Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=9422
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 569
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: II 3 B 7    Papier   II, 329 Bl.   300×210   Deutschland, 15. Jh. u. a. 1405   
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Handschrift aus 5 Teilen zusammengesetzt: 1  (I-II, 1-37[38]) um 1405/1406; 2  (38[39]-87[86]) 1405; 3  (88[87]-182[181]) um 1405/1407; 4  (183[182]-285[283]) um 1405/1407; 5  (286[284]-329) um 1398/1400
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5  |  Einzelbilder: fol. 9, 10, 14, 33, 34, 39, 40, 50, 90, 91, 100, 123, 124, 138, 139, 204, 205, 254, 255, 265, 266, 286, 287, 324, 325.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 6, 243-259 (online).
Durch die ganze Handschrift durchgehende Foliierung 15. Jahrhundert.

Teil 1I-II, 1-37[38]   Papier   Deutschland, um 1405/1406
Lagen: (II-1+[VI]12)14(15) + VI26(27) + (VI-1)37(38). Gegenblatt zu Bl. I herausgeschnitten. In der Lagenmitte der Vorsatzlage (Bl. I, II und 14) ist die erste Textlage (Bl. 1–12) eingebunden. Zw. Bl. 36 und 37 ein Blatt herausgeschnitten (ohne Textverlust). Zahl 13 bei der Foli-ierung übersprungen. Bl. 26v Lagenreklamant. In den Lagenmitten Pergamentfälze.
Schrift:
Schriftraum: 225/245 × 145    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 46-60   
Schriftart: Bastarda cursiva
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 238[39]-87[86]   Papier   Deutschland, 1405
Lagen: 4.VI87(86). Bl. 61v und 73v Lagenreklamanten, jeweils in der Mitte des unteren Blattrandes. Zahlen 76 und 77 bei der Foliierung übersprungen.
Schrift:
Schriftraum: 240/245 × 155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 45-50   
Schriftart: Bastarda cursiva
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 388[87]-182[181]   Papier   Deutschland, um 1405/1407
Lagen: 4.VI135(134) + (VI–1)146(145)+ 3.VI182(181). Zw. Bl. 142 und 143 ein Blatt herausgeschnitten (Gegenbl. zu Bl. 140, ohne Textverlust). Bl. 148 doppelt gezählt. Zahl 171 bei der Foliierung übersprungen.
Schrift:
Schriftraum: 235/240 × 140/150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 38-47   
Schriftart: Bastarda
Zwei Hände: 1) Bl. 88ra–107va (stark kursive Bastarda); 2) Bl. 107vb–182vb (kalligraphische Bastarda). Vereinzelt Hand-zeichen.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 4183[182]-285[283]   Papier   Deutschland, um 1405/1407
Lagen: 5.VI243(241) + III249(247) + 3.VI285(283). Zahl 202 bei der Foliierung übersprungen. Trotz der unterschiedlichen Schreiber, Schriftgestaltung und Ausstattung ist dieser Teil hinsichtlich des Buchblocks als Einheit anzusehen.
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(183ra-187rb) Schriftraum: 235/250 × 145/150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 53-59   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(192ra-259vb) Schriftraum: 230/235 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 40-48   
Schriftart: Bastarda
Drei Hände: 1) Bl. 192ra–211ra und 220ra–230vb; 2) Bl. 211rb–218ra; 3) Bl. 231ra–259vb.
Schrift 3(262ra-285vb) Schriftraum: 235 × 155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 44-45   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 5286[284]-329   Papier   Deutschland, um 1398/1400
Lagen: 3.VI321(319) + (VI–2)329. Zw. Bl. 324 und 325 (Gegenbl. zu Bl. 327) sowie Bl. 327I und 328 (Gegenbl. zu Bl. 323) je ein Blatt herausgeschnitten (ohne Textverlust). Bl. 321 doppelt gezählt. Zw. Bl. 327 und 328 ein unge-zähltes Blatt. Bl. 286r, 298r und 310r in der rechten unteren Ecke der Rectoseiten Lagenzählung 25, 26 und 27 in schwarzen arabischen Ziffern (entspricht der Lagenzahl der gesamten Hs.).
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(286ra-322ra) Schriftraum: 235/240 × 155    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 43-51   
Schriftart: Bastarda cursiva
Schrift 2(322va-325vb) Schriftraum: 225/230 × 145    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 46-48   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   

Hs. enthält 1 Fragment
VDS, HDSVDS, HDS   Pergament   13. Jh.
Jeweils Fragment eines Doppelblattes.
Schrift:
Schriftraum: 205 × 135    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 52   
Schriftart: Textualis

Einband: Stams (?)     15. Jh.     Gotisch     Schmucklos        
Rot gefärbtes Schafsleder über Holz. Leder stark fleckig und verschmutzt, z. T. eingerissen. Spuren zweier von vorne nach hinten geführter Langriemenschließen (am VD noch ein Nagel erhalten) und von je fünf kleinen runden Beschlägen. Am HD Spuren eines Titelschildchens. Kanten abgeschrägt. Rücken: vier Doppelbünde, oben Titelschildchen Conradus de Walthausen de arte praedicatoria, Expositio missae, Speculum monachorum et alii tractandi varii in prima parte [...]. Kapitale mit Spagat umstochen. Spiegel je ein Doppelblatt (Perg.). Zwei Vorsatzblätter, Bl. Ir leer, Iv Signaturen, IIr Inhaltsverzeichnis für die ganze Hs.


Keine alten Signaturen oder Besitzvermerke. Titelschildchen um 1600 weist auf Stams hin. In den alten Stamser Katalogen nicht nachweisbar. 1808 anlässlich der Aufhebung des Klosters Stams der ULBT übergeben. Bl. 1v alte radierte Signatur der ULBT II [...] B [...].
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift

Addenda/Corrigenda zum gedruckten Katalogband:
(136vb) zu Nr. 15.3 und 15.4: Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULBT, Cod. 769, 22rb.
zu 15.3 Expl.: statt recreamus recte: recurramus
(275ra) (= ): De antichristo (PL 40, 1131–1134. PL 101, 1291C–1298B. CCCM 45, 22–29. – BHM III 656. Weber, Augustinus I 33. PLS 2, 1369. Stegmüller RB Nr. 880,2).
Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 475, 164rb; Cod. 963, 145v.

