![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37124 |
Teil 1 | II-VII Papier 15. Jh. |
Lagen: (IV-3+1)VII | |
Aufgrund des Alters des Papiers und der konservativen Schrift ist der früheren Datierung Vorzug zu geben (siehe in der Textbeschreibung zu In Ecclesiasten). Pergamentstreifen zur Falzverstärkung mit lat. Beschriftung (wie Fragmente). Stellenweisen Reklamanten, Kustoden durchgehend. | |
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (II) Schriftraum: 173 × 120 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 19 |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Haupthand hat mehrere Göttweiger Codices mit Inhaltsverzeichnissen ausgestattet. | |
Schrift 2 | (1r-83v, 85rv, 110r-112v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1 |
Schriftart: Bastarda cursiva Hand dieselbe wie Haupthand in allen Teilen in Göttweig, Cod. 263. | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Einfache Fleuronnéen. Maniculae. | |
Teil 2 | 1-84 Papier 1407 |
Lagen: 7. VI84 | |
Zwei zusammengeklebte Blätter lose (123 und 124). | |
Schrift: | |
(1r-83v) Schriftraum: 143 × 10 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 30 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Dieselbe Haupthand wie in allen Teilen in Göttweig, Cod. 263. | |
Ausstattung: Illuminiert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Teil 3 | 85-98 Papier |
Lagen: VII98 | |
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (85r-v) Schriftraum: 176 × 10 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 35 |
Schriftart: Bastarda Dieselbe Hand wie in Teil 2. | |
Schrift 2 | (86r-97v) Schriftraum: 176 × 101 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 44 |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Hand aus dem späten 14. Jahrhundert bzw. sehr konservativer Schreiber zu Beginn des 15. Jahrhunderts. | |
Schrift 3 | (98r) Schriftraum: 176 × 98 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 24 |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Dieselbe Hand wie in Teil 2. | |
Teil 4 | 99-108 Papier |
Lagen: V108 | |
Schrift: | |
(99r-108v) Schriftraum: 185 × 12 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 40-46 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Kein Linienspiegel vorgezogen. Hand aus dem späten 14. Jahrhundert oder konservativer Schreiber aus dem beginnenden 15. Jahrhundert. | |
Teil 5 | 109-128 Papier |
Lagen: VI120 + (IV-2+2)128 | |
Schrift: | |
(109r-124r; 125r-127r) Schriftraum: 144 × 10 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 30 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Dieselbe Hand wie in Teil 2, aber mit Duktusschwankungen. | |
Ausstattung: Illuminiert Fleuronnéeinitiale(n) |
VDS, HDS | Pergament 13. Jh. |
Abklatsch der Schrift von Vorsatz- und Nachsatzblatt. | |
Schrift: | |
(VDS, HDS) Schriftraum: mind. 130 × mind. 160 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: mind. 7 | |
Schriftart: Textualis – Neumen Fragmentteil teilweise querständig. | |
I, I* | Pergament 13. Jh. |
Wie VDS und HDS. | |
Schrift: | |
(I, I*) Schriftraum: mind. 154 × mind. 160 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: mind. 9 | |
Schriftart: Textualis – Marginalien – Neumen |
Einband: Schmucklos |
Einfacher Ledereinband über Holz. Von ehemals zehn Metallbuckeln auf Vorder- und Hinterdeckel inzwischen nur noch 6 erhalten. Eine Schließe. Auf dem Vorderdeckel Pergamenttitelschild: Albinus super Eclesiasten. Item speculum peccatoris. sancti Augustini. Et alia plura quorum numerum et ordinem quere in principio. Auf das Einbandleder darunter geschrieben: y 38. Direkt auf das Einbandleder des Rückens im ersten Bund geschrieben: Albinus super Ecclesiasten (18. Jh.), zwischen zweitem und drittem Bund Papiertitelschildchen mit der Olim-Signatur D 7, darunter Papier- und Signaturtitelschild nach dem Katalog von V. Werl (19. Jh.). |
