Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=29331 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 531
IACOBUS DE VORAGINE
Olim: II 2 F 6    Pergament   332 Bl.   155/160×115   Stams (?), 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 6, 97-102 (online).
Lagen: 12.V120 + III126 + V136 + IV144 + 18.V323(324) + (IV+1–1)331(332).
Dünnes, z. T. löchriges Pergament; stellenweise an den Rändern leicht verschmutzt. Spuren von Nähten. Gegenblatt zum Spiegel des VD herausgeschnitten (ohne Textverlust), Falz vor der ersten Lage. Bl. 331 am Spiegel (nur noch tw.) befestigt, Gegenblatt herausgeschnitten (ohne Textverlust). Zahl 273 in der Foliierung doppelt. Das Gegenblatt zu Bl. 324 als Spiegel am HD aufgeklebt. Am Lagenende Kustoden in römischen Zahlen von der Hand des Schreibers; auf der vorletzten (= 33.) Lage Kustode weggeschnitten.
Schrift:
Schriftraum: 106 × 77    Zeilenzahl: 26   
Schriftart: Textualis
Vereinzelt Anmerkungen zum Inhalt sowie Korrekturen am Rand von der Hand des Schreibers.
Ausstattung: Rubriziert   Einfacher Dekor   

Einband: Stams (?)     14. Jh.     Gotisch     Schmucklos        


Vielleicht bezieht sich die Eintragung „Sermones Iacobi de Voragine de sanctis“ im Stamser Katalog von 1341 (Stams, Stiftsbibl., Cod. 28) auf Cod. 531. Bl. 1r Bleistifteintragung Anton Roschmanns Iacobus de Voragine. Sermones. Im Roschmann-Katalog von 1739 (Innsbruck, TLMF, Dip. 1089/VI) und im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) eingetragen unter der Signatur A 11. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULB Tirol übergeben. Am Spiegel des VD alte radierte Signatur der ULBT II [...].
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift , bis 1808, A 11
Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Daniela Mairhofer 2009
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 6", "Copinger", "Schneyer", "Kaeppeli"
alle Initien
(1r) Inhaltsangabe Anton Roschmanns.
(1v-331r) Iacobus de Voragine Sermones de sanctis et festis (Druck: Copinger 6545, Copinger 6550 u. ö. – Schneyer 3, 246–266. Kaeppeli Nr. 2155). Zwei Sermones (Bl. 94r und 251r) bei Schneyer nicht erfasst und auch sonst nicht unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert. Vgl. auch Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 372. Enthalten sind:
Schneyer Nr. 295, 298, 296-297, 300, 303, 299, 301-302, 304-307, 310, 308-309, 311-316, 318-319, 324, 322, 327-329, 332, 334, 330-331, 335-337, 339-340, 344, 346-347, 350, 352, 356, 358-359, 363, 366, 364, 367, 370, 372, 376, 375, 377-378, 380, 383, 385, 387, 388-389, 398, 392-393, 399-400, 405-406, 411-412, 414, 424, 426-427, 431, 430, 432, 434, 438-440, 442, 449-450, 453, 455, 458-459, 462-465, 469-470, 472-473, 476-482, 484-488, 490, 489, 491-492, 494, 497-498, 500-502, 504, 512, 506-509, 514, 513, 518, 517, 520-522, 524, 527, 525, 528, 532, 530, 536, 534, 537-538, 540-545, 550-551, 554-555, 559-560, 563, 562, 565, 567, 570, 574-575, 577-578, 576, 582, 584-585, 587, 586, 588-590, 592, 591, 594, 596, 595, 597, 600, 598-599.
   68
1v Tit.: Incipiunt sermones fratris Iacobi de Voragine et primo de sancto Andrea.
1v Vestigia eius secutus est pes meus ... non declinavi ab ea. Iob 24 (recte: 23,11). Tria sunt necessaria (Nr. 295)
6v Non est inventus similis illi etc. Eccli. 4 (recte: 44,20). Quilibet sanctus in aliqua virtute ... — ... et omnia ligna regionis plaudent manu (= Expl. Nr. 302; s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 4vb). (Nr. 303)
8r Non est inventus similis illi (Eccli. 44,20). Quilibet sanctus in aliqua virtute...
