Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=9079 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 728 (967, H 8)
IOHANNES HILDESHEIMENSIS. EUCHERIUS LUGDUNENSIS. IOHANNES DE TOLETO. MARTINUS BRACARENSIS. REGIMEN SANITATIS
Papier   72 Bl.   300×207/217   14. bis 15. Jh. (Ende 14. Jh. und 1. Hälfte 15. Jh.)   
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-40 (alte Paginierung: 215-291)) 1. Hälfte 15. Jh.; 2  (41-72 (alte Paginierung: 397-456)) Ende 14. Jh.
Abbildungen von 4r041r
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 3)

Moderne Bleistiftfoliierung. Neuzeitliches Vorsatzblatt als Bl. I bezeichnet.

Teil 11-40 (alte Paginierung: 215-291)   Papier   1. Hälfte 15. Jh.
Ursprünglich in Melk, Cod. 572, p. 215-291.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 241-72 (alte Paginierung: 397-456)   Papier   Ende 14. Jh.
Früher in Melk, Cod. 221, p. 397-456.
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Melk     19. Jh.     Neuzeitlicher Gebrauchseinband     
Bibliothekseinband: gelbes Papier über Pappe. Melk, 19. Jh.


Keine alten Melker Besitzvermerke in der Handschrift, die im 19. Jh. als Bindesynthese aus Faszikeln unterschiedlicher Codices zusammengesetzt wurde: Teil 1 im Katalog von 1483 als Teil der Handschrift F 77 genannt (MBKÖ I, 247 Z. 1; dazu gehört Cod. 572, p. 1-216), im Katalog von 1517 unter der Signatur H 70; Teil 2 im Katalog von 1483 als Teil der Handschrift B 19 angeführt (MBKÖ I, 167 Z. 22-27), im Katalog von 1517 unter der Signatur C 47 (dazu gehörten im 15. Jh. die Handschriften Cod. 221 und Cod. 572, p. 346-466).
"MBKÖ I", "Hain", "Köpke 1878", "VL", "Kaeppeli", "PL", "CSEL", "CPL", "Distelbrink", "BHM", "Elaut 1958", "Thorndike-Kibre", "Wickersheimer/Jacquart 1979", "Díaz y Díaz", "Bloomfield", "Walther, Initia"
alle Initien
(Ir) Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Vinzenz Staufer).
(Iv) Leer.
Teil 1 (früher Melk, Cod. 572, p. 215-291)
(1r-40ra) Iohannes Hildesheimensis OCarm Historia trium regum (Drucke: Hain 9395-9399. Ed.: Köpke 1878. – Lit.: VL IV Sp. 642-646 [S.C. Harris]). (1r) Titel, (1v) leer, (2ra-3vb) Tabula, (4ra-40ra) Text.
   1
4ra Tit.: Historia trium regum
Dum venerandissimorum trium magorum immo verius trium regum ... Materia vero istorum trium regum beatorum ex prophetia Barlaam sacerdotis ... — ... in die iudicii sis secura in reddenda ratione. Amen. Amen.
(40ra-vb) Leer.
Teil 2 (früher Melk, Cod. 221, p. 397-456)
(41ra-49va) Iohannes de Tambaco OP De quarta, Exc. (Vgl. Kaeppeli 2263).
   1
41ra Tit.: [ohne Titel]
Videtur quod rectores ecclesiarum non possunt petere canonicam portionem de funeralibus parochianorum suorum ... — ... et sic de aliis quantitatibus. Cetera patent etc.
(49va-51vb) Eucherius Lugdunensis De essentia divinitatis (= Hieronymi Ep. supp. 14; Augustini Ep. supp. 14) (PL 42, 1199-1206; CSEL 31, 3-620. – CPL 488 u. 633; Distelbrink 220 [Ps.Bonaventura]; BHM 314).
   1
49va Tit.: Incipit liber beati Jeronimi de essencia divinitatis et invisibilitate atque immensitate eius
Ubicumque sacra scriptura super divinos libros motus animae seu humana membra describit (PL 42, 1200, Z. 11) ... — ... nec adhuc possunt. Explicit.
(51vb-52va) Beda Venerabilis OSB Chronica, Exc.: De sex aetatibus mundi (PL 90, 288 et 520. – CPL 2273).
   1
51vb Tit.: Sequitur de etatibus mundi
Nota de sex aetatibus mundi. Prima fuit ab Adam usque ad Noe ... — ... iustis vero gaudia caelestis paradisi etc.
(52va-b) Figurae scripturarum de passione Christi.
   1
52va Tit.: Sequuntur figure scripturarum de passione Christi
Quod fraternis manibus Abel est occisus ... — ... Totum est mysterium Christi passionis.
(52vb-57va) Iohannes de Toleto CRSA Liber de conservanda sanitate (Diaetarium) (Ed.: Elaut 1958, 187-202. – Thorndike-Kibre 1413.6. – Lit.: Wickersheimer/Jacquart 1979, 186).
   1
52vb Tit.: Incipit liber de conservanda sanitate a magistro Johanne de Tholeto
Scribitur ab Isaac in libro viatici quod quicumque velit continuam custodire sanitatem stomachum custodiat ... — ... et moretur ibi sicut dictum est superius et hoc de balneo sufficiat. – (Schlussschrift) Explicit liber de regimine sanitatis magistri Johannis de Tholeto etc.
(57va-b) Capitulum de nascentiis (Geburtsprognosen). Geburtshoroskop nach Wochentagen.
   1
57va Tit.: Capitulum de nascenciis