Walter Neuhauser, Felix Mairhofer (0424)

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 6", "Hain", "Caplan 1936", "Charland 1936", "Kaeppeli", "Glorieux, RA", "Hohmann", "Hartwig 1857", "Roth 1888", "Heilig 1932", "Franz, Messe", "Bloomfield", "Weber", "Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII", "Distelbrink", "Glorieux RT", "RB", "Mohan", "Zumkeller", "Walther, Initia", "PL", "Kompatscher 1995", "Glorieux 1952", "David ab Augusta 1899", "Munscheck 2000", "Bloomfield Suppl.", "", "CCCM", "BHM", "PLS", "Hartwig 1857 43", "Schulte GQ II", "Mone II", "Mone 1841 II", "Chevalier", "AH", "Leroquais, Livres d'heures"
alle Initien
Teil 1
(VDS-HDS) Fragment eines Kommentars zu Alexander de Villa Dei, Doctrinale (Ed. des Doctrinale: D. Reichling [Monumenta Germaniae paedagogica 12]. Berlin 1893).
(Ir) Leer.
(Iv) Signaturen.
(IIr) Inhaltsverzeichnis (Bastarda, 15. Jh.).
(IIv) Leer.
(1ra-12va) Aegidius (?)De arte praedicandi (Caplan Nr. 145. Charland 38. Parallelüberlieferung: Prag, UB, Ms. 2026, 326–335. Zur Frage des nur in der Prager Hs. genannten, nicht näher festlegbaren Autors s. Charland 38).
   1
1ra Quattuor facies uni Ezech. 1 (6). Ad hanc artem praedicandi quam intendo ... — ... quam sermonis ornatu non oportuno. Et sic est finis etc.
(12vb-14v) Leer.
(15r-25rb) Iacobus FusignaniDe arte praedicandi (Drucke: Hain 7399, 7400 u. ö. – Caplan 1936 Nr. 115. Charland 1936 48. Kaeppeli Nr. 2076. Glorieux, RA 193, Nr. 210a. In der Hs. Conradus de Waldhausen zugeschrieben).
   2
15r Oro ut caritas vestra magis ac magis ac magis habundet ... — ... et iterum ne in solvendo durator quam iuvenum fit obscure. Et sic finis.
25rb Schlussschrift: Explicit libellus artis praedicatorie factus et compilatus per sollemnissimum praedicatorem dominum Conradum de Walthausen piae memoriae.
(25va-34vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) De indumentis (Hohmann Nr. 165. Hartwig 1857 49. Roth 1888 15. Heilig 1932 154. Lit.: Franz, Messe 517–519).
   2
25va Cum (recte: Quam) brevis fuerit missa in verbis et in caeremoniis quam Christus celebrando sacramentum eucharistiae instituit ... — ... ideo sufficiant quae dicta sunt de missa etc.
34vb Schlussschrift: Explicit expositio missae reverendi magistri Hainrici de Hassia.
(34vb-36va) Henricus de Langenstein (de Hassia) Expositio missae (Hohmann Nr. 107 und 161. Roth 1888 4, Nr. 12. Derselbe Text nochmals später Bl. 283ra–284vb, s. Nr. 41. Parallelüberlieferung: München, BSB, Clm 3592, 158r–170r, dat. 1457, ohne Nennung eines Autors. In Cod. 569 Henricus de Langenstein zugeschrieben [Bl. 284vb], vgl. auch Roth 1888 4, Nr. 12, zur Hs. München, BSB, Clm 3592; im Münchner Katalog Henricus de Langenstein mit Fragezeichen zugeschrieben. -- Lit. [zum Werk des Hugo de Sancto Caro]: G. Sölch, Hugo von St. Cher OP und die Anfänge der Dominikanerliturgie. Untersuchung zum Speculum ecclesiae. Diss. Köln 1938 [Cod. 569 in der Dissertation und Edition Sölchs nicht genannt]). = Auszug aus Hugo de Sancto Caro: Speculum ecclesiae (Expositio missae) (Drucke: Hain 8978–8990. Ed.: Hugo a Sancto Caro, Tractatus super missam seu Speculum ecclesiae, ed. G. Sölch [Opuscula et textus historiam ecclesiae illustrantia. Series liturgica 9]. Münster 1940. – Bloomfield Nr. 1589 und 2741. Kaeppeli Nr. 1990. Roth 1888 4, Nr. 12).
(34vb-35ra) De vestibus sacerdotalibus = Prolog des Speculum des Hugo de Sancto Caro (Ed.: Sölch 8–10).
   1
34vb Induite vos armatura Dei ... (Eph. 6,11). Quae armatura est vestis sacerdotalis representata vestibus Christi quibus indutus fuit ... — ... casula significat purpureum vestimentum quo milites circumdederunt dominum nostrum Iesum Christum.
(35ra-36va) Expositio missae = Auszug aus Hugo de Sancto Caro(Ed.: Sölch 10–52). Inc. und Expl. übereinstimmend, Text stark gekürzt.
   1
35ra Viso ordine et significatione sacerdotalium vestium. Sacerdos antequam ad altare veniat per confessionem se abluat ... — ... sed in missa pro defunctis dicitur Requiescant in pace id est adoptetur eis requies aeterne vitae et sic de aliis.
(36vb-37v) Leer.
Teil 2
(38ra-49vb) Guilelmus Peraldus (Ps.-Hugo de Sancto Victore, Iohannes abbas?) De professione monachorum (Drucke: Hain 12394. B. Pez, Thesaurus anecdotorum I 2. Wien, Graz 1721, 567–650. – Kaeppeli Nr. 1627. Zur Verfasserfrage und Parallelüberlieferung s. Kaeppeli [dort Guilelmus Peraldus zugeschrieben], dagegen z. B. Graz, UB, Hs. 307 und Hs. 418, dort jeweils Iohannes abbas zugeschrieben; Würzburg, UB, M.ch.q.107, 284r Ps.-Hugo de Sancto Victore zugeschrieben).
   2
38ra Tit.: Incipit speculum monachorum qui statum et professionem monachorum declarat evidenter prout patet inspicienti.
Tractatus iste qui est de professione monachorum tres habet partes, in prima forma professionis declaratur ... — ... qui autem requirunt dominum animadvertunt etc.
49vb Schlussschrift: Explicit tractatus bonus de statu et professione monachorum.
(50ra-56rb) Henricus de Langenstein (de Hassia) De discretione spirituum (Ed.: Th. Hohmann, Heinrichs von Langenstein Unterscheidung der Geister, lat. und dt. [Münchener Texte und Untersuchungen zur deutschen Literatur des Mittelalters 63]. Müncher 1977. – Hohmann Nr. 219. Roth 1888 9, Nr. 14. Heilig 1932 124–126 [s. hier zur Verfasserfrage]).
   2
50ra Tit.: De discretione spirituum.
Sicut in philosophia motus et operationes referri consueverunt ad formas ... — ... non nisi solo impossibiliter freno posse retineri etc.
56rb Schlussschrift: Explicit tractatus de discretione spirituum ad viros spirituales venerabilis doctoris magistri Hainrici de Hassia anno domini 1405 etc.
