|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=31261 |
Stams, Zisterzienserkloster, Cod. 26
SERMONES DE TEMPORE ET DE SANCTIS, U.A. HENRICUS DE FRIMARIA
Pergament 102 Bl. 175×125 Frankreich, 14. Jh.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 2)
Pergament von unterschiedlicher Qualität. Foliierung 20. Jh. in Bleistift am oberen Blattrand. Zahl 50 in der Zählung doppelt. Am Lagenanfang Kustoden, beginnend mit II. Am Lagenende gelegentlich Reklamanten (wahrscheinlich auch teilweise beschnitten). Eine Quaternio in der Mitte des Buchblockes ist lose. Der Buchblock im Allgemeinen ist stark beschädigt und die Bindung sehr lose.
| Lagen: Lagen: VI12 + (VI-2)22 + 2.VI46 + IV53(54) + 4.VI101(102) | |
| Gegenblatt zu Bl. 13 und 14 herausgeschnitten. Ein in Plastikfolie eingeschweißtes Einbandfragment liegt der Handschrift bei. | |
| Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber | |
| Schrift 1 | (1r-22v und 68r-101r) Schriftart: Textualis Schriftraum und Zeilenzahl wechselnd, von Tintenlinien gerahmt, auf Tintenlinierung. Textualis 14. Jh. |
| Schrift 2 | (23r-67r) Schriftart: Bastarda Schriftraum und Zeilenzahl wechselnd, von Tintenlinien gerahmt, auf Tintenlinierung. Bastarda 14. Jh. |
| Schrift 3 | (101rb-101vb) Schriftart: Notula Notula von späterer Hand. |
| Ausstattung: | |
| Keine. Initialen nicht ausgeführt. |
Hs. enthält 1 Fragment
| Teil | Pergament |
| Ein in Plastikfolie eingeschweißtes Einbandfragment liegt der Handschrift bei. |
| Einband: Schmucklos Kopert |
| Schmuckloser Ledereinband. Koperteinband. Stark beschädigt. Am HDS ist ein Pergamentblatt aufgenäht (Fragment der Statuta capitularia O.Cist, 1289, 1290, 1294; vgl. Grebenc 1966). Ein Fragment, das ursprünglich wohl am VDS aufgenäht war, liegt dem Codex in Plastik eingeschweißt bei (vgl. Grebenc 1966; gemäß Aufschrift bis 1965 in Handschrift: Päpstlicher Schutzbrief für das Prämonstratenserkloster Trois Fontaines in der Diözese Reims ca. 1290). Vier einfache Bünde. Rücken später, wie in Stams üblich, mit weißem Schweinsleder überzogen, teilweise gelöst. Eingefüttert im Rücken Fragment (Barockzeit). Am Rücken mehrere Signaturen und Titel: oben in schwarzer Tinte Commentarius in Sacr Scriptura. Unten Signatur 26 in Bleistift und darunter in schwarzer Tinte F 9. Am VD ebenfalls in Bleistift die Signaturen 26 und F 9. Zusätzlich noch ein kleines maschingeschriebenes Signaturschildchen 26. |
| Bl. 1r Bleistifteintrag von der Hand Anton Roschmanns „Comentarii in S. Scriptura“ und darunter die Signatur 26. Im Anton Roschmanns "Catalog der vorzüglicheren Manuscriptem im Kloster Stams" (Anhang zu Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) unter Lit. F eingetragen als „Commentatio in S. Scripturam“. Unsicher, ob auch dem Eintrag im Stamser Übergabekatalog unter F 9 "S. Thomae Opus egregius et ex floribus S. Scripturae per tota Quadragesima" entsprechend. |
"Grebenc 1966"
alle Initien
| (1-1v) | : Sermo in adventu Domini. HMML 1068682. 1 |
| 1 | Emitte manum tuam de alto [Ps. 143, 7]... Ecce, carissimi, sicut naufragi in medio fluctuum... - ...quando per demonum malitia superatur. Rogemus, etc. |
| (1-1v) | Sermo in adventu Domini. HMML 1055447. 1 |
| 1 | Dicite filie syon: Ecce rex tuus venit [Matth. 21, 5]... Circa adventum domini in carne hiis verbis possunt notari VIII... - ...gratias agentes deo patri, etc. |
| (2-2v) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1184685. 1 |
| 2 | Scientes quia hora est [Rom. 13, 11]... In hoc ewangelio annunciatur nobis adventus magni regis... - ...de sompno peccati surgamus ipso prestante. |
| (3-3v) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1055448. 1 |
