Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=889
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 685
BEDA VENERABILIS. STERNBILDERKATALOG
Olim: 602, 78, e 40    Pergament   I, 88, I* Bl.   310×210   Klosterneuburg, um 1200
 Volldigitalisat




 VIVARIUM — images (HMML)
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík IV 892-894 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung, korrigiert ab 55 in moderner Hand
Schrift:
Schriftart: Karolingische Minuskel
Eine Spalte. Schriftspiegel, Zeilenliniierung, Einstichlöcher. – Mehrmaliger Tintenwechsel.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Figürlicher Buchschmuck   Federzeichnung(en)   
Figürliche Initiale zum Textanfang auf 1v: Beda Venerabilis als Mönch? Rote Lombarden, Kapiteltitel rubriziert.

Hs. enthält 2 Fragmente
VI   Pergament   14. Jh.
Lagen: 8.IV64+V74+IV82+III88
NI*   Pergament   14. Jh.

Einband: Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Braunes Leder. Zwei Schließen. – Alle Schutzbuckel entfernt. Spuren einstiger Ankettung auf 88v, I*r-v, HDS und HD. – Titelschild: Libri Bede presbiteri de naturis rerum, de temporibus horis momentis et finaliter de temporibus. Ibidem Higimus de signis celestibus . – Auf Rücken, unten, aufgeklebtes Papierzettel der Bibliothek mit Druckschrift darauf: CCl. 685 Stiftsbibliothek des Chorherrenstifts Klosterneuburg.


Auf 1r: Liber sancte Marie in Newnburga claustrali. Auf 88r, Besitzvermerk des Klosterneuburger Bibliothekars, Albertus Saxo: Iste liber est sancte Marie de Neuburga. Al. Saxo. – Auf VDS und HDS, Bibliotheksstempel. Olim-Signaturen: (VDS) 602 (18. Jh.), (1r) 78 (17. Jh.), (4r) e 40 (1420/1430).

Vorlage des Codex war Zwettl, Cod. 296, der wiederum von Rom BAV, Vat. lat. 643 [Digitalisat] kopiert wurde.
Inhalt nach Glaßner–Haidinger 1996, 76-78.