9v Iustus quasi leo confidens absque terrore erit. Prov. 18 (recte: 28,1). In hiis verbis sanctus Nicolaus (Nr. 299)
10v Quaecumque elegerit dominus ipse erit factus. Num. 8 (recte: 16,7). In hiis verbis ostenditur (Nr. 301)
16r Lucerna splendoris super candelabrum ... aetatem stabilem. Eccli. 38 (recte: 26,22). Per lucernam a luce (Nr. 306)
18r Qui manet in me et ego in eo ... Io. 3 (recte: 15,5). Beatus Thomas mansit (Nr. 310)
20v Ego sum via, veritas et vita. Io. 9 (recte: 14,6). Istam responsionem fecit Christus (Nr. 309)
29r Iacob genuit Ioseph virum Mariae. Mt. 6 (recte: 1,16). Augustinus dicit in libro De trinitate (Nr. 316)
31r Expl.   ... Deum et hominem. De hiis infra patebit in sequentibus (Schluss s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 15rb). (Nr. 319)
31v Expl.   ... Luc. V (32) Non enim veni vocare iustos sed peccatores ad paenitentiam (= Ende bei Schneyer). Ita in omnibus praedictis ... et propter hoc benedicit apostolus Quid (!) proprio filio suo non pepercit etc. (Nr. 324)
36v Ruben primogenitus meus ... imperio. Gen. 49 (3). Inter caeteros sanctos beatus Stephanus 4 (!) privilegia habuit (Nr. 328)
39v Expl.   ... martyrium non commendat, vel forte propter aliam causam ignoramus. (Nr. 332)
43v Quartum animal simile aquile volanti. Apo. 6 (recte: 4,7). Cum per IIII animalia (Nr. 330)
46r Expl.   ... et iudicas sanguinem nostrum de hiis qui habitant in terra etc. (Schluss s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 21vb). (Nr. 335)
51r Expl.   ... cum fuisset eciam excrebratus in nullo tamen potuit commoveri (Schluss s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 24vb). (Nr. 339)
54v Expl.   ... scintillae ignis. Sap. 3 (7) Fulgebunt iusti sicut sol et tamquam scintillae. (Nr. 344)
57r Expl.   ... Sacramentaliter per sui corporis dimissionem. Mt. ultimo (28,20) Ecce ego vobiscum cum omnibus diebus (Schluss s. auch Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 27rb). (Nr. 346)
62v Secunda causa est spiritualis et IIIa moralis. De hiis non prosequor hic (Schluss s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 39vb). (Nr. 376)
66r Ecce docuisti ... confortasti. Iob 4 (3). Sanctus Sebastianus fuit doctor ignorantium (Nr. 358)
67v Expl.   ... sicut patet in angelo qui sibi vestem in prostibulo praeparavit (Schluss s. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 372, 32ra). (Nr. 359)
70r Expl.   ... in arundineto (gestrichen: dis) ecce agilitas. Iudicabunt nationes et dominabuntur populis et regnabit dominus illorum in perpetuum, ecce aeternitas. (Nr. 363)
94r Tit.: Sermo IIus.
Venite videbitis quem elegerit dominus quod non sit similis ei in omni populo. 1. Reg. X (recte: 1. Sam. 10,24). Quamvis istud dictum sit de Saulo superbo in regem assumpto ... — ... et ibi stans in cruce fuit lapidatus et securi percussus.
95v Ego novissimus vigilavi ... replevi torcular. Eze. 33 (recte: Eccli. 33,16–17). Magna humilitas beati Gregorii ... — ... per caritatem succensam ut essent solidi per patientiam, ut essent gemmati per virtutem refulgentiam. (Nr. 385)
103v Dilectus a Deo et hominibus cuius memoria in benedictione est. Eccli. 46 (recte: 45,1). Magnum praeconium a Deo diligi ... — ... et perfectam quia ad summum contemplationis quasi dum pervenit, et de hiis dictum est supra. (Nr. 389)
106r Expl.   ... sub infertur, omnium excellentium et sublimium colla propria virtute calcavit. (Nr. 398)
108r Rorate caeli desuper et nubes pluant ... et germinet salvationem. Ys. X (recte: 45,8). Possunt esse verba antiquorum patrum (Nr. 392)
112r Expl.   ... Apoc. 23 (recte: 18,7) Quantum glorificavit se et in deliciis fuit, tantum dabitur (!) ei tormentum etc. (Nr. 399)
115v Expl.   ... et inebriemur. Can. V (1) Bibite amici mei, et inebriamini carissimi. (Nr. 400)
122v Expl.   ... propter omnium vitiorum victoriam. Apoc. 1 (recte: 2,28?) Qui vicerit dabo ei stellam splendidam et matutinam. (Nr. 414)
131v Cibavit eum dominus pane vitae ... et non confundetur. Eccli. 8 (recte: 15,3–4). In verbis istis de sancto Marco ... — ... ut civitas in qua datum est sibi evangelium scibere mereretur eius sacras reliquias possidere. (Nr. 625)
133r Tit.: De sancto Petro martyre. Sermo Ius.