(56va-59rb) Exzerpte aszetischen Inhalts (Weber I 361, II 111). Kurze Exzerpte im Sinne von Sentenzen (meist nur ein kurzer Satz) aus Bernardus Claraevallensis, Thomas de Aquino, Gregorius Magnus, Augustinus, Aristoteles, Ambrosius, Nicolaus de Lyra, Hieronymus, Iohannes Chrysostomus und aus der Bibel.
   1
56va Tit.: Auctoritates diversae.
Beatus Bernhardus dicit Nihil in hac vita dulcius sentitur nihil avidius ... — ... ut mente tendat ad aeterna relinquere vero omnia perfectior est tantummodo.
(59va-63ra) De professione monachorum (Weber I 361, II 111). Dialog zwischen Conscientia und einem Wilhelmus monachus über das Mönchsleben in Form einer ausführlichen, mit Zitaten der Kirchenväter belegten Exhortatio der Conscientia und kurzen Antworten des Wilhelmus.
   1
59va Tit.: De professione monachorum (darunter gestrichen: Diversae auctoritates).
Sentio inquit apostolus in menbris (!) meis aliam legem repugnantem legi mentis meae ... — ... anima non concupiscere potest etc.
(63rb-80va) Bonaventura Soliloquium (Ed. Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII, 28–67. – Distelbrink Nr. 23. Glorieux RT 305al).
   2
63rb Tit.: Imago vitae.
Flecto genua mea ad patrem domini mei Iesu Christi a quo omnis paternitas in caelo et in terra nominatur ... — ... qui est trinus et unus benedictus in saecula saeculorum amen.
80va Schlussschrift: Explicit imago vitae Iohannis Bonaeventurae (!) sacrae paginae professoris.
(80va-85rb) Henricus de Langenstein (de Hassia) De anima (Drucke: Hain 8389, 8401. – Bloomfield Nr. 49. Hohmann Nr. 12. Roth 1888 9f. Hartwig 1857 42f. Heilig 1932 133f.).
   3
80va Tit.: Speculum animae.
Anima mea novis quod curiosa sis ... — ... mirifica in finem ultimum reductio Amen.
85rb Schlussschrift: Explicit hoc animae speculum quo te videt in se Qui facis ut pro te sistat requiescat et in te etc.
85rb Darunter: Explicit speculum animae doctoris eximii reverendi magistri Henrici de Hassia sacrae theologiae professoris collegiatus Winensis in scholis dominorum.
(85va-87vb) Astesanus de Asta Distinctiones (RB Nr. 1453. Bloomfield Nr. 5. Mohan 1*. Parallelüberlieferung: Basel, UB, B VIII 15, 1–60 [mit ausführlicher Behandlung der Verfasserfrage]). Unvollständig, nur für den Buchstaben a bis animus.
   1
85va A a a significat gemitum metum et suspirium secundum quod in tribus locis sacrae paginae reperitur ... — ... et ipsum pro culpa tua tibi divini iudicii infertur sententia etc.
Teil 3
(88ra-133ra) Augustinus Triumphus de Ancona Tractatus super Missus est = De angelica salutatione (Drucke: u. a. Paris 1590, 1592. – RB Nr. 1547. Zumkeller Nr. 136).
   2
88ra Tit.: Incipiunt tituli dubitationum tractatus fratris Augustini de Ancona ordinis Heremitarum sancti Augustini super Missus est.
Utrum conveniens fuerit angelum ad virginem mittere
133ra Expl.   ... beati eritis cum feceritis ea ad quam beatitudinem etc.
(133rb-135vb) Nicolaus ChrysopolitaInterpretationes nominum in evangelio (RB Nr. 5699,2).
   1
133rb Tit.: Incohantur interpretationes nominum in evangelio.
Mit zwei Zusätzen (135vb): 1) Sicut ex creaturis creator cognoscitur ... corrigere velint (RB Nr. 5699,2). 2) Indicibili vitio infectus numquam ad sacros perveniat ordines et si prius pervenerit ... ingredientes contaminat, progredientes obscurat, egredientes extirat, haec ille (nicht bei Stegmüller).
(136ra-b) Sermo de sancta trinitate.
   1
136ra Benedicamus patrem et filium cum sancto spiritu. Hodie agimus octavam sancti spiritus in qua adoratur pater et filius et spiritus sanctus tres personae in una deitate ... — ... id est in vitam bonam iustam et sanctam quam nobis praestare dignetur pater et filius et spiritus sanctus Amen.
(136rb-vb) Sermo de sancto Iohanne.
   1
136rb Nascetur tibi filius. Luc. 1 (13). Notandum quod tribus pueris Gabriel angelus praedixit nativitatem, primo Samson magno, Iohannem in templo, Iesum in calamo ... — ... una caro quia de duabus sororibus fuerunt nati. Rogemus etc.
(136vb) De praedicatione (Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULBT, Cod. 769, 22rb).
   1
136vb Solent existentes in periculis petere suffragia sanctorum. Sed quicumque verbum Dei proponunt quadruplici periculo subditi sunt ... — ... sic difficile est praedicare ad voluntatem omnium et ideo videntes nostram necessitatem recurramus ad beatae virginis sanctitatem dicentes Ave Maria etc.
(136vb-137ra) De praedicatione (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 204).
   1
136vb Carissimi ponentes in ipso spem nostram qui absque praedicatoris labore aut praemeditatione dat verbum ... — ... debet praeponi Deus humana ratione etc.
(137ra-138rb) Sermo de sancto Iohanne.
   1
137ra Elizabeth uxor tua pariet tibi filium ... Luc. 1 (13). Ista sunt verba Gabrielis archangeli ad Zachariam patrem Iohannis. Notandum quod tres sunt nativitates quas solemus celebrare, primo nativitatem Christi ... — ... et post hanc miseriam nos perducat ad suam gloriam, quod nobis concedat Ihesus Christus Marie filius qui est benedictus in saecula Amen.
(140ra-163rb) Gualterus Burlaeus Liber de vita et moribus philosophorum (Ed.: H. Knust [Bibliothek des Literarischen Vereins in Stuttgart 177]. Tübingen 1886. John O. Stigall, The De vita et moribus philosophorum of Walter of Burley: An Edition with an Introduction. Dissertation Abstracts 19,1 [1958, July] 122, Publ. no. 22637. – Bloomfield Nr. 1475. Zu Verfasser und Werk s. J. O. Stigall, De vita et moribus philosophorum of Walter Burley. Mediaevalia et Humanistica 11 [1957] 44–57 [mit Aufzählung von 105 Hss. und 29 Drucken. Cod. 569 nicht bekannt]. P. Glorieux: La faculté des arts et ses maitres [Études de philosophie médiévale 59]. Paris 1971, 383, Nr. ax.).
   1
140ra Tit.: De vita et moribus philosophorum veterum tractatus bonus.
Multa quae ab antiquis auctoribus in diversis libris de ipsorum gestis sparsim scripta repperi ... — ... Priscianus ... Scripsit insuper librum de naturalibus quaestionibus ad Cosdroe regem Persarum. Deus sit benedictus in saecula Amen.
