Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=933
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 723
ISIDORUS HISPALENSIS ET VARIA
Olim: e 38, d 39, 261    Pergament   II, 274, I* Bl.   260×204   10. bis 11. Jh.
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: I  (I) 3. Drittel 13. Jh.; II  (II) 14. Jh.; I*  (I*) 14. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík IV 75-79 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung in brauner Tinte
Lagen: 16.IV128+V138+III144+V154+III160+V170+III176+V186+III192+V202+III208+V218+III224+V234+III240+V250+II254+V264+III270+II274
Schrift:
Schriftart: Karolingische Minuskel – Marginalien
Eine Spalte. Schriftspiegel, Zeilenliniierung, Einstichlöcher. – Mehrere Schreiber, mehrmaliger Tintenwechsel. Wenig Korrekturen bzw. Stichwörter in den Rändern.
Ausstattung: Einfacher Dekor   Federzeichnung(en)   Ziernaht/-nähte   
Initialen in der Tinte des Haupttextes, oft nur vorgezeichnet. Nur auf 130v, blaue Tinte zur Rubrizierung verwendet. Kleinere Zeichnungen im Text oder am Rande auf 46r-v, 47r; großformatige Zeichnungen auf 133r-v, 133v ausklappbar mit Stemma stirpis humanae. Auf 134r-136v drei Spalten mit Stichwörtern. Nota-Zeichen: 26r, 45v, 46v, 48r, 63v, 68v. – Zahlreiche kleine und große Löcher (z.B. Bl. Vb, 6, 20, 21, 23, 24, 27, 28, 36, 39, 40, usw.); Riße mit oder ohne Naht (z.B. Bl. 15 (mit blauem Faden), 30, 48, 69, 70, 75, 77, 89, 91, 93, 111, 128, 128, 129, 139, 141, usw.).

Hs. enthält 3 Fragmente
II   Pergament   3. Drittel 13. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rot-blaue Fleuronnéeinitiale. Text in roter und schwarzer Tinte, blaue Initialen. Auf Ir Text vollständig, Dekoration bis auf eine Ranke; Iv ab Seitenmitte ausradiert. ausradiert.
IIII   Pergament   14. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Lombarden und Stichwörter.
I*I*   Pergament   14. Jh.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Isidori liber originum et tria alia M.S. 723. Vorne und hinten weiße Blätter als Nachsatz. Spuren einstiger Ankettung; Abklatsch.


Klosterneuburger Besitzvermerke: (1r) Can. Reg. Claustroneoburg. Bibliothecae inscriptus 11 Iunii 1656 (17. Jh.); (131r, 274r) Liber sancte Marie in Niwenburga Al. Saxo (13. Jh.). Auf VDS und NSr, Bibliotheksstempel. Auf Ir, Liber Etymologiarum Isidori; Hs. 723 Liber Originum sive Etymologiarum Isidori Hispalensis Episcopi (17. Jh.). – Olim-Signaturen: (4r) e 38 (1420/1430); (Ir, IIr) d 39 (2. Hälfte 15. Jh.); (Ir, Bleistift) 261 (18. Jh.). – Die alten Bücherlisten erwähnen Werke von Isidor, unter denen sich diese Handschrift nicht identifizieren lässt.
Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "CC", "PL", "CPL", "Schaller-Könsgen", "PLS", "De Rossi 1888"
alle Initien
(Iv) Fragmentum Libri ordinarii Salisburgensi (Der Liber ordinarius Salisburgensis', hrsg. von G. Brusa und F. K. Praßl, in: Cantus Network - semantisch erweiterte digitale Edition der Libri Ordinarii der Metropole Salzburg, Wien/Graz 2019 (zuletzt verändert am 01.02.2019) [online]). Feria sexta in nocte Parasceve.
(IIr-v-I*r) Fragmentum breviarii cum neumis.
(1r-5v) Aenigmata Bernensia (Ed.: A. Riese, Anthologia Latina, Bd. I,1–2. 2. Auflage. Leipzig 1894/1906; K. Strecker, Rhythmi aevi merovingici et carolini. Berlin 1923; Fr. Glorie, Variae collectiones aenigmatum merovingicae aetatis. Turnhout 1968 (CC 133A); usw.).
