Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=30280 
Heiligenkreuz, Zisterzienserstift, Cod. 112
ISIDORUS HISPALENSIS. PS. BERNARDUS CLARAVALLENSIS. GUALTERIUS DE CASTELLIONE. HILDEBERTUS LAVARDINENSIS. BALDUS. HORATIUS
Pergament   II, 133 Bl.   303×208   Süddeutschland ?, 1. Hälfte 13. Jh. (Anfang 13. Jh.; 1. Hälfte bis Mitte 13. Jh.)   
 Volldigitalisat
Literatur zur Handschrift: Gsell 1891, 151-152 (online).David Townsend, Paratext, Ambiguity, and Interpretive Foreclosure in Manuscripts of Walter of Châtillon's Alexandreis. New Medieval Literature 14 (2012), 21-61.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Rankeninitiale(n)   

"Gsell 1891", "Holter 1969", "PL", "CC", "CPL", "Bloomfield", "BGOC", "Schaller-Könsgen", "CCCM", "BHL", "Walther, Initia"
alle Initien
(Ir-Iv) Fragment. Siehe unter Fragm. Cod. 112, fol. I.
(IIv) Aufforderung des Rektors der Universität Wien, an einer Messe teilzunehmen (Fragment, 2. Hälfte 15. Jh.).
(1r-54v) Isidorus Hispalensis Sententiarum libri tres (PL 83, 537-738; CC 111, 7-330. CPL 1199).
   1
1r Tit.: Incipiunt capitula in Sentencias Ysidori. und Incipit liber primus quod deus summus et incommutabilis sit. Sentencie Ysidori. I.
(54v-70v) Moralium dogma philosophorum (PL 171, 1007-1056; Ed.: J. Holmberg, Das Moralium dogma philosophorum des Guillaume de Conches. Lateinisch, altfranzösisch und mittelfränkisch (Arbeten uitgivna med understöd av Vilhelm Ekmans Universitetsfonds, Uppsala 37). Paris-Uppsala-Leipzig 1929, 5-74. Bloomfield 3095). Text der Hs. von der Edition Holmbergs teilweise abweichend.
   1
54v Tit.: Incipit prologus in librum de honesto et utili. Moralium dogma philosophorum per multa dispersum volumina... - ...sed rei magnitudo usum quoque exercitationemque desiderat.
(70v) De pietate.
   1
70v Pietas est sacrificium naturae inferioris in cultum naturae superioris. Dividitur autem sic: Pietas alia est in cultu deitatis... - ...et alter alterius onera portate et sic adimplebitis legem Christi.
(70v-74r) Ps.-Bernardus ClaravallensisTractatus de corpore domini (PL 184, 981-990 C. BGOC 7482.).
   1
70v Tit.: Sermo beati Bernhardi abbatis ad Petrum abbatem. Pater sanctissime Petre audi quid loquatur deus in pauperculo servo tuo... - ...dum tam mirabilia per vos operatur. Qui vivit...
(74r-79v) Tractatus super Missus est.
   1
74r Tit. (14. Jh.): Tractatus super Missus est cuiusdam. Missus est Gabriel angelus etc. Beatus Bernardus vehementia desiderii fervore devotionis... - ...item speciosus forma prae filiis hominum etc. Amen.
(80va-108va) Gualterus de Castellione Alexandreis. (PL 209,463-572; M. Philippi Gualtheri ab Insulis dicti de Castellione Alexandreis ad fidem librorum mss. et impress. recensuit F. A. W. Mueldener. Leipzig 1863, 1-230). - Das Kapitelverzeichnis auf 80vab vorangestellt.
(80vab) Kapitelverzeichnis (ed. Townsend, a. O., 50-55).
   1
80va Tit.: Incipiunt capitula primi libri sequentis operis. — Quomodo Alexande duodenis sub Aristotile studuerit... — ...(Lib X) De morte eius et planctu civium. Expliciunt capitula. Milibus in quinque quingentis versibus atque necnon ter quinque liber et labor explicit ȩque.
(81ra) Prolog (PL 209, 463).