(163va) 16 Verse über das Messopfer (Walther, Initia Nr. 8484, mit Nennung der Hs.).
   1
163va Hostia praeclara cordis mactatur in ara ... — ... pastus eo vitae properes ad pascua vitae.
(163va) 14 Verse über das Priesteramt (Walther, Initia Nr. 14523).
   1
163va Presbyter haec cuncta sapienter singula cunta (!) ... — ... haec si servabis tunc presbyter esse probaris.
(163va-b) 14 Verse über das Priesteramt am Altar.
   1
163va Tit.: Secuntur versus quod sacerdos dum ad altare stat Christi similitudinem gerit Christumque offert prope quod Christus et crucifixus dicitur.
Assistens are pro sacris presbyter orat ... — ... pro fidei membris cum Christi corpore iunctus.
(163vb) Zehn Verse (fünf Distichen) über das Verhalten des Priesters am Altar (Walther, Initia Nr. 17971).
   1
163vb Tit.: O quam sanctus esse debet qui Deum non ut Iohannes ore prophetare sed ore sumere non digito demonstrare sed digitis tractare debet.
Si servire cupis altari respice caute ... — ... Sed magis ignotis tunc bene gratus eris.
(163vb-164ra) Drei Verse über den Empfang der Eucharistie (Walther, Initia Nr. 1746). Mit Glosse.
   2
163vb Tit.: Utilitates ac fructus ex sumptione eucharistiae provenientes notantur in hiis versibus.
Augeo miteo mitigo reprimo terreo purgo Igneo lumino duplico firmo propinquoque duco Et vitam dono tot mense fercula dono.
163vb Glossa. Augeo scilicet gratiam in praesenti et gloriam in futuro ... — ... dono scilicet tibi et omnibus credentibus in hoc sacramentum corporis et sanguinis mei vitam aeternam. Ad quam nos perducat Iesus Christus Amen.
(164ra) Ps.-Bernardus ClaraevallensisFormula honestae vitae, Zitat (Textausschnitt in PL 184, 1167-1172 nicht enthalten. Text wie Bl. 176rb, Z. 7-10).
   1
164ra Beatus Bernhardus in formula honestae vitae dicit Sacris altaribus si sacerdos es tamquam unus es summis spiritibus in spiritu totus assistas, si vero minister tunc tamquam angelus domino administres.
(164ra) Drei Verse über die priesterlichen Gewänder.
   1
164ra Tit.: Quid vestes sacerdotales significent notatur in hiis versibus.
Christus velatur post haec ab Herode iocatur, flagris mactatur, a Iudaeisque ligatur nectitur ad statuam, coctus (recte wohl: coetus) (darüber: casula) circumdabit ipsum.
(164ra) Notiz.
   1
164ra Tit.: Notabile.
Chrysostomus super illud Mt. XI cap. Venit Iohannes non manducans nec bibens et dicunt daemonium habet ... — ... vitam arguunt et reprehendunt etc.
(164ra-b) Gebet (Parallelüberlieferung: Mainz, Stadtbibl., Hs. I 215a, 4v).
   1
164ra Tit.: Oratio pro captatione benevolentiae quantumque desideras mente orare.
Accedendi precibus ad thronum gratiae tuae domine Deus meus dant audaciam ... — ... aperiatur mihi per gloriae collationem.
(164rb) Gebet.
   1
164rb Tit.: Alia oratio.
Tua sit mihi domine Deus potentia admirabilis sapientia congnoscibilis (!) ... — ... et sis mihi totus desiderabilis. Qui vivis et regnas.
(164rb-va) Thomas de Aquino (?)Gebet (Thomas de Aquino zugeschrieben, s. München, BSB, Clm 28667, 11r und Darmstadt, LB, Ms. 551, 253r).
   1
164rb Tit.: Alia oratio pro virtutibus deprecatoria.
O Deus omnipotens omnia sciens principio et fine carens qui es virtutum donator ... — ... aut incohata ante consummationem deserere. Quod nobis praestare dignetur Iesus Christus Amen.
(164va-165ra) De institutione ordinis Cartusiensis = Auszug aus Acta s. Brunonis, cap. 216-218 (PL 152, 127A4–128A15).
   3
164va Tit.: Carthusiensis ordinis principium et origo.
Fuit quidam magnus clericus regens actu Parisius in theologia ... — ... quae domus Carthusiensis nuncupatur.
164va Anschließend 10 Verse: Unde sunt versus: Anno milleno quarto quoque si be[ne penses (zerstört)
(Walther, Initia Nr. 1195)
164va Darunter 2 Verse: Anno milleno c[...] tunc Alamannor[
(165rb-175rb) Honorius Augustodunensis Elucidarium, L. I-III, Auszug (PL 172, 1109–1160C10. – Bloomfield Nr. 5429). Gegenüber PL stark gekürzt. Beginn weitgehend zerstört, da die reche Spalte der Seite größtenteils herausgerissen ist. Am Spaltenrand jeweils Anführung der Titel der einzelnen Abschnitte.
   1
175rb Schluss: Discipulus. Gratia et reverentia sit tibi bone magister quod mihi omnia elementa et sua attinentia tam benigniter enodasti. Valeas in domino Amen.
(nicht in PL)
(175va-177rb) Ps.-Bernardus Silvestris (= Ps.-Bernardus Claraevallensis = Ps.-Augustinus)Formula honestae vitae (PL 184, 1167–1172. – Weber I 361, II 111. Bloomfield Nr. 3897. Kompatscher 1995 45. Gegenüber dem Text in PL v. a. in der zweiten Hälfte teils erweitert, teils gekürzt und teils auch im Wortlaut abweichend. Bl. 176va Einschub aus PL 184, 1176A9–17 Arnulfus monachus de Boeriis: Speculum monachorum [Post completorium singulis diebus ... secretus facturus confessionem]. Weitgehende Übereinstimmung der Erweiterungen gegenüber PL z. B. in der Hs. Ebstorf, Klosterbibl., IV 12, 405r–406r, Schluss gegenüber Cod. 569 abweichend. Vgl. auch Köln, Historisches Archiv der Stadt Köln, GB fol. 65, 54r–56r. Für das Expl. von Cod. 569 bisher keine Parallelen gefunden. Zur Verfasserfrage [Bernardus Silvestris?] s. Glorieux 1952 73. Von den verglichenen Hss. nur in Cod. 569 Augustinus zugeschrieben, sonst zumeist Bernardus Silvestris).
   2
175va Tit.: Incipit formula vitae spiritualis beati Augustini data cuidam suorum discipulorum qualiter in hoc saeculo sit vivendum.
Expl.   ... nam quem flagellando non emendat in futuro damnatur.