   1
1r Incipiunt quaestiones enigmatum rethorici artis claro ordine dictante. De olla. Ego nata duos patres habere dinoscor ... — ... (5r) De stellis... lucem noctis secreta mirantur. (Sequuntur duo aenigmata in prosa.) (5v) capiat quae capere non potest ociosus. Thales quaere a viris.
(5v-6r) Isidorus Hispalensis Registrum Etymologiarum librorum XX.
(6r-9r) Isidorus Hispalensis Epistolae tres ad Braulionem episcopum et responsiones Braulionis ad Isidorum (Ed.: PL 83, 908-914 ).
   5
6r Tit.: (in marg.) Epistola Ysidori ad Braulionem
Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Isidorus. Omni desiderio desideravi ... — ... Ora pro nobis beatissime domine et frater.
6r Tit.: (in marg.) Braulio ad Isidorum
Domnino meo et vere domino... O pie domine ... — ... (6v) lucerna ardens et non marcescens.
6v Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Isidorus. Quia te incolumen ... — ... Ora pro nobis beatissime domine.
6v Omnino meo vere domino Christique electo Isidoro episcoporum summo. Braulio servus inutilis servorum Dei. Solet repleri laetitia ... — ... (8v) per eum illustrari mereamur.
8v Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Isidorus. Tuae sanctitatis epitolae ... — ... (9r) manu sua. Ora pro nobis beatissime domine frater.
(9r-264v) Isidorus Hispalensis Etymologiarum libri XX (Ed.: ed. W.M. Lindsay. Oxford 1911 im Web. – CPL 1186).
   1
9r Incipiunt libri Isidori iunioris Spalensis episcopi ad Braulionem Cesariae augustanus... En tibi, sicut pollicitus sum ... — ... (264v) vis morbi ignis ardore siccetur. Explicit Ethimologiarum liber XX Deo gratias.
(264v-265v) Anthologia ex Isidori operibus.
   9
264v Tit.: In velo quod a Chintiliane
Discipulis cunctis dominus platus ... — ... rex offert pande salutis opem.
264v Tit.: Saeduli Sesti versus
Aurea concordi quae fulgent fila metallo ... — ... (265r) rusticus et servus sic petat Eureriam.
(Schaller-Könsgen 1429; CPL 1479.)
265r In iconia sancti Petri hii duo sunt versus. Solve iubente deo ... — ... caelestia regna beatis
265r Tit.: Item eiusdem sancti Gregorii papae
Hic vir despiciens mundum ... — ... ore manu.
265r Tit.: Epitaphium sancti Gregorii papae urbis Romae
Suscipe terra tuo corpus ... — ... iam sine fine tenes
265r Tit.: Epitaphium beatae Monicae genitricis Sancti Augustini
Hic posuit cineres ... — ... mater felicior subolis
265r Tit.: Epitaphium papae Damasi quod sibi edidit ipse
Qui gradiens pelagi fluctus ... — ... quia surgere credo.
(Schaller-Könsgen 13255; CPL 1636; PLS I 312)
265v Tit.: In velo quod a Chintiliane rege
Discipulis cunctis dominus platus ... — ... rex offert pande salutis opem.
265v In basilica sancti Pauli apostoli Romae ubi sacrum eius corpus sepultum est. Theodosius caepit, perficit Honorius ... — ... corpore Pauli.
(265v-269r) Sylloge Turonenses (Ed.: De Rossi 1888, 62-71).
   1
265v Praesul apostolice sedis venerabilis omni ... — ... (269r) una corona manet.
(269r-274r) Liber de computo (Ed.: PL 129, 1359-61. Übereinstimmende Überlieferung in Vatikan, BAV, Reg. lat. 141, 157v sqq.).
   1
269r De principio mundi incipit. De mundi principio. Quomodo factus est mundus? ... — ... (274r) Qui per dilectionem proximi pervenitur ad dilectionem Dei. Amen. (Es folgen drei Zeilen mit Stichwörtern.)
(274v) Federproben.