   1
81ra Tit. auf 80vb: Incipit prologus, dann auf 81ra: Opuscula cuiusdam super gesta Alexandri. Moris est usitati cum in auribus multitudinis aliquid novi recitatur... - ...totum opus per capitula distinguamus.
(81ra) Capitula libri I versificata.
   1
81ra Primus Aristotelis imbutum nectare sacro... - ...Pergama miratur et somnia visa retractat.
(81rb-108va) Libri I - X.
   1
81rb Gesta ducis Macedum totum disgesta per orbem... - ...gloria Guilelmi nullum moritura per aevum. Explicit. Explicit istud opus scriptum bis quinque diebus.
(108va) Iulius Valerius Alexander Polemius Fragment 5 (Fragmenta poetarum latinorum epicorum et lyricorum praeter Enni Annales et Ciceronis Germanique Aratea post W. Morel et K. Büchner editionem quartam auctam curavit J. Blänsdorf [Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana 1371]. Berlin-New York 2011, 388. Schaller-Könsgen « 9237).
   1
108va Maiugena Alcides et Pollux caestibus actor
arte sua Thebis cultum reditumque dedere
(108vb-113ra) Hildebertus Lavardinensis Vita sanctae Mariae Aegyptiacae (PL 171, 1321-1340; CCCM 209, 231-298 [Beschreibung der Hs. auf 56, Sigle Hk2]. BHL 5419. Walther, Initia 18159 [nennt die Hs.]).
   1
108vb Tit.: Incipit Zozimas. Sicut hiems laurum non urit nec rogus aurum... - ...sic ubi complevit XX lustra quievit. Explicit.
(113rb-114va) Vita metrica sanctae Marinae (Ed. nach dieser Hs.: A. Hilka, Une vie inédite de Sainte Marine. Analecta Bollandiana 46 [1928] 68-77, die Ed. auf 70-77. BHL NovSuppl.« 5530c).
   2
113rb Tit.: Incipit vita sancte Marine virginis. Quisquis queat effari deus aut saltim meditari... - ...omne bonum munus dans fundit spiritus unus.
113rb Hos inter flores varios gratosque decores... - ...qui quas hic donat virtutes ipse coronat. Explicit.> Dann von der Texthand: Quis quid ubi quibus auxiliis cur quomodo quando. - Dann von einer Hand des 14. Jh.: Expliciunt gesta Marine fortia festa, quibus triumphavit mundum carnemque domavit, et hostem vicit qui cunctos fraude devicit.
(114vb-121ra) Baldo Novus Aesopus (Ed. nach dieser Hs.: A. Hilka, Beiträge zur lateinischen Erzählungsliteratur des Mittelalters I. Der Novus Aesopus des Baldo [Abhandlungen der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen. Philologisch-historische Klasse N. F. 21/3). Berlin 1928, 1-58, die Ed. auf 21-58; Volltext im Internet: http://www.intratext.com/IXT/LAT0618/. Walther, Initia 20237 [nennt die Hs.]).
   2
114va Tit.: Novus Esopus. Versibus istud opus cuius fuit auctor Aesopus Balbo (!) quod exegit rudis eius Musa coegit... - si quid in his cernis quod opus sit habere modernis.
114vb Anxius in cellam natorum carnis ofellam dum canis ex more fluvium prope ferret in ore... - ...finis ut erroris sit eis vel causa pudoris.
(121rb-131vb) Horatius Flaccus, Quintus Saturae (Ed.: Q. Horatii Flacci opera ed. D.R. Shackleton Bailey. Stuttgart 31995.).
(121rb-121vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 1 (Opera 165-169).
   1
121rb Qui fit Maecenas ut nemo quam sibi sortem... - ...compilasse putes verbum non amplius addam.
(121vb-122va) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 2 (Opera 169-174).
   1
121vb Ambubaiarum collegia pharmacopolae... - ...deprendi miserum est Fabio vel iudice vincam
(122va-123ra) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 3 (Opera 175-180).
   1
122va Omnibus hoc vitium cantoribus inter amicos... - ...privatusque magis vivam te rege beatus.