177rb Schlussschrift: Explicit Augustinus de formula vitae spiritualis data cuidam suorum discipulorum.
(177va-182vb) David de Augusta OFM De exterioris et interioris hominis compositione, L. I, cap. 1–26 (Ed.: David ab Augusta, De exterioris et interioris hominis compositione, ed. a PP. Collegii S. Bonaventurae. David ab Augusta 1899 1899, 3–36. PL 184, 1189–1198 [unvollständig, nur bis cap. 20, 2 der Ed. Quaracchi]. – Distelbrink Nr. 145. Bloomfield Nr. 4155. Kapiteleinteilung gegenüber den Editionen PL und David ab Augusta 1899 abweichend, gegenüber den Editionen z. T. stark gekürzt [cap. 13, 2–4 der Ed. David ab Augusta 1899 fehlt zur Gänze] und im Wortlaut z. T. abweichend. Zu Autor und Werk s. K. Ruh, Verfasserlexikon² II 48. Zur handschriftlichen Überlieferung s. Ed. David ab Augusta 1899 XX–XXXIV. Cod. 569 bei den Innsbrucker Handschriften [S. XXIX, Nr. 228] nicht genannt.). = ‹Ps.-Bonaventura›: Formula novitiorum = ‹Ps.-Bernardus Claraevallensis›: Opusculum in haec verba: Ad quid venisti?.
   2
177va Tit.: Incipiunt collaciones profectuum religiosorum.
Expl.   ... parvam fiduciam possis habere de merito oboedientiae tuae [ (mit Reklamanten quam vovisti) (= Ed. David ab Augusta 1899, 35, Z. 1, Mitte von cap. 25)
181rb Expl.   ... quam sollicitus de animarum salute quarum etiam amore mori dignatus est (= Schluss in PL 184, 1198D13) quoniam etiam se ipsum praebuit exemplum omnis boni. (Enthält im Anschluss an PL noch folgende Kapitel: De vana gloria cavenda, Quomodo te foris habeas, De visu custodiendo, Quomodo te habeas in via, Quomodo tempus foris utiliter expendas, De bono exemplo, De feminabus vitandis)
Teil 4
(183ra-187rb) Ps.-AugustinusAcht Sermones ad fratres in eremo 12, 7, 13, 6, 18, 57, 44, 22 (PL 40, 1235–1358. – Weber I 330, II 111).
   3
183ra Tit.: Secuntur sermones beati Augustini.
185rb Expl.   ... et proximi amorem infundat qui est benedictus in saecula Amen. (Sermo 18 [PL 40, 1264-1266])
187rb Expl.   ... et maneat vobiscum in aeternum spiritum veritatis. Iterum autem [ (Sermo 22 [PL 40, 1271])
(187v-191v) Leer.
(192ra-194va) Iohannes Marchesinus Mammotrectus, P. 2, cap. 17: De legendis sanctorum secundum ordinem breviarii, Auszug (Drucke: Hain 10551–10574. – RB Nr. 4777, cap. 17).
   1
192ra Tit.: Incipiunt rara vocabula in passionarium sanctorum et omelias ac sermonibus eiusdem.
[Saturninus] Thermas id est calida balnea ... — ... Chrysogoni. Excessum id est mortem.
(194vb) Leer.
(195ra-201re) Vocabularium (Synonyma). Alphabetisch mit Anführung von Synonyma zu den einzelnen Wörtern in fünf Spalten.
   4
195ra Abscondere: occulere, obnubere, obnubilare ... — ... zelare: emulare, amare, diligere, zelare.
199rc Anima: sensus, ratio, mens ... — ... Vestimentum: panniculus, velamen, operimentum.
199vb Schlussschrift: Expliciunt synonima verborum per manus et sine manibus scripsi vere.
201re Schlussschrift: Et sic est finis, Deo laus.
(201v) Leer (Zahl 202 bei der Foliierung übersprungen).
(203ra-210vb) Sermo in die parasceves.
   1
203ra Non comedetis ex eo crudum quid nec coctum aqua sed assum tamen igni. Scribitur Exodi (12,9). Quia hodie carissimi colimus diem reverendae et amarissimae passionis nostri salvatoris ... — ... qui pro nobis hanc sustinuit Iesus passionem Christus qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Amen. Et hoc de tertio membro et totali sermone.
(210vb-211ra) Quaestio de passione Christi.
   1
210vb Quaeritur utrum Christi passio ceterorum sanctorum passionibus fuerit acerbior et arguitur quod non quia ceteri sancti ex divina contemplatione ... — ... per hoc ad argumentum fratrum in oppositum respondetur per quartum nobile, unde versus: Nobilitas, locus, generalitas, passio pura Ratio causae abest tortorum malitia adest.
(211rb-218ra) Sermo in cena domini (Inc. wie Solothurn, Zentralbibl., S I 213).
   1
211rb Tit.: In cena domini.
Egressus est Iesus cum discipulis suis trans Cedron ubi erat ortus etc. Ioh. (18,1). Considerando diem hodiernam nescio considerare ac cogitare ... — ... qui sic affluenter sanguinem suum fudit pro nostra miseria etc.
(218ra) Notiz über Mengeneinheiten bzw. über die Zahl der gefallenen Engel (Vgl. z. B. Graz, UB, Hs. 38, Vorsatzbl. und Hs. 742, 156r).
   1
218ra Tit.: Damascenus.
Nota. Decies decem faciunt centum, decies centum faciunt mille, decem milia faciunt legionem, decem legiones faciunt falangam ... — ... abstrues tuta non sunt animalia bruta etc.
(218rb-219v) Leer.
(220ra-242va) Ulricus de Lilienfeld Concordantiae caritatis Veteris et Novi Testamenti (RB Nr. 8276. Bloomfield Nr. 2811. Munscheck 2000 124, 153. Enthält Temporale, Sanctorale und vom Commune sanctorum nur Dedicatio ecclesiae wie in der Hs. Uppsala, UB, Cod. 5 und 393 und Basel, UB, A VIII 1. Zu Verfasser, Werk und Überlieferung s. Munscheck 2000 passim. Cod. 569 gehört zur Familie III 2 [Textkurzfassung, ohne Abb.], s. Munscheck 2000 122–124).
   1
220ra Iohannes Apoc. 4 vidit sedem positam in caelo ... — ... sic refugientes ecclesiam et parrochiam suam a diabolo rapiuntur.
(242va-252rb) Sammlung kurzer Notabilia und Quaestiones verschiedenen Inhalts. Tw. Exzerpte aus Werken des Conraus de Ebraco.
   37
242va Nota quod peccatum est duplex, scilicet commissionis et inmissionis ... — ... offendere veniali peccato quantumcumque nimio. (Bloomfield Suppl. Nr. 3362a)
242va Quaeritur utrum caritas per peccata venialia diminuatur et arguitur quod sic ... — ... sed stat cum peccato mortali.