| 3 | Dicite filie syon: Ecce rex tuus venit [Matth. 21, 5]... In ista auctoritate duo innuuntur... - ...manifestus et terribilis. Rogemus, etc. |
| (3v-4) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1025975. 1 |
| 3v | Benedictus qui venit [Matth. 21, 5]... Hoc verbum cantatur in omni missa ad memorandam benedictionem... - ...tu benedices usto. |
| (4-4v) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1105565. 1 |
| 4 | Induimini dominum iesum christum [Rom. 13, 12]... Glossa: id est formam christi. Legitur in hester quod virgines.... - ...in christo induta, etc. |
| (5-5v) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1070610. 1 |
| 5 | Erunt signa [Luc. 21, 25]... Hec auctoritas tripliciter exponitur. Ad literam exponitur.... - ...Noverim te noverim me. |
| (5v-6) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1205187. 1 |
| 5v | Tunc videbunt filium hominis [Luc. 21, 27]... Hec auctoritas manifeste ait de secundo adventu... - ...mansuetos terre quibus nos adiungere dignetur etc. |
| (5v-6) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1162094. 1 |
| 5v | Quecumque scripta sunt [Rom. 15, 4]... Fidelis doctor multum commendatur a scolaribus... - ...qui vident omnia videntem. Rogemus. |
| (6v-7) | : Sermo de adventu Domini. HMML 1191914. 1 |
| 6v | Sic nos estimet homo [I Cor. 4, 1]... quando sollemnitas alicuius principis... - ...sic nos estimet homo. |
| (7-7v) | Sermo de Adventu Domini. HMML 1191913. 1 |
| 7 | Sic nos estimet homo [I Cor. 4, 1]... Cum magna solicitudine aliquis pauper artem... - ...illius quod nobis prestare dignetur. |
| (7v-8) | Sermo de Adventu Domini. HMML 1065256. 1 |
| 7v | Ecce ego mitto angelum meum [Mal. 3, 1]... Moraliter in ista auctoritate innuitur adventus domini... - ...tertio ut eam perficiat etc. |
| (8v-9) | : Sermo de Adventu Domini. HMML 1062346. 1 |
| 8v | Dominus prope est [Phil. 4, 5]... Duo hic consideranda concurrunt. Primo est quare ecclesia... - ...tertia ad timorem. |
| (9-9v) | : Sermo de Adventu Domini. HMML 1167364. 1 |
| 9 | Quid dicis de teipso [Ioh. 1, 22]... Consuetudo ioculatorum est in festo... - ...a fidelibus preparatur domino. |
| (9v-10) | Sermo de Adventu Domini. HMML 1037984. 1 |
| 9v | Cras egrediemini et dominus erit vobiscum [2 Para. 20, 17]... Spes que differtur affligit animam... - ...in missa. Rogemus, etc. |
| (10v) | Nota. HMML 1130698. 1 |
| 10v | Nota puer Iesus spiritualiter in anima concipi per timorem... - ...offertur per corporis resolutionem. |
| (11v-12v) | Sermo de Nativitate Domini. HMML 1143550. 1 |
| 11v | Parvulus natus est nobis [Is. 9, 6]... Omni negotio tempus est et opportunitas... - ...in parvitate spirituali imitari. Rogemus, etc. |
| (12v-13) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1160811. 1 |
| 12v | Quanto tempore heres parvulus est [Gal. 4, 1]... Hanc auctoritatem dupliciter exponemus. Primo de christo... - ...corrigat et emendat Iesus Christus, etc. |
| (13-14) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1065782. 1 |
| 13 | Ecce positus est hic [Luc. 2, 34]... Verba sunt beati symeonis ad matrem domini... - ...ad domini passionem pertinebit quod nobis prestare etc. |
| (14-14v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1137031. 1 |
| 14 | Obsecro vos per misericordiam dei [Rom. 12, 1]... Nota in ista auctoritate utitur forma... - ...ancilletur non dominatur. Rogemus. |
| (14v-15) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1127927. 1 |
| 14v | Nolite confirmari huic seculo [Rom. 12, 2]... Nota fidelis pedagogus puerum sibi commissum... - ...fieri in novitate sensus... non corporis. Quod nobis etc. |
| (15-15v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1079276. 1 |