(Ir) Vermerk oder Federprobe des 15. Jh.: ... datum in Scheibs [Scheibbs/NÖ.]. |
(VDS, HDS, I, I*) | Psalterium-Fragment. Abklatsch der Schrift von Vorsatz- und Nachsatzblatt. | |
(IIr) | Tabula codicis mit Seitenverweisen. | |
(IIIr-VIIv) | leer. | |
(1r-36v) | In Ecclesiasten (PL 100, 667-720. — RB 1093; CSLMA II, ALC 50). 1 ![]() | : |
1r | Tit.: (Rot) Incipit Albinus super ecclesiasten Dilectissimi in Christo filiis, Oniae sacerdoti, Candido presbytero, Nathanaeli diacono, Albinus perpetuae prosperitatis in Domino Deo salutem... (1v) Verba ecclesiastes filii David regis Ierusalem. Tribus nominibus vocatum fuisse Salomonem scripturae manifestissimae docet: Salomonem, id est pacificum ... — ... quid gesserit sive boni iudicii aequitatem per mansuram in aeternum. Deo gratias. (Schlussschrift, Datierung, Schreiberschpruch) Explicit liber ecclesiastes. Rogo vos omnes hunc librum legentes sive deum timentes atque deum bene colentes ut pro me scriptore huius libri orare dignemini. Valete felices feliciter in aeternum. Amen. Finitus est hic liber. Anno domini etc. quadringentesimo viio in vigilia sanctissimi praecipuique confessoris Alexii. [16.7.1407] | |
(37r-42v) | Speculum peccatorum (PL 40, 983-992 = Roth G. 1991, 183-226 [gemeinsam mit einer oberdeutschen u. mittelniederdeutschen Übersetzung]. PLS 2, 1366. — Vgl. CPL 386; BHM 616; CPPM II 3076). 1 ![]() | : |
37r | Tit.: (Rot) Incipit liber qui intitulatur speculum peccatoris Quoniam fratres carissimi, in via huius saeculi fugientes sumus dies nostri sicut umbra praetereunt ... — ... ut per haec aeternam damnationem evadas et cum domino Iesum Christo vitam aeternam possideas. Quod tibi concedat ille qui est in saecula benedictus. Amen. (Schlussschrift) Explicit liber qui dicitur speculum peccatoris. | |
(42v-44r) | Sermo 43 (CC 103, 189-194; Weber VI/2, S. 256). In der Handschrift Augustinus zugeschrieben. Parallelüberlieferung in Göttweig von derselben Hand: Cod. 263, Bl. 169rb-170rb. Weitere in Salzburg, UB, Cod. M II 91, Bl. 344va-345va. 1 ![]() | : |
42v | Tit.: (Als Marginalie am Seitenrand von zeitnaher Hand) Incipit tractatus beati Augustini de continencia Quando castitatis bonum, fratres carissimi, secundum quod decet et expedit commendaverimus forte aliqui adolescentes ... — ... ut ad aeternam mereantur felicitatem unanimiter pervenire praestante domino nostro Iesu Christo cui est honor in perpetuum et in saecula saeculorum. Amen. (Schlussschrift) Explicit tractatus bonus sancti Augustini de continencia. | |
(44v-60v) | Liber florum seu florigerus liber (Teildruck: G. Morin, A travers les manuscrits de Bâle. Notices et extraits des plus anciens manuscrits latins. Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertusmkunde 26 [1927] 211-213. — RB 8720; CPPM IIB 3002a). (60r-v) Register. 1 ![]() | : |
44v | Tit.: (Rot) Incipit florigerus beati Augustini episcopi Da mihi, domine, scire et intelligere quid sis et quid est quod amo ... — ... [60r] sic accipietur sic invenietur sic aperietur. Te praestante qui vivis et regnas Deus per saeculorum saecula. Amen. (Schlussschrift) Explicit florigerus beati Augustini episcopi. | |
(61r-66v) | Liber de vitae ordine et morum institutione (PL 184, 559-586; Ed.: Wilmart, Auteurs spirituels, 94-98 [Teiled.]. — Bloomfield 2431). 1 ![]() | : |