242vb Quaeritur utrum possit assignari differentia inter peccatum veniale et mortale. Pro cuius quaestionis solutione sit haec prima ... — ... sic agere est venialiter peccare.
244vb Tit.: De contritione bonum notale (!).
Nota quod ad veram contritionem habendam requiruntur quinque, primum est quod cognitio ... — ... vel esset solum atritio.
245ra Nota quod novem sunt gradus voluntarii secundum quos peccata dicuntur voluntarie fieri ... — ... tum in duobus primis.
245rb Tit.: Nota haec de signis divini amoris.
Deum amare connincuntur (!) in quo subscripta signa reperiuntur ... — ... frequenter de eo loquitur.
245va Mens / an / man / dat sua / coll / honor Darüber: cogitare de Deo ... honorat servos Dei Am / vitans / habi / mun / le Darüber: amare Dei beneplacita ... loquitur de Deo iterare.
245va Nota quod homo debet esse ordinatus a Deo secundum beatum Bernardum tripliciter scilicet affectione, cognitione et intentione ... — ... haec Bernardus et habetur in passionali in legenda de sancto Luca.
245vb Nota triplex est veritas scilicet vitae, doctrinae et iustitiae ... — ... adequatio rei ad intellectum. (Vgl. München, BSB, Clm 28260 [Werke des Hugo de Sancto Victore], 190vb.)
245vb Nota quod sunt quinque gradus amoris, primo enim aliquis puellam amatam videt, 2° eam alloquitur ... — ... dum ei vita aeterna copulabitur.
245vb Nota quod voluntas Dei est duplex scilicet beneplaciti ac signi ... — ... permittit, consulit, implet.
245vb Nota quod Christus luci (comparatur) propter IIIIor. Primo lux habet manifestationem ... — ... item erat lux vera.
246ra Oratio est desiderium voluntatis obtinendi aliquid a Deo.
246ra Nota quod Deum velle omnes homines salvos fieri patet per quinque signa: Primum est quia dat omnibus documenta communia ... — ... unde contigit artifice errare difficiliora.
246ra Circa distinctionem XXI ubi dicit magister quod temptatio carnis non fit sine peccato ... — ... aut ut occasio.
246rb Nota quod quadruplex est bonum scilicet bonum naturale, temporale, morale et gratuitum. Item est triplex utile delectabile et honestum.
246rb Nota quicumque utitur eo quod debet frui et eiusmodo peccat mortaliter. Daneben am Rand: Magistri de Ebraco.
246rb Nota quod dicit apostolus Quicumque resistit potestati damnationem sibi acquirit quia talis Dei ordinationi resistit ... — ... supereminet saeculari.
246va Supremum locum potestatis ecclesiae tenet dominus papa, saecularis imperator ... — ... non est in ecclesia triumphanti igitur. Dazu am oberen Blattrand: Reportata ex lectionibus magistri Chunradi de Ebraco.
246vb Si vis timere fac bonum et recipies laudem. Nota quod timor est quadruplex scilicet servilis ... — ... respondetur ad dubium.
247ra Item dubitatur utrum iudex seu potestas possit alicui bono iuste nocere et videtur quod sic quia innocens potest per falso testes ... — ... cum iudex non sit persona rei publicae et non singularis.
247rb Hoc autem scientes quia hora est iam nos de somno surgere. Nota quod duplex est somnus scilicet bonus et malus ... — ... in manibus suis.
247va Nota in cubilibus. Nota quod accidia est mortale peccatum et non contingit in omissione boni ... — ... peccat obmissione ex negligentia.
247vb Gratia huius quaeritur utrum talis qui negligenter horas legit peccet mortaliter. Pro quo nota quod triplex est attentio ... — ... una capitur pro alia.
248ra Tit.: De scandalo cavendo.
Quaeritur utrum bona opera sunt ratione scandali vitando dimittenda ... — ... ibi regnum caelorum uni patitur.
248va Nota quod actus bonis liberi sunt in triplici differentia. Primi sunt qui repente et sine deliberatione fiunt ut fricare barbam ... — ... sic debet temere sperare.
248vb Noli propter cibum destruere opus Dei. Nota quod apostolus hortatur nos ne propter escam sumptam vel non sumptam super infirmis scandalizare. Nota quadruplex est esca ... — ... quam legalibus praeceptis se per ieiunium occidendo.
249va Tit.: Nota haec quaedam de passione domini bona.
Quantum ad secundum videndum est quomodo ille aquae vivae ab illo amoenissimo fonte nobis tam largiter diruantur ... — ... ibique tantus iubilationis emittitur.
251ra Tit.: Ex lectione magistri Andreae super 3° Sententiarum.
Nota quod gratia animae Christi habitualis fuit intensive finita licet fuerit maior quam aliqua gratia singularis personae ... — ... quia ille solum potest praemiare.
251va Nota quod omnes suscipientes rite baptisma suscipiunt eundem effectum ... — ... haec gratia augeatur.
251va Baptismus est ianua omnium sacramentorum ... — ... quia non conferebat gratiam.
251va Quaeritur utrum pueri decedentes in gratia baptismali intrent aliquem chorum angelorum ... — ... infra omnes angelos beatos.
251va Nota quaeritur utrum baptizandus debeat de peccatis suis paenitere. Pro quo nota quod triplex est paenitentia ... — ... propter meritum liberi arbitrii et extraticum virtutum.
251vb Nota quod quali peccato peccavit primus angelus, dicitur quod peccavit peccato elationis ... — ... quod ipse non habet superiorem sibi et sic est sibi proprium secundum est.
251vb Notorium est triplex scilicet sancti iuris et praesumptionis ... — ... et se non emendaverit vitandus est.
252ra Nota hic de illa quaestione quod (magister) Sententiarum monet 13. distinctione utrum Christus fuerit plenus gratia ab instanti suae conceptionis ... — ... secundum quas erat passibilis.
252rb Quaeritur utrum anima Christi videndo clare verbum apprehenderit ipsum et arguitur quod non quia anima Christi est finite capacitatis ... — ... quod nulla creatura est commutabile (?).
(252va-259vb) Ps.-Augustinus = Ambrosius AutpertusDe conflictu vitiorum et virtutum (PL0, 1091–1106. PL 17, 1057–1071. PL 83, 1131–1144. CCCM 27B, 907–931. – Weber I 47, II 111).
(260r-261v) Leer.
(262ra-268ra) Drei Sermones synodales.
   3
262ra Tit.: Ad synodum.
Ama studium scripturarum et carnis vitia non amabis. Haec beatus Ieronymus ad Rusticum monachum. In quibus verbis duo aptissime ad propositum possunt reduci, primo amoris studii scripturarum persuasio ... — ... perfectio et complementum omnis veri et boni, quod nobis praestare dignetur divina maiestas atque una deitas pater et filius et spiritus sanctus Amen.