| 15 | Fili quid fecisti nobis [Luc. 2, 48]... Nota quando homines sunt epulis et in gaudio... - ...inveniar a vobis dicit dominus [Jer. 29, 14]. |
| (16-17) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1134266. 1 |
| 16 | Nuptie facte sunt [Ioh. 2, 1]... Multum letificantur pauperes et ioculatores... - ...ad has nuptias. |
| (17-17v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1127962. 1 |
| 17 | Nolite esse prudentes [Rom. 12, 16]... In ewangelio agitur de leproso per quem peccator intelligitur... - ...sit causa exultationis, quod nobis, etc. |
| (17v-18v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1040383. 1 |
| 17v | Cum descendisset Iesus de monte [Matth. 8, 1]... In hoc ewangelio quatuor innuuntur. Primum Christi humanitas... - ...immaculati pervenire mereamur. Amen. |
| (18v-19) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1126701. 1 |
| 18v | Nemini quidquam debeatis [Rom. 13, 8]... In ewangelio agitur de navicula que fluctibus agitabatur... - ...diligere amicum et etiam inimicum. |
| (19) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1164175. 1 |
| 19 | Qui diligit proximum [Rom. 13, 8]... Glossa: Cum duo sint precepta... - ...nos vivere faciat. |
| (20-20v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1018469. 1 |
| 20 | Ascendente Iesu in naviculam [Matth. 8, 23]... Ewangelium istud alio modo mystice respicit christum... - ...et sic facta est tanquam misericordia. Quod nobis, etc. |
| (20v-21) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1193784. 1 |
| 20v | Simile est regnum celorum homini qui seminat [Matth. 13, 24]... Tria hic consideranda occurrunt. Primum quid ager... - ...deus diabolum, quod nobis, etc. |
| (21-22) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1191735. 1 |
| 21 | Sic currite [I Cor. 9, 24]... Beatissimus paulus in hac epistola hortatur nos ad cursum spiritualem... - ...coronam quam nobis deus... dignetur. |
| (22-22v) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1191737. 1 |
| 22 | Sic currite [I Cor. 9, 24]... Si aliquibus exulantibus in durissimo exilio veniret nuntius.... - ...laban per quem intelligitur. |
| (22) | : Sermo de tempore post Nativitatem Domini ad Septuagesimam. HMML 1191736. 1 |
| 22 | Sic currite [I Cor. 9, 24]... Quinque sunt que excitant hominem ad currendum... - ...in nobis adimpleat et... iesus christus. |
| (23-28) | Sermo in die Assumptionis. HMML 1148399. 1 |
| 23 | Positus est thronus matri regis [III Reg. 2, 19]... Verbum vero ultimum spiritualiter intellectum est... - ...qui triumphabit et regnabit ad quod regnum nos perducat etc. |
| (28-30v) | Sermo in die Assumptionis. HMML 1091171. 1 |
| 28 | Hodie incipiam te exaltare coram omni [populo] Israel [Ios. 3, 7]... Sicut dicit beatus augustinus super Iohannem omelia 21... - ...cum filio suo in secula ad quod regnum nos perducat etc. |
| (30v-32v) | Sermo in die Assumptionis. HMML 1164364. 1 |
| 30v | Qui habitas in ortis amicus auscultans te [Cant. 8, 13]... In his verbis allegorice commemdatur annuntiatio dominice incarnationis... - ...per gratiam in presenti et gloriam in futuro ad quam nos etc. |
| (32v-33) | Sermo in die Assumptionis. HMML 1149649. 1 |
| 32v | Postquam impleti sunt [Luc. 2, 22]... Homo de bono thesauro cordis sui... - ...ad que proferenda et predicanda debemus in prinicpio rogare dominum, etc. |
| (33-36) | Sermo in Presentatione Domini. HMML 1149650. 1 |
| 33 | Postquam impleti sunt [Luc. 2, 22]... In verbis istis materia sollemnitatis hodierne describitur... - ...una et singularis tota ad quam nos perducat etc. |
| (36) | Nota. HMML 1136817. 1 |
| 36 | Oblatus est quia ipse voluit [Is. 53, 7]... Si dominus magnus voluerit spiritum intelligentie replebit eum [Ecclus. 39, 8]... In verbo ultimo proposito notandum tria que requirimur in predicatore... - ...labia tua et eloquium tuum dulce. Rogabimus etc. |