(123rb-123vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 4 (Opera 180-186).
   1
123rb Eupolis atque Cratinus Aristophanesque poetae... - ...Iudaei cogemus in hanc concedere turbam
(123vb-124rb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 5 (Opera 186-190).
   1
123vb Egressum magna me excepit Aricia Roma... - ...Brundisium longae finis chartaeque viaeque est
(124rb-125ra) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 6 (Opera 190-195).
   1
124rb Non quia Maecenas Lydorum quicquid Etruscos... - ...quaestor avus pater atque patruus fuissent.
(125ra-125rb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 7 (Opera 195-197).
   1
125ra Proscripti Regis Rupili pus atque venenum... - ...hunc Regem iugulas? Parum (?) hoc mihi crede tuorum est.
(125rb-125va) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 8 (Opera 197-199).
   1
125rb Olim truncus eram ficulnus inutile lignum... - ...vincula cum amgno risuque iocoque videres.
(125va-125vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 9 (Opera 199-202).
   1
125va Ibam forte via Sacra sicut meus est mos... - ...undique concursus. Sic me servavit Apollo.
(125vb-126rb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 1, 10 (Opera 203-206).
   1
125vb Nempe incomposito dixi pede currere versus... - ...I puer atque meo citus haec subscribe libello.
(126rb-126vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 1 (Opera 206-210).
   1
126rb Sunt quibus in satira videar nimis acer et ultra... - ...solventur risu tabulae tu missus abibis.
(126vb-127va) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 2 (Opera 210-215).
   1
126vb Quae virtus et quanta boni sit vivere partio (!)... - ...fortiaque opponunt pectora rebus (sic!).
(127va-129ra) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 3 (Opera 216-229).
   1
127va Sic raro scribis ut toto non quater anno... - ...o maior tandem parcas infane (!) minori.
(129ra-129va) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 4 (Opera 229-233).
   1
129ra Unde et quo Catius? Non est mihi tempus aventi... - ...atque haurire queam vitae praecepta beatae.
(129va-130ra) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 5 (Opera 233-237).
   1
129va Hoc quoque Thiresia (!) praeter narrata petenti... - ...imperiosa trahit Proserpina. Vive valeque.
(130ra-130vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 6 (Opera 237-241).
   1
130ra Hoc erat in votis modus agri non ita magnus... - ...tutus ab insidiis tenui solabitur ervo.
(130vb-131rb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 7 (Opera 242-246).
   1
130vb Iamdudum ausculto et cupiens tibi dicere servus... - ...ni rapis accedes opera agro nona Sabino.
(131rb-131vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 8 (Opera 246-250).
   1
131rb Ut Nasidienti (!) iuvit te cena beati... - ...Canidia afflasset peior serpentibus Afris.
(131vb) Versus.
   1
131vb A synodo bellus bene dicitur iste libellus / Propter conventum patet hoc animis sapientum.
(131vb) Ovidius Naso, Publius Ars amatoria 1, 35-36.
   1
131vb Principio quod amare velis reperire labora / qui nova nunc primum miles in arma venis.
(131vb) Nota.
   1
131vb Ubique (?) dolor et tristitia nequit hic laetitia plene comparari, semper cerno gaudia luctu imminari, dum mens inter varia currit desideria cordis vacillatione.
(131vb) Horatius Flaccus, Quintus Satura 2, 8, 53.
   1
131vb Ut melius muria quod testa marina remittat.
(132) Antiphona. (Vgl. http://cantusdatabase.org/id/203196). - Zur Matutin von Benedictus.
   1
132 Mundum suis cum floribus scienter sprevit nescius.
(132r) Nota de audienda missa.
   1
132r Qui vult audire missam non debet abire donec cantatur, quia laus in fine probatur. Amen.
(132v) Inhaltsverzeichnis von einer Hand des 14. Jh.
(132v) Einzelbuchstaben des Namens "IHESVS" mit Erklärung unterlegt.
   1
132v I (Iste) H (homo) E (est) S(uorm) V(vera) S (salus). Daneben: Antonius prepositus.