Die dominica hora diurna vel nocturna qui nascitur magnus erit et splendidus ... — ... In die Saturni qui nascitur ... potentior inter propinquos etc.
(57vb-58vb) 'Somniale Danielis' (Ed. mehrerer älterer Fassungen: L. T. Martin, Somniale Danielis. An Edition of a Medieval Latin Dream Interpretation Handbook [Lateinische Sprache und Literatur des Mittelalters 10]. Frankfurt/Main 1981, 97-212. – Thorndike-Kibre 170.7). Text durchgestrichen.
   1
57vb Tit.: Incipit sompniarius
Aves in somniis videre et cum eis pugnare litem significat ... — ... vestiri se videre iocunditatem significat.
(58vb-59ra) 'Somniale Ioseph' (Ed. vgl.: A. E. Schönbach, Bedeutung der Buchstaben. ZfdA 34 [1890] 1-6, hier: Beilage zu S. 1). Text durchgestrichen.
   1
58vb Tit.: Incipiunt interpretaciones sompniorum quas composuit Joseph cum fuit captus a Pharaone etc.
Si somniaveris aliquid somnium ... quaere librum ... et primo dic dominicam orationem ... et primam litteram quam invenies in prima pagina nota. Quod si fuerit A significat prosperitatem et vitam felicem ... — ... Y augmentum peccati.
(59ra-62rb) Martinus Bracarensis Formula vitae honestae (PL 72, 21-28; Ed.: C. W. Barlow, Martini episcopi Bracarensis opera omnia. New Haven 1950, 236-250. – CPL 1080; Díaz y Díaz 27; Bloomfield 4457). Ohne Widmungsbrief.
   1
59ra Tit.: Incipit Seneca de quattuor virtutibus cardinalibus
Quattuor virtutum species multorum sapientium sententiis diffinitae sunt... Quisquis ergo hanc sequi desideras ... — ... qui eam parat ad bonos casus etc. – (Schlussschrift) Hec auctoritates sunt Senece et aliorum auctorum.
(62rb-70ra) Regimen sanitatis.
(62rb-63ra) Diaeta patientis podagram.
   1
62rb Tit.: Dieta pacientis podagram
Eligat sibi aerem temperatum quantum potest ... — ... ad quantitatem oleorum ad conficiendum unguentum etc. Bona valde medicina est ista etc.
(63ra-va) De minutione sanguinis. (63ra) Sequitur de minucione, (63ra) Quibus temporibus sit minuciendum, (63rb) Quibus temporibus non sit minuciendum secundum sapientes.
   1
63ra Tit.: Sequitur de minucione
Minutio continet initium sanitatis ... — ... haec igitur tempora sunt diligenter advertenda et cavenda.
(63va-b) De diebus aegyptiacis.
   1
63va Tit.: Nota de diebus egiptiacis
Licet autem plues [recte: plures] sint dies aegyptiaci maxime tamen isti tres dies sunt observandi ... — ... et mysterium huius dicti est valde mirabile etc.
(63vb) Versus de mensibus (Thorndike-Kibre 178.2; Walther, Initia 2191).
   1
63vb Tit.: [ohne Titel]
Bis senos menses tenet annus, nomina quorum
(63vb) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen). Monatsregimen in Versen.
   1
63vb Tit.: Alii versus
Vespere mane cibi ciathos tres bibe vini ... Ianuarius
(63vb-64rb) Regimen mensium (Monatsregeln).
   1
63vb Tit.: [ohne Titel]
In Ianuario confectis utere cibis caules ... — ... quia non est tibi tunc necessarie.
(64rb-va) De signis zodiaci.
   1
64rb Tit.: De signis zodiaci circuli
Nota quod zodiacus habet duodecim signa quorum aries leo sagittarius sunt naturae igneae ... — ... lunae vero domus est cancer.
(64va) Esdras' Weissagung (Neujahrsprognosen) (Ed. einer anderen Redaktion: G. Eis, Wahrsagetexte des Spätmittelalters [TspMA 1]. Berlin 1956, 66-68. – vgl. Thorndike-Kibre 739.7 und 1449.12).
   1
64va Tit.: Nota de qualitate annorum
Nota quod si Kalendae Ianuarii fuerunt die dominico hiems bona est et suavis ac calida ... — ... periculosa damna patientur.
(64va-65va) De diversitate venarum.
   1
64va Tit.: Nota de diversitate venarum
Venae principales sunt tres, prima cephalica ... — ... ut dicunt experti.
(65va-66ra) Receptum contra febres.
   1
65va Tit.: Contra febres
Accipe de palmis consecratis ... unum lignum ... — ... praedicta autem figura est talis. [Es folgt eine schematische Zeichnung, die jedoch durchgestrichen ist].
(66ra-67rb) Recepta et regulae sanitatis.
   1
66ra Tit.: [ohne Titel]
Contra dolorem capitis accipe raphanum et incide subtiles circulos ... (66rb) Contra lepram ... (66va) Ad coagulatum sanguinem ... (67ra) De carnibus autem silvestribus ... De piscibus autem est sciendum ... — ... caveat.
(67rb-70ra) De cibariis ab animalibus sumptis. Über tierische Nahrungsmittel.
   1
67rb Tit.: De cibariis ab animalibus sumptis
De cibariis autem ab animalibus sumptis sunt sicut lac, caseus et ova
(70rb-72v) Leer.