| (36-39) | Sermo in Presentatione Domini. HMML 1136816. 1 |
| 36 | Oblatus est quia ipse voluit [Is. 53, 7]... In verbo proposito ad commendationem hodierne sollempnitatis duo notantur... - ...istud gaudium nobis concedere dignetur ille qui vivit etc. |
| (39v-40) | Sermo in festo Omnium Sanctorum. HMML 1088095. 1 |
| 39v | Hec est civitas gloriosa habitans in confidentia [Soph. 2, 15]... In principio sic dicit honorandum sanctos ut amicos dei... - ...nostram edificationem dicentes ave maria. |
| (40-44v) | Sermo in festo Omnium Sanctorum. HMML 1088096. 1 |
| 40 | Hec est civitas [Soph. 2, 15]. triumphans ecclesia que est omnium sanctorum in celesti curia... - ...ut cognoscant te etc. [Ioh. 17, 3]. |
| (44v-46v) | Sermo in Annuntiatione. HMML 1021719. 1 |
| 44v | Ave gratia plena [Luc. 1, 28]... Perfectio teste philosopho nulla prodest additio. Non enim perfectum est... - ...omnibus ferens lac et lanam. |
| (46v-48) | Sermo in Annuntiatione. HMML 1021717. 1 |
| 46v | Ave gratia plena [Luc. 1, 28]... Mos inolevit antiquitus qui usque ad nostra tempora... - ...appellabant enim dominum nostrum galileum. Rogemus etc. |
| (48-49) | Sermo de trinitate. HMML 1169336. 1 |
| 48 | Quis appendit tribus digitis molem terre [Is. 40, 12]... tribus digitis interlineari id est potestate trinitatis... - ...res de qua fruendum est sunt pater, filius, et spiritus sanctus qui nobis concedat etc. |
| (49-50v) | Sermo de trinitate. HMML 1203616. 1 |
| 49 | Tres sunt qui testimonium dant [I Joh. 5, 7]... Quia sicut dicit philosophus primo methaphysice dispositio intellectus nostri ad id... - ...quam iocundum fratres habitare in unum [Ps. 132, 1]. |
| (50-53v) | Sermo de dilectione Dei. HMML 1065414. 1 |
| 50 | Ecce in [cum] nubibus celi quasi filius hominis [Dan. 7, 13]... Quid dignum offeram domino [Mic. 6, 6]... Karissimi domini bene scitis quod quando quis pauper homo... - ...per gloriam ad quam nos perducat qui vivit, etc. |
| (50v-50 bis) | Sermo de trinitate. HMML 1203643. 1 |
| 50v | Tres sunt [IIoh. 5, 7]... In verbis propositis tanguntur tria. Primum est personarum trinitas... - ...ydempnitatem vel equalitatem. |
| (54-57) | Sermo in die Assumptionis. HMML 1088132. 1 |
| 54 | Hec est speciosior sole et super dispositionem stellarum [Sap. 7, 29]... Karissimi in verbis propositis et imperatrix totius creature et generosa super thronos... - ...divine maiestatis tribunal ducendo ad quod nos perducat. |
| (59-63) | Sermo communis ad omnes. HMML 1014787. 1 |
| 59 | Anima que peccaverit morte morietur [Ez. 18, 4]... ubi supra... Quia secundum beatum gregorium hiis diebus hoc solum bene agit... - ...vivemus cum illo quod nobis concedat, etc. |
| (59) | Sermo communis ad omnes. HMML 1014786. 1 |
| 59 | Anima que peccaverit ipsa morietur [Ez. 18, 4]... Si quis peccaverit advocatum habemus apud patrem [1 Jn. 2, 11]... In hiis verbis secundo propositis beatus Iohannes apostolus nature nostre fragilitatem... - ...ad fontem gratie recurramus. |
| (63-65v) | Sermo de dilectione Dei. HMML 1144917. 1 |
| 63 | Pax fratribus karitas cum fide [Eph. 6, 23]... Quam pulchrum super montes pedes ewangelizantium pacem [Is. 52, 7]... In verbis ultimo propositis quatuor breviter possunt notari que necessaria sunt cuilibet... - ...ad videndum suavis ad habendum dulcis ad perfruendum ad quam gloriam nos perducat etc. |
| (65v-68) | Sermo de dedicatione ecclesiae. HMML 1066216. 1 |
| 65v | Ecce tabernaculum dei cum hominibus [Apoc. 21, 3]... Hec verba secundum generalem intellectum accepta merita sollempnitatis exprimunt hodierne... - ...lux orta est iusto quod nobis prestare dignetur etc. |
