PETRUS DAMIANUS (PL 144, 815D-822D). Inc.: Nobilis ille confessor, sacerdotum gloria ...
(233va-237va) Martinus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 120).
(237va-239rb) Clemens. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 121).
(239rb-240va) Vigilia s. Andreae. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 122).
(240va-242vb) Andreas. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 450, Nr. 147).
(242vb-246rb) Andreas. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 251, Nr. 14).
(246rb-249ra) Andreas. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 123).
(249ra-251va) Nicolaus. NICOLAUS CLARAVALLENSIS (Bd. 4, S. 251, Nr. 15).
(251va-253vb) Humbertus. BERNARDUS CLARAVALLENSIS (Bd. 1, S. 449, Nr. 125).
(254ra-256vb) Sermo in concilio Remensi. PS.BERNARDUS CLARAVALLENSIS (PL 184, 1079D-1086B). Inc.: Grave est quod iniungitur mihi videlicet ...
(256vb-258ra) ODO MORIMUNDENSIS: Sermo de obitu s. Bernardi. Inc.: Subiit a praetitulationis feriae triadis ad regnum dei aptitudo ac arripuit ... Expl.: ... illius in sua receptis.
(258ra-262va) GAUFRIDUS ALTISSIODORENSIS: In anniversario obitus s. Bernardi (Bd. 2, S. 148, Nr. 199).
(262va-264vb) GARNERIUS DE LANGRES: De obitu s. Bernardi (Bd. 2, S. 122, Nr. 29).