Iuda te laudabunt ... Gen. 49 (8). Iudas qui confitens interpretatur beatum Petrum martyrem designat qui fidem Christi confessus est ... — ... virgo virginem diligit quia sicut dicitur Eccli. 14 (recte: 13,19) Omne animal diligit simile sibi.
(Bei Schneyer nicht erfasst, jedoch unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert, z. B. Uppsala, UB, C 383, 118r.)
137r Vestigia eius secutus est pes meus. Iob. 24 (recte: 23,11). Secundum Augustinum perfecte christianae religionis est (Nr. 430)
140r Expl.   ... Ibidem: Desiderium si compleatur delectat animam. (Nr. 434)
141v Effodientes thesaurum gaudent vehementer cum invenerint sepulcrum. Iob. 13 (recte: 3,21). Sancta Helena et ceteri christiani (Nr. 438)
144r Tit.: In diebus Rogationum.
Orate pro invicem ut salvemini. Multum enim valet deprecatio iusti, asimilis (!) Helias homo erat etc. Iac. V (16–17). Volens ecclesia fideles inducere ad adorandum ... — ... per temperantia, irascibilis per tranquillitatem et patientiam (= Expl. Nr. 440).
(Bei Schneyer nicht erfasst, aber im Druck Cop. 6545, Nr. 147, und auch sonst unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert, z. B. München, BSB, Clm 4630, 194a; Zwettl, Stiftsbibl., Cod. 272, 152va)
145r Qui descendit ipse est et qui ascendit super omnes caelos. Eph. 3 (recte: 4,10). Quia humilitas est via (Nr. 442)
149r Expl.   ... prophetaverunt, non quidem verbis sed miraculis, non lingua sed odoris fraglantia. (Nr. 449)
155v Tit.: Sermo IIIus.
Si quis diligit me sermonem meum servabit etc. Io. 13 (recte: 14,23). Servi Dei in hac vita super omnia tria desiderant, primo habere Dei amorem ... — ... in caelum caelestia contemplando, aliquando in terra proximorum utilitatibus providendo.
(nur Prothema mit Nr. 457 übereinstimmend)
163r Tit.: Sermo IIus.
Miserunt Barnabam usque Antiochiam et hortabatur omnes in proposito cordis permanere in domino ... et fide. Act. 9. XV (recte: 11,22–24). In hiis verbis V praeconia de sancto Barnaba ostenduntur. Primum est quia fuit dulcis ... — ... in acquirendo, unde sequitur Adepti sunt repromissiones.
(Bei Schneyer nicht erfasst, aber unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert, z. B. München, UB, Cod. 8° 152, 110v; Zwettl, Stiftsbibl., Cod. 272, 172ra)
163v Expl.   ... In introitu cantari instituit. Loquatur dominus pacem etc. (Nr. 463, ohne Bibelstelle)
165r Tit.: De sancto Gervasio et Prothasio. Sermo IIus.
Mirabilis Deus in sanctis suis, Deus Israel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebis suae (Ps. 67,36). Felices illi sancti qui in hac vita mortali positi meruerunt accipere virtutem et gratiam cum dicitur ... — ... in introitu missae cantari instituit: Loquatur dominus iustorum animae in manu Dei sunt.
(Bei Schneyer nicht erfasst, aber im Druck Cop. 6550, 74va und auch sonst unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert, z. B. München, BSB, Clm 4630, 227b)
165v Tit.: Sermo IIIus.
Iustorum animae in manu Dei sunt ... Sap. 3 (1). Magna consolatio sanctis est viris quando habent securitatem ... — ... et tunc dicere poterit Cor meum et caro mea exultaverunt in dominum. VI (Ps. 15,9?).