264ra Tit.: Synodalis alius.
Ob reverentiam huius sacrae synodi ac invincibilis sacrae matris ecclesiae nec non ob istarum clericorum emendationem ... — ... quam pacem immarcessibilem dignetur nobis dare ille qui vivit et regnat trinus et unus per infinita saecula saeculorum Amen.
266va Pax huic domui. Mt. 2, Luc. 10 (5) capitulo. Reverendi patres ac magistri praestantissimi et domini. Quomodo omne fiendum necesse sit divino auxilio vultui testatur ... — ... ad quam domum nos laetanter pervenire faciat Iesus Christus Mariae filius qui cum Deo patre et spiritu sancto vivit et regnat benedictus Deus in saecula Amen.
(268ra-271vb) Über die Bestrafung von Verstößen gegen die Klosterzucht (Parallelüberlieferung: Zwettl, Stiftsbibl., Cod. 144, 287r–305v).
   2
268ra Tit.: Abbas ideo deponatur.
Si contemptor regulae aut ordinis vel vitiis fratrum consensu fuerit, item pro haeresi, symonia, immunditia carnali, dilapidatione, furti ... — ... moniales incarcerentur in carceribus suis sed monachi, D. 15, c. 3 Si qua vero etc.
271vb Darunter Schreibervers (rot): Ora virgo pia pro scriptore mater Maria.
(271vb-274ra) De praelatis (Parallelüberlieferung: Admont, Stiftsbibl., Cod. 198, 151r–155v).
   1
271vb Cum praelati primo anno angeli sunt, secundo homines, tertio daemones sunt, praelati sunt catholici praedicando et hebraici operando ... — ... a sacerdotibus carentibus conscientia et bona vita Amen.
(274ra-275ra) De novissimo die.
   1
274ra Tit.: De novissimo die.
Evangelista quod discipuli interrogarent dominum et dixerunt Domine dic nobis quando erit dies iudicii qui respondit et dixit eis Ante diem iudicii multa signa erunt ... — ... sic iniusti aeternaliter tormenta possidebunt Amen. Sic est finis huius tractatus de die novissimo.
(275ra-276ra) Adson Derbensis = Ps.-AugustinusDe antichristo, Auszug (PL 40, 1131–1134. PL 101, 1291C–1298B [mit leicht abweichendem Incipit]. CCCM 45, 22–29, 135. – Weber I 33, II 111. BHM 3, 656. PLS 2, 1369. RB Nr. 880,2. Parallelüberlieferung u.a.: Innsbruck, ULTB, Cod. 475, 164rb; Cod. 963, 145v).
   1
276ra Expl.   ... super omnes deos deorum scilicet Apollonem (!); Iovem etc.
(276ra-va) De pestilentia.
   2
276ra Nobilis Avicenna 4 canonis de febre (!) pestilentiali et magnus experimentator Rasis et Almansoris capitulo de mortalitate e cautela eius volentes dare doctrinam et remedium ... — ... ipse sanare sine dubio.
276va Schlussschrift: Explicit tractatus de pestilentia.
(276va-b) Concordantia articulorum apostolorum fidei cum prophetis (Ed.: Bruchstücke aus der Sammlung des Freiherrn von Hardenberg, 3. Reihe, Erbauliches und Beschauliches aus dem 14. Jahrhunderte. ZfdPh 14 [1882] 87f. A. Hahn, Bibliothek der Symbole und Glaubensregeln der alten Kirche. Breslau ³1897, 50–52. J. D. Gordon, The Articles of the Creek and the Apostles. Speculum 40 [1965] 634–640. – Ähnlich RB Nr. 8526–8528. Parallelüberlieferung häufig: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 460, 7r–13v [mit längerem Text] und Cod. 507, 165r–v [dt.]. Lit.: F. Wiegand, Das apostolische Symbol im Mittelalter. Gießen 1904, 46–48).
   2
276va Credo in Deum patrem omnipotentem ... (am Rand: Petrus) ... — ... et vitam aeternam Amen (am Rand: Mathias).
276va Patrem invocabis qui fecit terram et condidit caelos ... (am Rand: Ieremias) ... — ... post duos dies vivificabit nos et tertia die suscitabit nos et fiat Amen (am Rand: Oseae).
(276vb-281ra) Henricus de Langenstein (de Hassia) Paternoster-Auslegung (Drucke: Hain 8389–8394. – Bloomfield Nr. 8180, 8218 und 9022. RB Nr. 3203. Hohmann Nr. 200 und 405. Roth 1888 10, Nr. 2. Heilig 1932 126–128. Hartwig 1857 43, Nr. 2).
   2
276vb Reverendo in Christo patri ac domino domino Echardo episcopo Wurmacensis Henricus de Hassia suum ut sequitur dicendum Pater noster. Divina sapientia rebus omnibus ... — ... subveniente ipso amoveamus.
281ra Schlussschrift: Sic est finis dominicae orationis expositionis.
(281ra-282vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Auslegung des Ave Maria (Drucke: Hain 8389–8393, 8395. – RB Nr. 3206. Hohmann Nr. 158. Roth 1888 10, Nr. 3. Heilig 1932 126–128. Hartwig 1857 43, Nr. 3. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 129, 181vb–194rb. Lit.: J. Aschbach, Geschichte der Wiener Universität I. Wien 1865, 393f).
   1
281ra Ave Maria. Procul dubio illam sanctae matris ecclesiae generalem consuetudinem ... — ... exhibitae divinae miserationis.
(283ra) Henricus de Langenstein (de Hassia) Paternoster peccatorum (Bloomfield Nr. 8152. RB Nr. 9146, bei den Anonyma, mit abweichendem Explicit. Hohmann 423, Nr. 277. Heilig 1932 128f. Roth 1888 14, Nr. 30. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 129, 194ra–b).
   1
283ra Cum peccatores in peccato mortali existentes nolunt converti ... — ... a quibus nos custodiat miseratio divina qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum Amen.
(283ra-284vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Expositio missae = Auszug aus Hugo de Sancto Caro: Speculum ecclesiae (Expositio missae) (Drucke: Hain 8978–8990. Ed.: Hugo a Sancto Caro, Tractatus super missam seu Speculum ecclesiae, ed. G. Sölch [Opuscula et textus historiam ecclesiae illustrantia. Series liturgica 9]. Münster 1940. – Bloomfield Nr. 1589 und 2741. Kaeppeli Nr. 1990. Roth 4, Nr. 12. Derselbe Text wie oben Bl. 34vb–36va, Parallelüberlieferung und Lit. s. dort).
   1
284vb Schlussschrift: Explicit tractatus et expositio missae et dominicae orationis et angelicae salutationis reverendi magistri Henrici de Hassia cuius anima requiescat in pace. Miserere mei Deus meus.
