Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=931
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 722 A
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT REISEBERICHTEN, BRIEFEN UND HISTORISCHEN TEXTEN
Olim: B 38, B 52, 526    Pergament und Papier   248 Bl.    303×215   Klosterneuburg, um 1420/1440
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-83) 3./4. Jz. 15. Jh.; 2  (84-179) um 1432/1435; 3  (180-238) 3./4. Jz. 15. Jh.; 4  (239-244) 4. Jz. 15. Jh.
 VIVARIUM — images (HMML)
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Einzelbilder: fol. 14, 74, 76, 93, 106, 160, 166, 206, 210, 246.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík IV 68-72 (online).
Foliierung: moderne Tintenfoliierung in schwarzer Tinte, korrigiert auf Bl. 180, 181, 235

Teil 11-83   Papier   3./4. Jz. 15. Jh.
Lagen: 6.VI72+(VI-1)83
Klosterneuburger Florator. Reklamanten.
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel. – Ein Schreiber. Wenig Marginalien, vorwiegend in roter Tinte.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Ranke(n)/Bordüre(n)   
Auf 1r, 7-zeilige Fleuronnéeinitiale und Ranke. Zahlreiche größere und kleinere Fleuronnéeinitialen: 2r, 3r, 6v, 8r, 9v, 11v, 13v, 20r, 30v, 32v, 33r, 35r, 36r, 37v, 38r, 38v, 40r, 41r (6-zeilige), 41v, 44v, 49r, (4-zeilige), 51r, 51v, 55r, 56v, 57r, 58r, 59v, 60r, 61v, 64r, 73r (4-zeilige), 74r (4-zeilige), 75v, 77r, 78r, 79r, 79v, 81v. Intensive Verwendung der roten Farbe im Textteil. Loch im Bl. 67.
Teil 284-179   Papier   um 1432/1435
Lagen: 8.VI179
Reklamanten und Kustoden am Anfang der Lagen. Lagenseiten im ersten Teil von 1 bis 6 durchnummeriert.
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel. – Ein Schreiber. Kaum Marginalien.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Lombarden, Kapiteltitel und Satzanfänge rot rubriziert. Auf 156v, 4-zeilige blaue Lombarde. Loch im Bl. 114.
Teil 3180-238   Papier   3./4. Jz. 15. Jh.
Lagen: VI191+(VI-1)202+3.VI238
Klosterneuburger Florator
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel. – Ein Schreiber. Sehr wenig Korrektur in den Ränden, Nota, und kurze Gedichte in roter Tinte auf u.A. 186r, 192v, 193r, 194r.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Zahlreiche blau-rote und rot-blaue Fleuronnéeinitialen: 199v, 204r, 205r, 205v, 206r, 208r, 209v, 210v, 211r, 212r, 212v, 213r, 213v, 215r, 216r, 216v, 218r, 219r, 219v, 220r, 220v, 221r, 221v, 222r, 223r, 224r, 224v, 225v, 227r, 227v (6-zeilige), 228v, 229v, 230v, 232r. Blaue oder rote Lombarde auf 223v und 225r. Intensive Verwendung der roten Farbe im Textteil.
Teil 4239-244   Papier   4. Jz. 15. Jh.
Lagen: V248
Schreiber von Teil 4 beschreibt letzte Bll. von Teil 3!
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Zwei Spalten. Ein Schreiber.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Lombarden. Kapiteltitel und Satzanfänge rot rubriziert.

Einband: Gotisch     
Werkstatt: Klosterneuburg
Holzdeckel mit Kalbsleder überzogen. Stempel der Klosterneuburger Werkstatt; auf VD und HD, abwechselnde neun Reihen aus Stempel 11 und 8 (s. A. Haidinger, Katalog der Handschriften des Augustiner Chorherrenstiftes Klosterneuburg. Wien 1983, Teil 1: Tafel I). Vorne und hinten fünf Schutzbuckel. Zwei Schließen vorhanden; Kette wurde entfernt. Rückentitel: M: & C: Terrae sanctae descriptio. Auf dem Rücken unten in Golddruck: M.S. 722. Kein Titelschildchen, nur alte Signatur auf den Vorderdeckel gemalt: B 38. Vorne und hinten neue Schutzblätter eingebunden, darauf Bibliotheksstempel. Buchblock beschnitten; Papier am Rande gelb gefärbt.