(Bei Schneyer nicht erfasst, aber im Druck HC 6550, 75ra und auch sonst unter den Sermones des Iacobus de Voragine überliefert, z. B. München, BSB, Clm 4630, 229ra)
171r Expl.   ... aliquando seperatur, in praesenti aut per culpam mortalem aut per excommunicationem. (Nr. 469, ohne Bibelstelle)
185v Stans retro secus pedes domini. Luc. 6 (recte: 7,38). Sicut dicitur Sapientia 6 (recte: 11,16) Per quae peccat per haec et punietur (Nr. 481)
194v Cum esset Stephanus plenus spiritu sancto intendens in caelum. Act. 3 (Act. 7,55). Olim in terra erat vanitas (Nr. 490)
197v Quasi stella matutina in medio nebulae ... Dei. Eccli. 51 (recte: 50,6–7). Caelum spirituale sunt viri sancti (Nr. 491)
204v Vapor ignis exuret carnes eius. Eccli. 31 (recte: 38,29). Notandum quod est quadruplex ignis ... — ... hoc ergo tunc erit in corporibus damnatorum quod nunc esse scimus in animis (rot gestrichen: sanctorum) eorum. (Nr. 498)
229v Expl.   ... in lampadem sancti Bartholomaei infundere voluit sed nequivit. (Nr. 517)
231v Pellem pro pelle et cuncta quae Deus (?) habet homo dabit pro anima sua. Iob 1 (recte: 2,4): Secundum glossam pellis (Nr. 520)
238v Expl.   ... excellentissimum virum de quo quaeris altiorem locum a nobis tenet. (Nr. 524)
243r Expl.   ... sicut pellis Salomonis quam ad colorem rubeum caritatis. (Nr. 528)
251r Tit.: Sermo IIus.
Ego dominus humiliavi lignum ... lignum humile. Eze. 16 (recte: 17,24). Lignum sublime sed humiliatum est Christus qui usque ad nos per scalam habentem tres gradus se humiliavit ... — ... id est sancti patres a lymbo educti ecce quia expoliavit securum vexillo Dei.
(nur Prothema mit Nr. 533 übereinstimmend)
252v Mihi autem absit gloriari ... mundo. Gal. VI (14). Ac si dicat apostolus Gloriantur aliqui in divitiarum affluentia (Nr. 534)
253v Expl.   ... scripsit et praedicavit, ideo fuit apostolus evangelista et martyr quod in nullo alio invenitur. (Nr. 537)
257v Iustorum animae in manu Dei sunt ... mortis. Sap. 4 (recte: 3,1). Ostenditur de istis sanctis (Nr. 540)
259r Sancti per fidem vicerunt regna ... repromissiones. Heb. 9 (recte: 11,33). De istis sanctis et beatis martyribus (Nr. 541)
263v Gaudium erit coram angelis Dei ... agente. Lu. XII (recte: 15,10). Si angeli gaudent ... — ... quia pauperes et mendicos non despiciunt, sicut patet de Lazaro Lu. XV. (Nr. 544)
273r Qui sanctus est sanctificetur adhuc. Apo. XII (recte: 22,11). Sancti viri quantumcumque ... — ... discedite daemones universi, statimque daemones sunt fugati et cives pacificati (= Expl. Nr. 558). (Nr. 555)
274v Expl.   ... in amentiam versus est sed postmodum paenituit et sanitatem recepit (= Expl. Nr. 560). (Nr. 559)
276r Expl.   ... enim devotos punit indevotos et recipit paenitentes conversos. (Nr. 560)
284v Vocate coetum, congregate populum ... thalamo suo. Iohel II (recte: 1,114). Sancta mater ecclesia ... — ... non exaudiri, impossibile erit eorum preces a Deo non admitti. (Nr. 570)
290v Miseremini mei, miseremini mei ... tetigit me. Iob XXX (recte: 19,21). Haec verba possunt esse (Nr. 577)
298v Placens Deo factus dilectus et vivens inter peccatores et peccatores translatus est. Sap. IIII (10). In quantum ista verba de beato Martino exponi possunt (Nr. 585)
309r Expl.   ... Et quia beata Katherina virgo, praedicatrix et martyr fuit, ideo trecentena praemia a Deo recepit. (Nr. 592)
311v Expl.   ... consolationem quae require supra in sermone primo, in secundo membro principali. (Nr. 591)
320v Septem diebus expiabis illud altare et erit sanctum sanctorum. Exo. XXVIII (recte: 29,37). Quia Deus est sanctus ... — ... per imitationem. 1. Pe. II (21) Christus passus est pro nobis vobis relinquens exemplum ut sequamini. (Nr. 597)
(331r) Notizen zum Tod.
   3
331r Vivat qui scripsit et qui me scribere iussit.
331r Nota. Mors insidiatur iuvenibus sed senibus est in portis. Nota. Iuvenes moriuntur sed senes diu vivere non possunt.
331r Impossibile est senem diu vivere, possibile valere iuvenem cito mori cogita. O mors quam amara est cogitatio tua homini iniusto et in deliciis viventi.
(331v) Leer.