| (68v) | Sermones de virtute acquirenda. HMML 1005653. 1 |
| 68v | Accedite simul quia salvati estis [Is. 45, 20]... Secundum quod dicit beatus augustinus moralium libro xx capitulo 9... - ...quod sit ad laudem. |
| (68v-70v) | Sermones de virtute acquirenda. HMML 1005652. 1 |
| 68v | Accedite simul quia salvati estis [Is. 45, 20]... Consuetudo temporalis satis approbata quod reges... - ...ad gloriam possimus pervenire quod nobis concedat. |
| (70v-72) | Sermo de poenis purgatorii. HMML 1122268. 1 |
| 70v | Miseremini mei miseremini [Job 19, 21]... Verba ista sicut patet ad literam sunt ipsius Iob... - ...perducendo in gloriam. Ad quam nos perducat etc. |
| (73-74) | Sermo in festo sancti Iohannis Baptistae. HMML 1161545. 1 |
| 73 | Quasi vas auri solidum [Eccli. 50, 10]... Probavit me quasi aurum [Job 23, 10]... Verbum propositum mistice intellectum est verbum predicatoris... - ...ille qui est benedictus etc. |
| (74-76) | Sermo de communi virginum. HMML 1080170. 1 |
| 74 | Flores apparuerunt in terra nostra [Cant. 2, 12]... Fulcite me floribus [Song 2, 5]... In omni actione naturali et spirituali... - ...simul introistis cum quibus nos perducat. |
| (76-77v) | Sermo de confessore. HMML 1029444. 1 |
| 76 | Cepit Ionathas crescere in virtutibus et cedere inimicos [1 Mach. 9 passim]... Sicut dicit beatus bernardus de gratia et libero arbitrio... - ...ad quam terram nos perducat. |
| (77v-78) | Sermo de beata Maria Virgine. HMML 1096560. 1 |
| 77v | In capite in quid [sic] eius corona stellarum duodecim [Rev. 12, 1]... Dignum plane caput coronari stellis... - ...in capite tunc ponens. |
| (78-84) | Sermo de Ascensione Domini. HMML 1018633. 1 |
| 78 | Ascendit super cherubim et volavit [Ps. 17, 10]... Ascendit iudith et orabat deum israel... - ...impletio omnium desideriorum. |
| (84-88v) | Sermo in festo sancti Iohannis Baptistae. HMML 1108472. 1 |
| 84 | Iohannes est nomen eius [Luc. 1, 63]... Confitemini domino et invocate nomen eius [Is. 12, 4]... Dicitur communiter quod qui curari desiderat... - ...solidum tenetur eternitas. Ad quam etc. |
| (88v-89) | Sermo de praedicatore bono. HMML 1192824. 1 |
| 88v | Sicut lilium inter spinas [Cant. 5, 13]... Labia eius labia... distillantia mirram puram [Cant. 5, 13]... In praedicatore tria sunt necessaria scilicet doctrine claritas... - ...perfectio omnium virtutum... inperfectum meum perficiat. |
| (89-91v) | Sermo communis ad omnes. HMML 1192837. 1 |
| 89 | Sicut lilium inter spinas... [Cant. 2, 3]. Totius humane philosophie summa sive perfectio consistit... - ...Ad istam dominus velit nos perducere ihesus christus. Amen. |
| (91v-92) | Sermo de dedicatione ecclesiae. HMML 1059839. 1 |
| 91v | Domine dilexi decorem domus tue [Ps. 25, 8]... Si dilexeris audire sapiens eris [Ecclus. 6, 34]... Sicut dicit augustinus in xiiiiª libro de trinitate et ponitur in tertio libro sententiarum... - ...reportare in presenti per gratiam in futuro per gloriam etc. |
| (92-97v) | Sermo de dedicatione ecclesiae. HMML 1059840. 1 |
| 92 | Domine dilexi decorem domus tue [Ps. 25, 8]... Sicut dicit Ysidorus in libro de summo bono qui diligit... - ...in regno celestium vivens cum patre et spiritu sancto etc. |
| (97v-98) | Sermo tempore visitationis ecclesiasticae. HMML 1217016. 1 |
| 97v | Visitans visitave vos [Ex. 3, 16]... Dicitur communiter quod qui indiget foco querit cum digito... - ...matrem gratie invocemus etc. |
| (98-101) | Sermo tempore visitationis ecclesiasticae. HMML 1217017. 1 |
| 98 | Visitans visitavi vos [Ex. 3, 16]... Dicitur communiter qui se perdit de alio non gaudet... - ...ad illam pacem etc. |
| (101-101v) | Nota de decima. HMML 1095382. 1 |
| 101 | Ille qui bene et fideliter dat decimam... - ...quod non accipit decimam. |