I. Nemeth, Printed Catalogues of Manuscripts of the Austrian National Library, Vienna
István Németh

Beschreibende Bibliographie der gedruckten Kataloge zu den Handschriftenbeständen der Handschriftensammlung der Österreichischen Nationalbibliothek bis zum Erscheinungsjahr 1974

© István Németh, Österreichische Nationalbibliothek Wien, 1996


Vorbemerkung: In der vorliegenden Bibliographie sind Publikationen erfaßt, in denen mindestens sieben Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek beschrieben werden. Eine Fortsetzung der Bibliographie der Kataloge ab dem Jahr 1974 ist in Arbeit.
Bitte richten Sie Anfragen und Kommentare an:
István Németh

Österreichische Nationalbibliothek
Handschriften-, Autographen- und Nachlaß-Sammlung
Josefsplatz 1
A-1014 Wien
Tel. +43-1-53410/294
Fax: +43-1-53410/296
e-mail: nemeth@onb.ac.at

Inhaltsverzeichnis | Register

Inhaltsverzeichnis

Bibliographien von Katalogen

I. Abendländische Handschriften
1) Gesamtkataloge
2) Lateinische Handschriften
3) Europäische Sprachen
     a) Deutsche Handschriften
     b) Italienische Handschriften
     c) Katalanische Handschriften
     d) Kroatische Handschriften
     e) Polnische Handschriften
     f) Portugiesische Handschriften
     g) Spanische Handschriften
     h) Tschechische Handschriften

II. Griechische Handschriften

III. Slawische Handschriften

IV. Außereuropäischer Kulturkreis
 1) Äthiopische Handschriften
 2) Arabische Handschriften
 3) Armenische Handschriften
 4) Chinesische Handschriften
 5) Georgische Handschriften
 6) Hebräische Handschriften
 7) Japanische Handschriften
 8) Indische Handschriften
 9) Koptische Handschriften
10) Koreanische Handschriften
11) Mandschurische Handschriften
12) Persische Handschriften
13) Syrische Handschriften
14) Türkische Handschriften

V. Illuminierte Handschriften


Bibliographien von Katalogen

1
1888
Goldmann, Arthur: Verzeichniss der österreich-ungarischen Handschriftenkataloge. K. k. Hofbibliothek Wien. In: Centralblatt für Bibliothekswesen 5 (1888) 61-65.
ÖNB: 544.709-B.H - III.F.22/5
Chronologisch geordnete Erfassung der wichtigsten gedruckten Kataloge bis 1888. Ohne Register.

2
1965
Mihaliuk, Melanie: Verzeichnis der Kataloge der Handschriftensammlung. Wien, um 1965 [Maschinschriftl.].
HAN: Sep.362
Chronologisch zusammengestelltes Verzeichnis der wichtigsten handgeschriebenen und gedruckten Kataloge in der Handschriftensammlung der Österreichischen Nationalbibliothek. Ohne Register.


I. Abendländische Handschriften

1) Gesamtkataloge

3
1864 - 1912
Tabulae codicum manu scriptorum praeter graecos et orientales in Bibliotheca Palatina Vindobonensi asservatorum. 11 Bde. Wien 1864-1912.
ÖNB: 105.307-B.H - NB 100d
Katalog der abendländischen Handschriften, mit einem Namensindex und systematischen Register für Anonyma in jedem Band.

4
1963 - 1975
Mazal, Otto - Unterkircher, Franz: Katalog der abendländischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek, ''Series nova'' (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge, Vierte Reihe: Veröffentlichungen der Handschriftensammlung, Bd. 2, Teil 1-4). Wien 1963-1975. Bd. 4. von O. Mazal.
ÖNB: 948.477-C.H - NB 22h
Verzeichnet die Neuerwerbungen der Bibliothek seit 1870. Vorangestellt in jedem Band eine kurze Beschreibung bemerkenswerte Stücke und größerer zusammenhängender Bestände. Mit Incipit-, Personen-, Orts-, Titel- und Sachregister.

5
1965
Tabulae codicum manu scriptorum praeter graecos et orientales in Bibliotheca Palatina Vindobonensi asservatorum. 11 Bde. Wien 1864-1912. (Photomechanischer Nachdruck in 5 Bänden. Graz 1965).
ÖNB: 1,011.595-B.H - NB 21a
Katalog der abendländischen Handschriften, mit einem Namensindex und systematischen Register für Anonyma in jedem Band.


2) Lateinische Handschriften

6
1551
Lazius, Wolfgang: Catalogus et Tituli codicum et autorum antiquorum, qui lucem nondum viderunt, in vetustioribus coenobiis Austriae utriusque, Helvetiae, Brisguaviae, Alsatiae, Sundgoviae et Nigrae Sylvae ...delitescentes. Wien 1551.
ÖNB: 49.C.38. - Rara 153
Die Liste enthält 71 Handschriften, von denen 60 nachweislich in die Hofbibliothek kamen. Ohne Register.

