Permalink: https://manuscripta.at/?ID=8477 |
Einband: Salzburg Gotisch Streicheisenlinien Blindstempel |
Werkstatt: Ulrich Schreier |
Spätgotischer Einband von Ulrich Schreier (Laurin, Gruppe I), 1960 restauriert. VD und HD gleich: Braunes Leder über Holz mit Streicheisenverzierung und Blindstempeln. Mehrere Streicheisenlinien bilden einen breiten äußeren und einen schmalen inneren Rahmen, doppelte Streicheisenlinien unterteilen das Mittelfeld in diagonale Rechtecke, dazwischen gerahmter Hirsch-Stempel (Laurin, Nr. 6), an den Kreuzungspunkten Punzen. Der innere Rahmen ist gefüllt mit Laubstab (Laurin, Nr. 9), an den Eckpunkten Hirsch-Stempel (s.o.). Äußerer Rahmen mit dreieckigem Palmettenstempel (Laurin, Nr. 3) und winzigen Blumenstempeln (Laurin, Nr. 2). Auf dem VD Titelschildchen des 15. Jh. Liber Grabadini Io(hannis) Mesue, Avicenna de medicinis cordialibus, Antidotarius generalis et cetera. Je 5 mit floralem Muster gravierte Messingbeschläge; VD mit 2 Schließenbeschlägen, HD mit 2 Schließen. R mit 4 Doppelbünden. Gelber Schnitt, seitlich Banderole mit dem Wahlspruch Bernhards von Rohr Unica spes mea, eine Krone sowie der Buchstabe M aufgemalt. Signakel. |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(VD-Spiegel) | Drei Merkverse (15. Jh.). Alte Signatur V.1.E.56(2). - Am unteren Blattrand Verweisstellen (15. Jh.). 1 |
VD-Spiegel | Ars aetas virtus regio complexio forma mos et sinthoma ... Inc.: Est capitis nervi visus auditus ordoris, os dens gingiva squinantes ... Inc.: Est febris crisis apostema solutio continuitatis ... |
(1r) | Medizinische Texte (anonym): mit Aloe epaticum. 3 |
1r | Tit.: Ablucio aloes epatici Medicina praeservativa corporis humani specialiter a malis humoribus et omni morbo etc. Dominus praepositus in Werthersgaden (Berchtesgaden?) dedit ... |
1r | Tit.: Alia ablucio aloes epatici pilluleque nominantur per magistrum Bartholomeum de Montiniano ... Pillulae de aloe praeparato quae mundificant caput et cerebrum ... 2r. |
1r | Sandalorum albarum rosarum spodii masticis ligni aloes ... (1v) unbeschrieben. (2r-2v) unbeschrieben, lediglich Werktitel in Schrift des 18. Jh. auf 2r. |
(3ra-11va) | Inhaltsverzeichnung der Handschrift. |
(11vb-13vb) | Unbeschrieben. |
(14ra-103rb) | Grabadin medicinarum particularum (Druck: Hain 11110. Thorndike-Kibre 1371,9). 1 | :
14ra | Tit.: In nomine dei misericordis Iohannis Nazateni filii Mesue Grabadi medicinarum particularium incipit quod est Grabadini sufficiencie medici et perfeccionum inquit Iohannes Mesue. Sanat solus languores deus et de fragilitatis solio ... — ... balneatione vehementi aut labore et similibus etc. |
(103va-149va) | Liber de consolatione medicinarum simplicium solutivarum (Druck: Hain 11110. Thorndike-Kibre 694,1). Reihenfolge vom Druck abweichend. 1 | :
103va | Tit.: Incipit liber de consolacione medcinarum simplicium et solutivarum quem fecit Iohannes Mesue. In nomine dei misericordis cuius nutu sermo recipit ... — ... (Cap. 45, De elleboro) ... a karactis vi usque ad 3. II vel usque ad 3.i. Sch.: Deo gracias. Darunter Synonyme Albosor - Taraxaton. (149vb) unbeschrieben. |
(150ra-177vb) | Antidotarium sive Grabadin compositarum medicinarum (Druck: Hain 11110. Thorndike-Kibre 1414,10). 1 | :
150ra | Scripsimus in libris explanationum nostrarum ex his quae experti sumus ... — ... et quanto est antiquius tanto est melius. Sch.: Finem huius Grabadini accipit locus iste quare gracias largitori omnium bonorum referimus qui auxiliatur nostris laboribus et statuit lumen in tenebris et in labore quietem. Amen. Explicit liber Mesue, deo gracias. Amen. Anno 1469. (187ra-193vb) unbeschrieben. |
(194ra-222va) | Additiones in librum Mesue (Thorndike-Kibre 265,5). 1 | :
194ra | Tit.: Addicio nova super opus Iohannis Mesue. Cordis aegritudines sunt debilitas cordis et pulsus et tremor et sincopis ... — ... et reliqua curatione donec sanetur. Sch.: Deo gracias. Sciat unusquisque quod de isto opere non potuit plus reperiri Neapoli etc. 1469. (222vb-229vb) unbeschrieben. |
(230ra-246vb) | De viribus cordis, übersetzt von Arnoldus de Villanova (Thorndike-Kibre 273,9. - Auch in M II 152, 185ra). 1 | :
