Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=85 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 1060
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT ASTRONOMISCHEN UND MEDIZINISCHEN TEXTEN
Olim: B 25 S; 1081    Pergament   216 Bl.   215×160   13. bis 14. Jh.
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-50) 14. Jh.; 2  (51-215) 13. Jh.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík VI 647-649 (online).
Foliierung: moderne Foliierung in Bleistift

Teil 11-50   Pergament   14. Jh.
Lagen: 5.V50 + II54
Seiten bis zur Mitte der Lagen rechts unten in arabischen Zahlen durchnummeriert. Kustoden. -- Pergament guter Qualität. Nur wenige Löcher (Bl. 1, 17, 31, 32, 33, 38 und 39).
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2/1   
Schriftart: Halbkursive
Auf 2r-v, 9v-10v, zwei Spalten. Schriftspiegel, Einstichlöcher, Blindlinierung. Sonst eine Spalte. Auf 11r-31v, Schriftspiegel und Blindlinierung, sonst Zeilenlinierung und Einstichlöcher. Tintenwechsel.
Ausstattung: Rubriziert   
Auf 2r, zwei kreisförmige astronomische Berechnungshilfen. Auf 2v, 3r-9r und 49v-50r, astronomische Tafeln. Nach dem Explicit auf 40r, einfaches Dekor.
Teil 251-215   Pergament   13. Jh.
Lagen: 10.VI174 + V184 + 2.VI208 + (V+2)215 + 1
Neue Lagenzählung, am Ende der Lagen in römischen Zahlen. Kustoden. -- Pergament mit vielen Gebrauchsspuren an den Rändern, die nicht immer gleich beschnitten wurden. Riß in Bl. 57, 69 (mit weißem Faden zugenäht), 74, 88, 96, 137, 154, 199, 202. Kleine Löcher in Bl. 72, 86, 91, 94, 99, 116, 124, 130, 145, 154, 163, 165, 171, 209, 214.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Textualis – Marginalien
Schriftspiegel, Zeilenlinierung, Einstichlöcher. -- Mehrere Schreiber. Hand auf 55v-107v, laut K. Schneider "wie nicht im deutschen Sprachraum beheimatet". Unter den Marginalien, Sprüche und Kurzgedichte.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Auf 55v-179r, blau-rote Rubrizierung der Initialen und Kapiteln; sonst nur rot. Fleuronnéeinitialen auf 106r, 111r, 117v, 129r, 131r, 133r, 140v, 143v, 149r, 159r und 161v. Auf 165v, Platz für Initiale leer gelassen. Zahlreiche Nota-Zeichen.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck   Schmucklos        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Calendarium. Conradi regimen sanitatis. De venenis. De animalibus. De Phisonomia. De herbis. Buchblock beschnitten. Auf dem langen Schnitt, fünf Lesezeichen. Abklatsch des alten, roten Einbandes auf 1r und 216v, sowie Rostspuren einstiger Ankettung und der Schutzbuckel auf 216v.


Besitzvermerke der Klosterneuburger Stiftsbibliothek: (2r, 111r, 215r) Liber sancte Marie virginis in Newburga claustrali (15. Jh.); (2r) Can: Reg: Claustroneoburgensi Bibliothecae inscriptus 3 Nouemb: 1656 (17. Jh.) Olim-Signaturen: (2r, Rot) B 25 S (um 1500); (1v, Bleistift) 1081 (18. Jh.).
Edit A. Lukacs (10.2025)