61r | Tit.: Incipit liber beati Bernhardi de moribus adolescentum Hortatur quidem timidam mentis meae imperitiam quam saepe fraterna caritas ut de vitae ordine et morum institutione breviter loqui debeam ... — ... totisque viribus sibi diripiunt illud. (Schlussschrift) Amen etc ypox poxy [vgl. Bl. 113r]. Deo gracias. Explicit liber beati Bernhardi de moribus adolescentum. | |
(67r-80r) | Sermo de proprietate (Hohmann Nr. 54). Mit zahlreichen Marginalien. Parallelüberlieferung in Göttweig: Cod. 507, 1r-21r. 1 ![]() | : |
67r | Tit.: (zeitnaher Nachtrag) Sermo magistri Hainrici de Hassia ad religiosos Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te (Mt 19,27). Novistis fratres dilectissimi in domino Iesu regulariter congregati quorum sint verba haec iugiter vobis meditanda ... — ... si ab illis iuditer aut arguar imperitiae scriptor dummodo aliquis proficiat sapiens bonus ve auditor. (Rot) Deo gracias. (Schlussschrift) Explicit sermo ad canonicos regulares magistri Hainrici de Hassia. | |
(80r-84v) | Expositio in Pater noster (Drucke: Hain 1368-1374; Ed.: Adam 1976, 182-198 [lat. Text mit dt. Übersetzung]. - RB 2249,7 [Ericus Olavi ?]; 8764,2; 8844; 9763; Bloomfield 9200). 1 ![]() | |
80r | Tit.: (Rot) Incipit oracio dominicalis cum exposicione Pater noster (Mt 6,9) Thomas: Amari appetit non timeri ... — ... fideliter, quo ad affectum et ideo in fine posuit dominus. (Schlussschrift) Explicit oracio dominicalis per magistros probatos exposita. | |
(84rv) | leer. | |
(85r-98r) | Compendium in Iob (RB 6431). Parallelüberlieferung in Göttweig: Cod. 71. 1 ![]() | : |
85r | Henrico Dei gratia illustrissimo Anglorum regi duci Normanniae et Aquitaniae... servus Petrus Blesensis bachoniensis archidiaconus salutem. Gratias ago gratiae largitori quia gratanter auditis ea quae aedificant ad salutem ... — ... quae non transit. Quam vobis et nobis praestare dignetur altissimus filius Iesus Christus qui cum patre et spiritu sancto triumphat et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen. | |
(98r) | Exemplum contra voluptuosos. 1 ![]() | |
98r | Tit.: (Als Marginalie) Exemplum bonum contra voluptuosos Legitur quendam fuisse hominem silvam decoram satis habuisse ... — ... a daemonibus miserabiliter in infernum deducta etc. | |
(98v) | leer. | |
(99r-105r) | De dedicatione ecclesiae et aliis festivitatibus cum exemplis diversis. 1 ![]() | |
99r | Tit.: De dedicatione Dedicatio ecclesiae inter alias festivitates solemniter celebratur et quoniam duplex est ecclesia ... — ... a Calixto papa instituta sunt fiunt autem. | |
(105v) | leer. | |
(106r-108v) | Sermo de BMV cum exemplis. 1 ![]() | |
106r | Tit.: Sermo de beata virgine Ave praeclara. Salutatio facta per hoc verbum. Ave nulli sanctorum tam propriae convenit sicut beatae virgini Mariae. Ave et si retorsum sillabitetur dicitur Eva ... — ... haec dictio sapientie a nullo (?) rogeretur etc. | |
(109r-113r) | Formula vitae honestae (PL 72, 21-28; Ed.: C. W. Barlow, Martini episcopi Bracarensis opera omnia. New Haven 1950, 236-250 – CPL 1080; Díaz y Díaz 27; Bloomfield 4457). Mit zahlreichen Marginalien und Versen. Parallelüberlieferung in Göttweig: Cod. 429, 44r-48v sowie Cod. 509, 23v-30v. 1 ![]() | : |
109r | Gloriosissimo ac tranquilissimo et insigni catholicae fidei pietate Mironi regi Martinus episcopus. Non ignoro, clementissime rex, flagrantissimam animi tui sitim... (Rot: De prudentia) Quattuor virtutum species multorum quam sapientium sententiis definitae sunt ... — ... aut ruentem comptis ipse devitet infamam aut deficientem contemnat ignaviam etc. (Schlussschrift) Explicit formula honeste vite quam scripsit sanctus Martinus Dumiensis monasterii episcopus qui ab oriente Galliam venit svevos ab Arriana in pietate convertit ad Mironem regem de quatuor virtutibus prescriptis utque prudencia, magnanimitate, continencia et de iusticia etc. ypox [vgl. Bl. 66v] Deo gratias. | |
