Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=30456 
Heiligenkreuz, Zisterzienserstift, Cod. 293
EVANGELIUM MATTHAEI GLOSSATUM
Pergament   81 Bl.   205×125   Nordfrankreich, 1. Hälfte 12. Jh.
Literatur zur Handschrift: Gsell 1891, 192 (online).Haidinger—Lackner 2015, 21 (Anm. 4), 25, 28 (Anm. 71), 163, 168-170; Abb. 40 (fol. 6v).
"Gsell 1891", "Haidinger—Lackner 2015", "PL", "RB", "R", "CPL", "Bloomfield"
alle Initien
(1r) Hieronymus Prologus in evangelium Matthaei (ex Commentario in Matthaeum) (PL 26, 15-18B. RB 596).
   1
1r Plures fuisse, qui evangelia scripserunt, et Lucas evangelista testatur... - ...in commune omnes Deum deprecarentur.
(1rv) Monarchianischer Prolog zu Matthaeus (PL 103, 273A-274B. RB 590).
   1
1r Matthaeus ex Iudaea qui et Levi sicut in ordine primus ponitur, [...] evangelium in Iudaea primus scripsit, cuius vocatio ad Deum ex publicanis actibus fuit... - ...dispositionem quaerentibus non tacere.
(1v-3v) Prologe. Zu Beginn unter Benützung von Augustinus: De consensu evangelistarum.
   1
1v Inter omnes divinas auctoritates, quae sacris litteris continentur, evangelium merito excellit. Nam quod lex... — ...acutissimis atque firmissimis oculis cordis intuetur (Aus Augustinus, De consensu evangelistarum, cap. 1-7; vgl. PL 34, 1041-1047 ff.). - (2v Z.22) Id quoque notandum est, quod cetera evangelia huius evangelio non naturali sed artificiali ordine praeponuntur... Primum bonum est, quod sapientia patris... (3r) Trestesserscedecades in generatione Christi mystice insinuant fidem sanctae trinitatis... (zum Incipit vgl. Paris, BnF, Ms lat. 3563, 132v und Bremen, UB, msa 0165, 1vb) Abraham namque interpretatur pater multarum gentium... — ...Achaz apprehendens, id est Christus, qui III digitis apprehendit molem.
(3v) Nota. Zehn Zeilen in sehr kleiner Schrift.
   1
3v Homo, id est deus, habuit duos filios, id est populos, Iudaeos et gentes...
(4r) Erklärung zu den Canones evangeliorum.
   1
4r Nota decem esse canones per quos quid omnes quattuor evangelistae dixerint... — ...Matthaeus, Marcus, Lucas, Iohannes specialiter loquitur.
(5r-79v) Evangelium Matthaei, mit Interlinear- und Marginalglossen (vgl. RB 11827).
   1
5r Quia hic quaedam generationes carnales tacentur, quaedam vero bis iterantur... Matthaeus cum primo praedicasset in Iudea, volens transire ad gentes, primus evangelium Hebraice lingua scripsit ob eorum maxime causam... Liber generationis. Consuetudo Hebraeorum est, ut voluminibus suis a principibus nomina imponant... Iesu Christi. Id est salvatoris, non perditoris, quod fuit Adam... Filii David, filii Abraham. Ordo praeposterus, ne praemisso Abraham generationis contextio interrumperetur. Horum autem duorum spiritualiter dicitur filius... — (79v) ...usque ad consummationem saeculi. Cum finitis laboribus mecum regnabitis (hier jedoch als Interlinearglosse).
(79v) Anselmus LaudunensisEnarrationes in Matthaeum (PL 162, 1499-1500). Exzerpt zum beziehungsweise als Schluß der Marginalglosse, der Text teilweise stark abgerieben und kaum noch lesbar.
   1
79v Prima Sabbati... omnes consentiunt ventum est ad monumentum, iam factum est quod solus Matthaeus ait de terraemotu... — ...dicentibus angelis: Sic... in caelum.
(80r-81v) Martinus Bracarensis Formula honestae vitae (Fragment; Abbildung unter Fragm. Cod. 293, fol. 80 f. (PL 72, 21-28; Martini episcopi Bracarensis opera omnia ed. C. W. Barlow [Papers and Monographs of the American Academy in Rome 12]. New Haven 1959, 237-250. CPL 1080; Bloomfield 4457). Ohne cap. 1 (= Prolog). Unvollständiger Text wegen Blattverlustes, erhalten nur cap. 1a, 2, 5-10: (80v) Textabbruch in cap. 2 mit ...et cito singula ac distincte videt consi[(lia) (Barlow, a. O., 240, Z. 47, (81r) Fortsetzung in cap. 5 mit ]ut sis non solum non nocebis sed etiam nocentes... (Barlow, a. O., 246, Z. 9). — Eine nahezu vollständige Parallelübwerlieferung des Werkes im Cod. 212, 69v-75v (Heiligenkreuz, 3. Viertel 12. Jh.).
   1
80r Quattuor virtutum species multorum sapientium sententiis definitae sunt... — ...(contemn)]at ignaviam. Explicit [...] Sen[(ece [?]...
(81r) Proverbium.
   1
81r Nummis parcas, fuge papas et patriarchas.
(HDS) Missale-Fragment. Siehe unter Fragmentgruppe Cod. 61, fol. I*, etc</span>.
(HDS) Mc 14,56-64.
   1
HDS ...testimo]nia non erant... - ...Quid vobis videtur? [