Klosterneuburger Besitzvermerke: (1r, 156v, 248v) Liber sancte Marie in Neuburga claustrali (15. Jh.); (1r) Can. Reg. Claustroneoburg. Bibliothecae inscriptus 9. Sept. 1656 (17. Jh.). – Olim-Signaturen: (VD) B 38 (15. Jh.); (VDS) B 52 (2. Hälfte 15. Jh.); (VDS) 526 (18. Jh.).
Frühere Beschreibung ergänzt von Edit A. Lukacs; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Kaeppeli", "PL"
alle Initien
Teil 1
(1ra-40vb) Burchardus de Monte Sion OP Descriptio terrae sanctae (Kaeppeli 707).
   1
1ra (rot) Incipit liber de descriptione terre sancte. Cum in veteribus historiis legamus, sicut dicit beatus Ieronymus ... — ... (40vb) Istud retulerunt omnes Egyptii et Christiani et Sarraceni bona fide. (rot) Explicit libellus de descriptione terre sancte cuius auctor ignoratur.
(41ra-50vb) Fretellus Descriptio terrae sanctae (Ed.: PL 155, 1039-1049).
   1
41ra (rot) Incipit Beda de descriptione eiusdem terre sancte. Sumamus initium a Chebron quae est Ebron metropolis. ... — ... (50vb) Sic facite in meam commemorationem. Monte Syon cenavit cum apostolis suis Iesus. (rot) Explicit Beda de descriptione terre sancte.
(51ra-81va) Honorius Augustodunensis Imago mundi (Ed.: Valerie I. J. Flint, "Honorius Augustodunensis Imago Mundi". Archives d'Histoire Doctrinale et Littéraire du Moyen Age 49 (1982), 7-153. – Parallelüberlieferung in CCl 795, 108ra-114rb; und CCl 1051 (Verbleib unbekannt), 2r-64r).
   2
51ra (rot) Sequitur Honorius de ymagine mundi. Hic liber scribitur de mundo ... Septiformi spiritu interna fide illustrato ... (51va) Mundus dicitur quasi undique motus ... — ... (81rb) Conradus 14 annos regnavit. Fridericus, filius eius, 30.
81va (rot) Exhortatio editoris huius operis ut eius editio non refutetur. Rogo autem te lector si tamen prae domina mundi invidia audeas ... — ... per lumen scientiae ad gloriam et honorem perducet Amen. (rot) Explicit Honorius de imagine mundi.
(82r-83v) Leer (nur Schriftspiegel).
Teil 2
(84ra-156va) Franciscus Pipinus de Bononia OP Iter Marci Pauli Veneti ex Italico Latine versum (Kaeppeli 1114).
   1
84r (rot) Incipit prologus in librum bonum Marci Pauli de Venetiis de conditionibus et consuetudinibus orientalium regionum et de potentia Grandis Kaan, domini Tartharorum. Librum prudentis, honorabilis ac fidelis viri domini Marci Pauli de Venetiis ... — ... (156va) qui inde postmodum ad diversas regiones deferuntur. Et sic est finis.
(156vb-178va) Odoricus de Pordenone OFM Itinerarium de mirabilibus orientalium Tartarorum.
   1
156va (rot) Liber fratris Odorici foro Iuliensis ordinis minorum de mirabilibus transmarinis. Licet multa et varia de ritibus et conditionibus huius mundi a multi enarrentur ... — ... (178va) Qui post eius felicissimum obitum multis et magnis miraculis apertissime corruscavit.
(179r-v) Leer (nur Schriftspiegel).
Teil 3
(180ra-181va) Alexios I. Komnenos Epistola ad Robertum I. comitem Flandrensium (um 1088).
   1
180ra (rot) Incipit epistola Constantinopolitani imperatoris ad Rupertum Flandrensem comtem. Domino et glorioso comiti Flandrensium Ruperto ... O inclitissime comes et maxime Christianae fidei consolator ... — ... (181va) et inde, non iudicium, sed mercedem habeatis in caelis in perpetuum. Amen.
(181va-235rb) Robertus Remensis OSB Historia Hierosolymitana.
   1
181va (rot) Incipit prologus. Universos qui hanc historiam legerint sive legere audierint et auditam intellexerint deprecor ... — ... (235rb) et gratuita voluntate quando vult et quomodo vult miseretur et sanat qui in Trinitate perfecta vivit et glorificatur, Deus per omnia saecula saeculorum Amen.
(235rb-va) Epistola patriarchae Hierosolymitani.
   1
235rb (rot) Epistola patriarche Iherosolomitani. Ierosolomitanus patriarcha et episcopus tam Graeci quam Latini universaque militia Domini ... — ... (235va) Item sicut cogitationes hominum vanae sunt, ita et potentiae evanescunt. Deo gratias.
Teil 4 (ab 239)
(235vb-242va) Catalogus cardinalium, archiepiscoporum et episcoporum totius Romanae ecclesiae cum annotationibus.
   1
235vb (rot) Isti sunt episcopi cardinales sub Romano pontifice qui non sunt in alterius provincia constituti. Hostensius Portuensis Albanensis ... — ... (242va) et Noricorum malitia vacuavit.
(242vb-243vb) Catalogus archiepiscoporum et episcoporum Pataviensium ab anno 250-1251.
   1
242vb Sequitur videre in catalogo archiepiscopum et episcopum Pataviensium ... — ... (243vb) Pataviae annis tribus et mensibus quatuor.
(244ra-245rb) Catalogus ducum Bavariae ab anno 508-1260.
   1
244ra Anno Domini 508. Hoc tempore gens Noricorum et Bawariorum duce ... — ... (245rb) 22 annis et utinam bene.