(113r) | Historia fabulosa de cane qui fuerat diabolus. 1 ![]() | |
113r | Legitur fabulose fuisse quendam virum potentem qui habebat canem et quidam fur semper quaerebat commoditate furandi ... — ... per talem conscientiam bonam omnino annullatur praestante Christo qui regnat etc. | |
(113v-120v) | Quaestiones de sacramentis. 1 ![]() | |
113v | Tit.: (Rot) Questiones super vii sacramenta ecclesie Quaeritur utrum corpus Christi in ara positum sit consecrari et videtur quod non quia impossibile est unum corpus esse in diversis locis vel pluribus ... — ... dicendum quod sit in conmemorationem trium alaparum quae dabantur nostro salvatori a iudeis malignis etc. (Schlussschrift) Expliciunt questiones bone septem sacramentorum ecclesie. | |
(120v) | Exemplum de quodam eremita. 1 ![]() | |
120v | Tit.: Exemplum de quodam heremita et de catto eius Contra hos qui opere bono deposito se exercent in criminibus consuetis legitur exemplariter de quodam eremita qui solus morabatur in cella. Nemo secum degens praeter cattum quem tali more instruxerat ut semper ad cenam ei lumen teneret per pedes sine taedio ... — ... et calamitatibus sempiternis deturbabit a quo nos custodiat Iesus Christus qui in caelis sine fine vivit et regnat. Amen. | |
(121r) | Fabulae duae. 2 ![]() | |
121r | Tit.: Fabula Venit quidam in nundinis pannum comparare ... — ... et sic vestem perdidit fraudulenter. | |
121r | Tit.: Fabula Perdam quidam rusticus ad forum vendendi causa deducens ... — ... fraudatus domum ambulans cum maerore. | |
(121v-124r) | Sermo in cena domini. 2 ![]() | |
121v | Tit.: Sermo ad clerum in cena Domini de corpore Christi. Incipit pro thema eiusdem Fili, comede mel quia bonum est. (Prv 24,13) Scribitur Proverbiorum 24 capitulo. Reverende in Christo pater nec non domini et fratres mei sinceriter praeamandi. Ante deductionem mei thematis occurit in medio verbum scriptum Ieremiae octavo capitulo ut dicitur: Sta in porta domus Domini et praedica verbum (Ier 7,2). In quibus verbis tanguntur tria | |
122r | Tit.: Sermo eiusdem Fili, comede mel quia bonus est (Prv 24,13). Pater reverende nec non domine mei amantissimi, verba nostra prothemate asumpta scripta reperi Proverborum capitulo nono supra in quibus excellentia nostri sacramenti ... — ... tunc erit manifestum habens omnis saporis plenitudinem ad quam nos perducat ille de loquimur cui est honor et gloria per infinita saeculorum saecula. Amen. | |
(124v) | leer. | |
(125r-126v) | Sermo ad clerum de tribus miraculis quae fiunt in corporis Christi possessione. 1 ![]() | |
125r | Tit.: (Rot) Sermo ad clerum de tribus miraculis que fiunt in corporis Christi possessione Venite comedite Proverbiorum 9 (Prv 9,5). Mirabilia opera tua etc. Hic dicendum de tribus mirabilibus quae fiunt in virtute et perfectione consecrationis ... — ... ut plena cum angelis frui mereamur visionem in futuro praestante illo de quo loquimur cui est honor et gloria in saeculorum saecula. | |
(126v) | Casus papales et episcopales (Druck: z. B. Hain 8489 [vor den Sermones des Iohannes Herolt]). 2 ![]() | |
126v | Tit.: Nota casus papales Item violenti invasores ecclesiarum vel coemeteriorum et furta ibidem commitentes | |
126v | Tit.: Casus episcopales Item depopulatores vinearum vel agrorum | |
(127r) | Casus excommunicationis. 1 ![]() | |
127r | Tit.: Hiis prohibetur corpus dominicum Primo homicidae per iurii falsi testes ... — ... Item festa sanctorum non observantes. | |
(127v-128v) | leer. |