(283ra-b) (Ed.: Sölch 8–10). De vestibus sacerdotalibus = Prolog des Speculum des Hugo de Sancto Caro.
   1
283ra Induite vos armatura Dei ... (Eph. 6,11). Quae armatura est vestis sacerdotalis repraesentata vestibus Christi quibus indutus fuit ... — ... casula purpureum vestimentum quo milites circumdederunt dominum nostrum Iesum Christum.
(283rb-284vb) (Ed.: Sölch 10–52. Incipit und Explicit übereinstimmend, Text stark gekürzt. Incipit des zweiten Teils wie Stuttgart, LB, HB I 88 [Hugo de Sancto Caro], geschrieben Wien 1338). Expositio missae = Auszug aus Hugo de Sancto Caro.
   1
283rb Viso ordine et significatione sacerdotalium vestimentorum sacerdos antequam ad altare veniat per confessionem se abluat ... — ... sed in missa pro defunctis dicitur Requiescant in pace id est adoptetur eis requies aeternae vitae et sic de aliis etc.
(284vb-285ra) Contra pestilentiam (Parallelüberlieferung [mit anderem Titel und anderer Schlussschrift]: Wien, ÖNB, Ser. n. 3618, 60v–61r [aus Böhmen]).
   3
284vb Tit.: Missum contra pestilentiam domino imperatori anno domini millesimo CCC°.
Domine generose a prelatis hoc percepi pestilentiam in Moravia regnare ut vestrae gratiosae saepius praenosticavi ... — ... portabitis in manu aliquid odoriferum sicut poma ambrae.
285ra Schlussschrift: Domine generose, haec sunt collecta medicinae contra pestilentiam melioribus doctoribus in medicinis totius microcosmi. Sic est finis huius laudetur omnipotens Deus.
285ra Schreiberspruch: Sis mihi propicia virgo semper Maria.
(285ra-vb) De lapidibus.
   2
285ra Tit.: Hii sunt lapides XXIIcim pretiosi per quos etiam figurantur 12cim ordines paradisi.
Iaspis febres et hydropysim curat ... — ... Tullius discretissimus perorator.
285vb Schreiberspruch: Rus da converte, non tibi fiat aperte. Deus propicius esto mihi peccatori Amen.
Teil 5
(286ra-322ra) Thomas Chobham Summa de poenitentia (Drucke: Hain 13153 und 13154. Ed.: Thomae de Chobham Summa confessorum, ed. F. Broomfield [Analecta mediaevalia Namurcensia 25]. Louvain 1968. – Bloomfield Nr. 1145. Schulte GQ II 528. Text gegenüber der Edition stark gekürzt und gegenüber dem Inhaltsverzeichnis unvollständig. Das Explicit entspricht nur sinngemäß dist. 6, qu. 2, cap. 6 der Edition [Ed.: Broomfield 492]. Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 208, 23va–121vb [mit anderer Zählung der Distinctiones und Capitula, jedoch textlich im Wesentlichen mit der Edition übereinstimmend], dort Thomas de Aquino zugeschrieben. Schluss von Cod. 569 entspricht sinngemäß Cod. 208, Bl. 106va, dort als Dist. V, cap. 31).
   1
286ra [C]um miserationes domini sint super omnia opera misericordiam tamen suam super omnes homines ... — ... gladius non reddatur illi qui vellet aliquem occidere. Item pecunia.
(287vb) Leer.
(322rb) Leer.
(322va-325va) Apparatus BMV (Ed.: Mone II Nr. 601, 507, 618–620. Parallelüberlieferung: s. Mone 1841 II 417, u. a. München, BSB, Clm 3012 und St. Paul im Lavanttal, Stiftsbibl., Cod. 44, dort ebenfalls als „Apparatus gloriosissimae virginis Mariae“ bezeichnet).
(322va-323rb) Hortus rosarum (Rosarium) BMV (Ed.: Mone 1841 II 413–417. – Chevalier Nr. 13732).
   1
322va Tit.: Incipit ortus rosarum intemeratae semperque virginis Mariae ex diversis virtutum eius flosculis liliis et rosis contextus.
Einleitung (Chevalier Nr. 7285): Gloria sanctorum virgo regina polorum, spes afflictorum, medicina, salusque reorum, tu peccatorum sordes absterge meorum ut tibi verborum laus a me grata sit horum.
(323rb-324rb) Conradus Gemnicensis Crinale BMV (Ed.: Mone 1841 II 268–271. AH 3, 22–25, Nr. 2. – Chevalier Nr. 2098).
   2
323rb Tit.: Incipit eiusdem gloriosae virginis sertum ex quinquaginta rosulis contextum.
324rb Schlussschrift: Explicit sertum gloriosae virginis Mariae.
(324rb-va) Conradus Gemnicensis Amictus BMV (Ed.: Mone 1841 II 439–441. AH 3, 21–22, Nr. 1. – Chevalier Nr. 2122).
   1
324rb Tit.: Incipit prologus in ipsius amictum super illo verbo quod scribitur Apocalypsis XII° Signum magnum apparuit in caelo mulier amicta sole et luna sub pedibus eius et in capite eius corona stellarum XIIcim. Sunt autem XII stellae XII privilegia ipsius virginis infra in oratione sequenti expressa videlicet in utero sanctificatio, innocens conversatio, gratiae repletio, spiritus sancti superventio, virtutis altissimi obumbratio et filii Dei conceptio, gravedo sine gravatione, partus cum iocunditate, maternalis virginitas, virginalis faecunditas, dignitas incomparabilis, gloria inactingibilis. Incipit amictus virginis Mariae quem titulum invenies in exordio versuum infra propositorum.
(324vb-325ra) Conradus Gemnicensis Thronus BMV (Ed.: Mone 1841 II 442–444. AH 3, 27–29, Nr. 4. – Chevalier Nr. 17854).
   1
325ra Schlussschrift: Explicit thronus sanctae Mariae virginis.
(325ra-va) Conradus Gemnicensis Annulus BMV (Ed.: Mone 1841 II 445–447. AH 3, 26–27, Nr. 3. – Chevalier Nr. 2229).
   2
325ra Tit.: Incipit ipsius annulus ex XX gemmis pretiosissimis et auro virtutum eius mundissimo fabrefactus. In versuum capitibus reperitur titulus beatae virginis Mariae annulus.
325va Schlussschrift: Explicit anulus beatae virginis Mariae.
(325va-b) Mariengebet (Leroquais, Livres d'heures 318. Parallelüberlieferung: Darmstadt, LB, Hs. 4163 (= Nr. 56), 32v–37r).
   1
325va Tit.: Oratio peroptima ad beatam virginem pro bono fine.
Sanctissima et gloriosissima et piissima domina mea sancta Maria, ego indignus peccator commendo tibi ... — ... o clementissima domina mea sancta Maria Amen.
(326r-329r) Leer.
(329v) Federproben.