230ra | Tit.: Incipit liber Avicenne de viribus cordis et medicinis cordialibus translatus a magistro Arnoldo Barcinone. Capitulum primum de generacione spiritus et generibus eius et principiis sue generacionis et formacionis. Creavit deus ex concavitatibus sinistram cordis auriculam ... Expl.: ... cum laude dei qui virtutem largiri dignatus est opusculum terminandi. Sch.: Deo gracias. Explicit tractatus de viribus cordis et de medicinis cordialibus de quo laus deo gloriosos et sublimi et Marie matri eius anno domini 1469. ... — ... cum laude dei qui virtutem largiri dignatus est opusculum terminandi. Sch.: Deo gracias. Explicit tractatus de viribus cordis et de medicinis cordialibus de quo laus deo gloriosos et sublimi et Marie matri eius anno domini 1469. |
(246vb) | Medizinische Texte (anonym): Pillulae contra melancholiam. 1 |
246vb | Pillulae expertae ad melancoliam quae mundificant sanguinem grossum et ducunt ... resoluto in vino. |
(247ra-293rb) | Antidotarium (Thorndike-Kibre 490,2). 2 | :
247ra | Tit.: Incipit Antidotarius Nicolai et Rasis et Iohannis Mesue et aliqua secreta ex Arnoldo de Villa nova et multa alia medicamina experta. Ego Nicolaus rogatus a quibusdam in medicina studere volentibus ... — ... deinde exponunt Phoebo idest soli xl diebus etc. Sch.: Explicit Antidotarius generalis diversorum doctorum medicine videlicet Nicolai, Rasis, Iohannis Mesue et aliquorum modernorum medicorum etc. Anno 1469. |
293ra | (293ra-293rb) Conservationes et valores medicinarum compositarum super Antidotario Nicolai |
(293va) | Medizinische Texte (anonym): Pulvis pro comfortatione stomachi (für EB Bernhard von Rohr). 1 |
293va | Tit.: Pulvis bonus et optimus reverendissimi domini nostri Bernhardi archiepiscopi Salczeburgensis pro confortacione stomachi etc. Recipe cubebae 3.1., zedoarium correctum ... fiat pulvis subtilis. |
(293va-293vb) | Pulvis pro domino Bernhardo de Rohr (Kaspar II. Augsburger war von 1469–1491 Abt von St. Georgenberg). 1 | :
293va | Tit.: Pulvis domini Casparis abbatis sancti Georgii in Athesi prope Inspruckh et est tragea pro domino reverendissimo Bernhardo Salczeburgensis ecclesie archiepiscopo. Item de isto pulvere aut tragea utatur 3.1 quando itur dormitum in pane ... — ... fiat pulvis vel tragea etc. |
(293vb-294ra) | Pillulae. 1 | :
293vb | Tit.: Secuntur pillule domini doctoris magistri Iohannis Anthonii. Recipe pillularum de hiera cum agarico ... et fiant pillulae. |
(294ra-294rb) | Medizinische Texte (anonym): Pestrezepte (5) (Ein Magister Zacharias, apothecarius Salzburgensis (Zacharias Stewitz?) ist als Autor des dritten Rezeptes genannt). 1 |
294ra | Tit.: Pulvis optimus contra pestem sepius probatus tempore pestilenciali. Recipe diptamum, pipinellam, tormentillam, serpentinam ... — ... ad praeservandum a pestilentia. |
(294rb-296va) | Recepta. Tragea, Electuarium, Confectio, Comfortativum capitis, Comfortativum cordiale, Pulvis in modum Trageae, Syrupus, Bolus laxativus, Emplastrum stomachale, Sacculus ad stomachum, Pillulae laxativae. 2 | :
294rb | Tit.: Recepta Martini de Ulma doctoris medicine. Tragea. Recipe ligni aloes 3.ii, liquiritiae et succi eius ... |
295va | Tit.: De pestilentia. Quoniam multiplices sunt aegritudines quae ab illustribus auctoribus variis et diversis nominibus appellantur et quae proveniunt ex inepta administratione sex rerum ... — ... de hii et aliis plura ac infinita essent scribenda quae hic non habent locum etc. Sch.: Hec Martinus de Ulma medicine doctor etc. |
(296va-296vb) | Medizinische Texte (anonym): Medicamen contra humores putridos. 1 |
296va | Tit.: Sequitur medicamen ad preservandum corpus a putridis humoribus. Ut dominus meus gratiosissimus a solutinorum frequenti usu absolvatur quae cum neccessario ... Expl.: ... gariofolis 3.5. ... — ... gariofolis 3.5. |
(297ra) | Medizinische Texte (anonym): Cerotum stomachale. 1 |
297ra | Tit.: Recepta ceroti pro stomacho et membris principalibus pro domino nostro reverendissimo Salczburgensi. Recipe pulegium mentae, extremitatum absinthii, calamenti ... panno sericeo et ligentur supra orificium stomachi etc. (297rb-302vb) unbeschrieben. |
(HD-Spiegel) | Notiz. Pflanzennamen. |