Beschreibung ergänzt von Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Glaßner–Haidinger 1996", "CC", "CPL", "Thorndike-Kibre", "PL", "Jones 1939", "Walther, Initia", "Schaller-Könsgen", "Maass 1898"
alle Initien
(Ir-v) Lectionarium (Fragment).
(1r-8v) Beda Venerabilis De natura rerum (CC 123 A. – CPL 1343).
   2
1r Naturas rerum vario labentis ... — ... (8v) inde Africa a meridie usque ad occidentem extenditur. (Rot) Et explicere de natura rerum.
1v Operatio divina quae secula creavit et gubernat
(8v-13v) Beda Venerabilis De temporibus liber (CPL 2318).
   1
8v (Rot) Incipit liber II. Incipiunt capitula. ... Tempora momentis horis diebus ... — ... (13v) Reliquum sextae aetatis Deo soli patet. Finit. (Rot) De stella Veneris et Mercurii, Saturni, Iovis et Martis.
(14r) De stellis Veneris et Mercurii Saturni Iovis et Martis (Thorndike-Kibre 797.7 f.).
   1
14r Itaque stella Veneris et Mercurii hoc a superioribus tribus planetarum stellis differunt ... — ... et idcirco longiores aethereas metas peragit.
(14r) De circulo zodiaco.
   1
14r Tit.:(Rot) De zodiaco circulo
Circulus zodiacus qui duodecim signis constat omni ex parte aequae vicinus est terrae ... — ... quod subiecta melius pictura declarabitur.
(14v-64v) Beda Venerabilis De temporum ratione (CC 123 B, 263-544. – CPL 2320; Thorndike-Kibre 382.3 und 393.3).
   2
14v (Rot) Incipit praefatio libri Bedae presbiteri de temporibus. De natura rerum et ratione temporum duos quondam perstrico sermone libellos discentibus
15v De temporum ratione domino adiuvante dicturi ... — ... (64v) caelestium praemiorum mereamur accipere palmam. Amen.
(64v-65r) De duodecim signis (Thorndike-Kibre 134.7).
   1
64v Ariete oriente duabus horis occidit libra ... — ... (65r) optinet gemini.
(65r) De ortu duodecim signorum (zu Thorndike-Kibre 134.7).
   1
65r Ortum signorum duodecim qualibet diei vel noctis hora qusque liquido deprehensurus est ... — ... si XXIII aut XXIIII virgo.
(65r) De solis et lunae defectu (Thorndike-Kibre 399.12).
   1
65r Deliquium solis contigisse fertur anno ab incarnatione domini DCCCVIII ... — ... quod quotiens conitgerit totiens eclipsim non defecturam.
(65r-v) Argumentum ad inveniendum in quo signo versetur Mars, Iupiter, Venus et Mercurius.
   1
65r Annis ab initio mundi per senarium divisis ... — ... memoratum semper inveniri planetam virgo.
(65v) De incremento saltus lunae (PL 90, 472D-473B8. – Thorndike-Kibre 1112.10).
   1
65v Primo sciendum est quod in toto decennovenali circulo unus dies de saltu lunae accrescat ... — ... et sextans id est sexta pars momenti.
(65v-66r) De concordia solis et lunae (Thorndike-Kibre 955.6).
   1
65v Novem horis in luna pro quinque diebus in sole computatis ... — ... possunt novem horae lunares cum quinque diebus solaribus concordare.
(66r-v) De quibus embolismi menses et bissextiles dies adimplentur.
   1
66r Luna ergo cottidie et cetera transit XIII partes et horas octo ... — ... Haec ratio subtilissima est. Et valde necessaria et maximo labore undecumque ab auctoribus collecta et ad quam cernendam mentis acies purganda.
(66v-69v) Commentarioli fragmentum in opus venerabilis Bedae De temporum ratione (Ed.: Jones 1939, 95-102. – Thorndike-Kibre 919.8).
   1
66v Tit.: De natura rerum et temporum ratione
Non est pretermittendum cum dixit de natura rerum cur non etiam de natura temporum vel de ratione temporum dixit ... — ... id est CCmaXXXmaV pars XLta septem semis momentorum.
(69v) Quid sint epacta solis et regulares solis.
   1
69v Tit.: Quid est (!) epacta solis et regulares solis
Dum audis epactas lunae aetates lunae per singulos annos intellige ... — ... vel quot dies usque ad Kalendas futuri mensis supersunt.
(70r) Versus de cursu planetarum per duodecim signa (Walther, Initia 2200; Schaller-Könsgen 1725).
(70r) Zwei Schemata in Kreisform mit Erd- und Himmelszonen. Kleines kreisförmiges Feld mit Umschrift CIRCUITUS TERRE und entsprechender Notiz.
(71r-84v) Sternbilderkatalog (Drucknachweise siehe Glaßner–Haidinger 1996, 78. Ed. des Arat-Kommentars: Maass 1898). Bedanischer Sternbilderkatalog. Sternbilder Jungfrau bis Stier zusätzlich mit Textteilen aus einem lateinischen Arat-Kommentar und aus der Etymologie des isidorus Hispalensis.
   1
71r Quidam tamen multa dicunt et alii aliter narrasse caelum diversis ... Habet enim Helix, Arcturus maior in capite stellas obscuras septem
(84v-86r) De ortu et occasu stellarum figuratarum. Mit Darstellungen: Sol und Luna im Tierkreis bzw. Mondgöttin (86r, 86v).
   1
84v Signalem autem circulum ita appellaverunt quod unus quidem ... — ... tunc nequaquam caeti nihil veniet.
(87r-v) Lunae signa.
   1
87r Iam cum viteris parvulis cornibus esse lunam ... — ... et satis facit non ita esse.
(88r) Solis signa. Mit Darstellung: Sonnengott.
   1
88r Sole autem ex utraque parte oriente ... — ... advenientibus nubibus.
(I*) Lectionarium (Fragment).