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Thorndike-Kibre"
alle Initien
Teil 1
(1r-v) Leer (auf 1v, Federproben).
(2ra-10vb, 49v-50r) Computus (Thorndike-Kibre 1473.6).
   1
2ra Si vis scire aureum numerum et etiam claves alicuius ... — ... (10vb) de motu lunae. (Weitere astronomische Tafeln auf 49v-50r.)
(11r-40r) Conradus Eichstetensis Regimen sanitatis (Thorndike-Kibre 1497.10).
   1
11r Tit.: (Rot) Incipit compendium de regimen sanitatis traditus a magistro Conrado medico Eystetensi
Sicut scribitur ab Avicenna tertia fen primi canonis capitulo de causis sanitatis ... — ... (40r) Scias etiam quod sublimior omnium medicinarum est abstinentia quam plures interficit cena quam ladius. (SCHLUSSSCHRIFT) Explicit compendium de regimine sanitatis traditum a magistro Conrado medico Eystetensi.
(40v) Leer (nur Zeilenlinierung).
(41r-45v) Consilia medica.
   1
41r Item si contingat vos habere de reumate ... — ... (45r) oculis imponas, dolorem statim sedat. Haec sunt proprietates aquae vitae omnes frigidas passiones indifferenter curat... (45v) interius et exterius si potetur.
(46r-49r, 50v) Leer (nur Zeilenlinierung).
Teil 2
(51ra-54rb) Iohannes de Garlandia Synonyma.
   1
51ra Tit.: (Rot) Synonima
Ad mare, ne videar latices deferre, camino ... — ... (54rb) Fraus est fallentis sub linguae blanda loquentis.
(54v) Versus de circumstantiis peccatorum.
   1
54v Tit.: Versus de circumstantiis peccatorum
Aggravat ordo locus peccata scientia tempus ... — ... Credo supervacuum praeter amare deum.
(55r) De aetatibus hominis.
   1
55r Aetates hominis sunt istae: prima est infantia a nativitate ipsius hominis usque ad annos vii. ... — ... Item in ea continuandum perpetuo est in laude dei.
(55v-177r) Thomas de Cantimprato OP Liber de naturis rerum, Fassung III[a], Buch 4-12, 14-19.
   2
55v Tit.: (Rot) Incipit tractatus de naturis animalium distinctus per xx libros in singulis libris per ordinem alphabeti ubi hoc commode potuit observari secundum materiam librorum. Est autem primus de quadrupedibus
In hoc opere laboravit magister quidam XV annis extranhendo illud de naturis animalium ... — ... (177r)
56r Generaliter primo videndum est de quadrupedum natura ... — ... (177r) collige ab origine mundi usque ad nativitatem Christi et invenies annos v.milia.c.lxxxx.ix.
(177v-179r) Hugo Ripelin de Argentina OP Compendium theologicae veritatis: Lib. II, cap. 58 (Thorndike-Kibre 440.8). De physiognomia hominis.
   1
177v Diversae membrorum dispositiones secundum artem physionomiae diversos affectus et mores indicant in homine non quod ista signa necessitatem imponant moribus hominum, sed ostendunt inclinationem ... — ... (179r) si clarus sit, ostendit virum ingenu boni et bonorum morum.
(179v-215r) Odo Magdunensis Macer floridus (Ed.: Macer floridus. De viribus herbarum. Ed. L. Choulant. Leipzig 1832 [online]). De viribus herbarum.
   1
179v Tit.: (Rot) De artemisia
Herbarum quasdam dicturus carmine vires ... — ... (215r) et papulas eius istud cataplasma repellit.
(215v) Sermo in illud "Dicite filiae Sion: Ecce rex tuus venit tibi".
   1
215v Dicite filiae Sion: Ecce rex tuus venit tibi. Hoc verbum hodie lectum in evangelio sumpsit ... — ... ut digni efficiamur aeterna redemptione praestante domine (!) Iesu Christo qui cum patre et filio (!) spiritu sancto vivit et regnat dominus Amen.
(216r) Nota medica.
   1
216r ... sumpsisse videtur eo quod habeat... Dyascorides dicit quod est ... — ... sucus eius auri infusus vermes occidit. Multa alia dicit ibi. (Es folgen noch ein paar Zeilen, die letzten in späterer Hand.)
(216v) Leer.