Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8440 
Salzburg, Universitätsbibliothek, M III 5
ALEXANDER DE NEVO
Olim: V.1.A.5    Papier   223 Bl.   425 × (282-286)    Padua, 1471; 1473   
Provenienz/Letztbesitzer: Salzburg, Bibliothek der Bischöfe von Chiemsee (?)
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)

Wasserzeichen: Zepter (?), Drache. Lagen: 33 + 22.V223; zu Beginn Textverlust. Lagenzählung ab 94r erkennbar xm9 ... bis vicesimus secundus. Reklamanten großteils abgeschnitten. Neue Blattzählung. Die ersten 3 Blätter sind nach E. Frisch, Handschriftenkatalog 1946, lose gewesen und nachträglich dazugebunden worden. Die Wasserzeichen dieser Seiten finden sich allerdings auch im Haupttext wieder, sodass sie wohl ursprünglich zur Handschrift gehörten.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 60   
Schriftart: Bastarda
Schriftraum zweispaltig: 4ra-221vb (270-297) x (169-174), meist 60 Zeilen auf Tinten- und Blindlinierung. Bastarda aus 1471 von einer Hand mit wechselndem Duktus. Schreibernennung und Datierung 221vb: Per me Thomam de Chranburga tunc temporis scolarem Iuris pontificy commorantem Patavi Anno domini etc. lxxi in vigilia vigilie sancti Andree apostoli cui sit laus. Eine zweite Hand schrieb wenige Zeilen 101rb-va. Datierungen von einzelnen Abschnitten bzw. Anmerkungen zu historischen Ereignissen finden sich auf fol. 60va: Feria tercia post pentecostes erat festum rectoris Heenfeldar corea pulchra, 68rb: Dicebatur de Theuwciis (sic) quia erant ante Laybacum et ...omnia combusissent et tot mola comisissent que sunt inenarrabilia, 78vb: In die conversionis sancti Pauli etc. lxxi doctor egregius dominus ac pater meus portavit mihi [...] unacum domino Simone Ehlingar plebano in Sewsenberg (?) [...] in eo carissimo bona nova ... dominus meus graciosus dominus Sigismundus Lamberger episcopus Laybacensis dyocesis ..., 87ra: Anno domini etc. lxxi sabato post festum sancte Margarete dixit dominus Angelus de Castro finita lectione ordinaria associari ipsum in domum suam et dixit mihi quod Turcus esset reversus ad Laybacum cum multo exercitu et non esset spes de resistencia, 97ra: In vigilia vincule Petri anno domini etc. lxxi ... papa Paulus mortuus est, weiters 103ra, 112va: Feria tercia mortuus est dux Fararie et eodem die electus est [...] et sepultus est in octava assumptionis beate Marie virginis anno etc. lxxi, 148va, 160ra, 194va, 201ra. - Nachtrag aus 1473 222ra-222rb, von der gleichen Hand sind 1ra-3vb geschrieben. Zahlreiche Randglossen. Notiz in italienischer Sprache 71rb Cazo ti in culo.
Ausstattung: Rubriziert   Federzeichnung(en)   
5ra-221vb rote Überschriften, rote und blaue Paragraphen im Wechsel, rote und blaue Lombarden mit vertikalen Zierstrichen in Rosa. Zu Beginn Randglossen mit blauer Tinte. 1ra und 222ra-222rb je eine blaue Lombarde mit weißen Aussparungen und eine rote Lombarde. 222rb Schemazeichnung mit roter und blauer Tinte; auf 222v-223v sind für Arbor consanguinitiats und Arbor affinitatis lediglich die Medaillons skizziert.

Einband: Halbfranzband     Schmucklos        
Einband restauriert
Spätgotischer schmuckloser Halbledereinband, um 1946 neu gebunden: Weißes Leder über Holz. VD mit 2 Schließenbeschlägen, am HD 2 Schließenbeschläge samt Bändern heraus gerissen. Auf den VD ist mit verblasster Tinte der Titel des Buches geschrieben Lectura super quarto [...]. Darunter Besitzervermerk aus dem 15./16. Jh. Daz puech gehoert dem erwirdigen herrn doctor Ludwigen brobst zu [...] official in Salzburg. R mit 4 Bünden. Oberer Schnitt mit Titel Alex[ander] de Nevo super quarto decretalium.


Die Handschrift wurde 1471 von Thomas de Chranburga in Padua geschrieben, dieser dürfte sie im 15. Jh. nach Salzburg gebracht haben. 1r befindet sich am oberen Blattrand der Eintrag Thomas Mewrli (15. Jh.), möglicherweise identisch mit dem Schreiber. Auf dem Holz des VD ist der Besitzervermerk von einem Ludwigen brobst ... in Salzburg eingetragen, damit könnte Propst Ludwig Ebner von St. Zeno gemeint sein, der 1495 Bischof von Chiemsee wurde (vgl. P. Lindner, Monasticon Metropolis Salzburgensis antiquae. Salzburg 1908, Nr. 382).
Beatrix Koll

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

alle Initien
(1ra-1rb) De matrimonio.
   1
1ra Videamus modo quid sit matrimonium. Titulus dicit quod matrimonium est maris et feminae legitima coniunctio ... — ... secunda fuit post peccatum ut supra dixi etc.
(1rb-3vb) Iohannes Andreae Summula super quarto libro decretalium, unvollst.
   1
1rb Christi nomine invocato ad honorem ipsius reverendissimi patris mei ... Ego Iohannes Andreae parvus decretorum doctor summam brevissimam ... — ... Expl.mut.: ... morte donatoris revocatur praemoriente ||
(4ra-4rb) De matrimonio, fragm.
   1
4ra Inc.mut.: Item laici non possunt disponere circa matrimonium ... — ... de contractu matrimonii ut in toto.
(4v) Unbeschrieben.
(5ra-221vb) Alexander de NevoLectura super quarto libro decretalium.
   1
5ra Tit.: Hec lectura compilata est per famosum doctorem dominum Allexandrum del Nevo de Vincencia tunc temporis legentem extraordinarie in famosissimo gimnasio Patavino.
Haec rubrica potest continuari duobus modis ad praecedentes primo (?) sic: In tribus praecedentibus libris ... — ... ad finem quarti libri Decretalium. Dominus autem Iesus Christus redemptor noster qui omnium bonorum principium est et finis pro sua summa pietate perducat nos ubi nullus inmercessibilis (sic) gloriae finis. Amen. Laus deo. Sch.: Per me Thomam de Chranburga tunc temporis scolarem Iuris pontificy commorantem Patavi Anno domini etc. lxxi in vigilia vigilie sancti Andree apostoli cui sit laus.
(222ra-222rb) Consanguinitas/Affinitas: Exemplum de consanguinitate et affinitate. Schemazeichnung 222rb mit roter und blauer Tinte ausgeführt, Beispiel wird mit den Namen Berta Nerbonensis, Teberga Parisiensis, Gayus filius, Scevola filius, Boso filius Teberge und Martinus filius Berte ausgeführt. Auf 222v-223v sind für Arbor consanguinitiats und Arbor affinitatis lediglich die Medaillons skizziert.
   1
222ra Ad eorum autem instructionem qui habent hebetem intellectum nota quod omnes consanguinei uxoris meae sunt mihi ... — ... ut ipse posuit omnia in propria forma. 13. kal. Novembris 1473 etc.