Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29330 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 530
'UNUM DE MULTIS' (TRACTATUS DE QUATTUOR DOMIBUS)
Olim: II 2 F 5    Pergament   214 Bl.   155×110   Entstehungsort unbestimmt, 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 6, 95-97 (online).
Lagen: (V–1)9 + V19 + IV27 + V37 + IV45 + 2.V65 + VI77 + 13.V206(207) + (IV–1)213(214).
Dickes, löchriges, am unteren Blattrand z. T. unregelmäßig beschnittenes Pergament. Am oberen Rand der Rectoseiten alte zeitgenössische Foliierung in roten römischen Zahlen. Das erste Blatt der ersten Lage als Spiegel am VD aufgeklebt, das zweite Blatt (= Bl. I) ungezählt. Das letzte Blatt der letzten Lage als Spiegel am HD aufgeklebt. Zahl 127 in der Foliierung doppelt gezählt. Am Lagenende Kustoden in schwarzen römischen Zahlen.
Schrift:
Schriftraum: 117 × 78    Zeilenzahl: 26   
Schriftart: Textualis – Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Stams (?)     14. Jh.     Gotisch     
Rot gefärbtes Schafsleder über Holz.


Signatur 44 am Rücken nicht zuordenbar. Aufgrund des Schildchens am Rücken als Vorbesitzer Stams anzunehmen. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULBT übergeben. Bl. Ir alte radierte Signatur der ULBT II 3 F 11.
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift , bis 1808, Q 3
Stamser Signatur am Rücken nicht erhalten, aber Bleistiftsignatur am Rücken Q III, daher wohl Q 3 im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001).

Wohl dem Eintrag "Unum de multis opusculum egregium" unter Q 3 im Stamser Katalog Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 1001 entsprechend. (AP 28.05.2025)

Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Walter Neuhauser 2009
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 6", "Walther, Initia", "Hauréau II", "PL"
alle Initien
(Ir) Leer bis auf Signaturen.
(Iv) Titelgedicht (Walther, Initia Nr. 10301a).
   1
Iv Libro nunc isti titulus fit nomine Christi, unum de multis, nam si cognoscere vultis ipsum collegi de libris quosque relegi, ex quibus elegi quod in unum rite redegi.
(1r-213v) Unum de multis (Tractatus de quattuor domibus) (Hauréau II 409). Traktat über das „Haus Gottes“ (domus Dei), gegliedert in vier Teile, bezogen auf Maria, Fidelis anima, Ecclesia und Caelestis patria. Mit Anführung zahlreicher Auctoritates am Blattrand aus Bibel und Albertus Magnus, Ambrosius, Anselmus, Aristoteles, Augustinus, Basilius, Beda, Bernardus Claraevallensis, Boethius, Cassiodorus, Gregorius Magnus, Hugo de Sancto Victore, Innocentius papa, Iohannes Chrysostomus, Isidorus Hispalensis, Leo papa, „Philosophus“, Plato, Plinius, Seneca, Smaragdus, Thomas. Mit einzelnen eingestreuten kur-zen Exempla. Unterteilt in ungezählte, jeweils ein Alphabet von A bis Z umfassende Abschnitte, diese unterteilt in Kapitel, jeweils mit Zählung A bis Z.
Im alten Signaturenkatalog der ULBT aufgrund missverständlicher Zuordnung von Nomine Christi und Übergehung von Unum de multis im Titelgedicht Bl. Iv fälschlich betitelt als „Excerpta de nomine Christi“.
(1r-84v) Prima domus. - (85r-116v) Secunda domus. - (116v-148r) Tertia domus. - (148r-206v) Quarta domus. - (207r-213v) Alphabetisches Register.
   3
1r Prima ergo domus est virgo gloriosa...
1r Sapientia aedificavit sibi domum (Prov. 9,1). Quadruplex est domus Dei, luminosa, deliciosa, gratiosa, gaudiosa. In prima invenitur corporaliter ... — ... nono quod de cetero mori non timet et nulla eam anget angustia, sed vita (!) recipiet aeterna (!), ad quam nos perducat Iesus Christus dominus noster qui est Deus benedictus in saecula saeculorum Amen.
126v Iam gravis est aetate senex a carne tributum ... — ... ruga cutem, pectus struma, ruina gravis. (14 eingeschobene Verse über das Alter)
(159v-161r) Arnulfus de Boeriis OCist Speculum monachorum (= Ps.-Bernardus Claraevallensis) (PL 184, 1175-1178). Einschub. Unmittelbar daran anschließend Bl. 161r acht Verse.
Parallelüberlieferung: Stams, Stiftsbibl., Cod. 61, 99v; München, BSB, Clm 5177, Bl. 1r–100r, ohne Titel, ebenfalls mit dem Bernhardtext und den Versen (Bl. 84r–85r), mit Expl. mut.: ... quod dominus palpandam carnem prebuit, quam clausis ianuis introduxit etc. Quarta dos est corporis agilitas [ (= Cod. 530, Bl. 178v, Z. 5).
   1
161r Quisque modo penset quod nunc bene restat agendum ... — ... cum mercede labor dulcior esse solet.
(213v) Notiz. Von späterer Hand (16. Jh.).
   1
213v Nam non moritur ultra, mors illi non ultra dominabitur...
(HDS) Thomas de Cantimprato OP De natura rerum, De metallis, L. 15, cap. 2, Auszug (Ed.: H. Boese. Berlin 1973, 375).
   1
HDS Tit.: De natura auri.
Aurum calidae naturae est. Aurum contra diem frigescit ... — ... Aurum in igne humiditate quadam humertate, unde ab igne non minuitur.