7
1665 - 1669
Lambeck, Peter: Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi. 1-2. Wien 1665-1669.
ÖNB: 397.079-D.H - NB 1
s. bei Nr. 101

8
1720
Bibliotheca Hohendorfiana ou Catalogue de la Bibliothèque De feu Monsieur George Guillaume Baron de Hohendorf ... . La Haye 1720.
ÖNB: 397.412-B.H - NB 17a
Die Bibliothek wurde 1720 für die Hofbibliothek gekauft. Im 3. Teil des Kataloges werden die Handschriften, nach Format geordnet, beschrieben. Der Index dazu wurde in Cod. 11.939 vom Skriptor der Hofbibliothek Heinrich Millauer angelegt (vgl. Brechler, Karl: Die Büchersammlung des Freiherrn von Hohendorf ... Wien 1928).

9
1733
Guarient et Raall, Ferdinand Dominicus: Bibliotheca Windhagiana ab illustr., quondam S.R.I. Comite Joanne Joachimo, ab et in Windhag, ... Anno M.DC.LXXVIII pro Usu Publico, ... fundata. Wien 1733.
ÖNB: 56.559-B.H - NB 17
Systematischer Katalog für Drucke und Handschriften mit Signaturen der Windhagischen Bibliothek. (Vgl. Vorderwinkler, Irene: Die Kunstkammer des Grafen Joachim von Windhag. Wien 1951. [Phil.Diss.]).

10
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
S. 533 - 587: ''Ex Bibliotheca S. Caesareae Majestatis Vindobonensi, quae inter praestantissimas Europae numeratur. Selecto ex Petro Lambecio et Nesselio.''
S. 562 - 568: Ambraser Sammlung, nach Peter Lambecks gedrucktem Katalog.
S. 568 - 587: ''Inventarium librorum editorum et manuscriptorum contra Turcas.'' Nach dem Handschriftenkatalog des Blotius über Turcica (Cod. 8467) ediert.

11
1749
Lidl, Bernhard: Mantissa Chronici Lunaelacensis bipartita. Cujus Pars Prior descriptionem Jubilaei Millenarii recens celebrati. Pars Posterior: Catalogum Manuscriptorum Lunaelacensium ab Aerae Christianae Saeculo IX. ad XVI. proponit. Stadt am Hof (Regensburg) 1749.
ÖNB: *38.Q.26.(H) - NB 19
Im zweiten Teil, auf S. 350 - 416, werden in systematischer Anordnung die Handschriften des Klosters Mondsee, die später infolge der Josephinischen Säkularisierung in die Hofbibliothek kamen, verzeichnet.

12
1750
Lambacher, Philipp Jakob: Bibliotheca antiqua Vindobonensis civica, seu Catalogus librorum antiquorum, cum manuscriptorum, tum ab inventa Typographia ad Annum usque MDLX typis excusorum, qui in Bibliotheca Vindobonensi civica asservantur, cum annotationibus historico-literario- criticis. Pars 1. Libros theologicos complectens. Wien 1750.
ÖNB: 74.D.69.(H) - NB 18
Katalog innerhalb der Theologie nach Spezialdisziplinen geordnet. Die Bestände wurden 1780 für die Hofbibliothek erworben. Ohne Register.

13
1766 - 1769
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii ... libri 1.2. Wien 1766-1769.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 101

14
1780
Balbinus, Bohuslav: De Bibliotheca Caesarea Viennensi, quantum ad libros attinet ad Bohemiam argumento pertinentes. In: Bohemia docta. Opus posthumum editur. P.3. Prag 1780, 192-196.
ÖNB: 29.V.7. - Kat 8°/189
Angeführt sind 25 Böhmen betreffende Handschriften.

15
1783
Catalogus praestantissimorum librorum nec non rarissimorum manuscriptorum Bibliothecae Kollarianae. Wien 1783.
ÖNB: 397.157-B.H - NB 91
Die Bibliothek wurde 1783 von der Hofbibliothek bei einer Versteigerung erworben. Der Katalog verzeichnet Handschriften und Drucke nach Sachgebieten und Formaten geordnet. Ohne Register.

16
1793 - 1802
Denis, Michael: Codices manuscripti theologici Bibliothecae palatinae Vindobonensis latini aliarumque occidentis linguarum. 1-5. Wien 1793-1802.
ÖNB: 397.068-D.H - NB 6
Die Bände 1 - 3 verzeichnen die lateinischen theologischen Handschriften, die bis in der Zeit Kaiser Karls VI. von der Hofbibliothek erworben wurden, die Bände 4 - 5 die bis um 1800 erworbenen Bestände.
Bd. 1. Hierographie, Hermeneutik, Patristik.
Bd. 2. Dogmatik, Polemik, Aszetik.
Bd. 3. Kasuistik, Homiletik; Liturgie, Synoden.
       Vorangestellt ist ein Personen- und Sachregister für alle drei Bände.
Bd. 4. Hierographie, Hermeneutik, Patristik.
Bd. 5. Teil 1: Dogmatik, Polemik, Aszetik.
       Teil 2: Kasuistik, Homiletik, Liturgie, Synoden.
       Vorangestellt ist ein Personen- und Sachregister für beide Bände.
Mit Signaturen der Hofbibliothek des 18.Jh.

17
1807
Saint-Genois, Joseph: Catalogue des manuscrits de l'Histoire profane, qui se trouvent à la Bibliothèque de Vienne. In: Prolégomenes ou notes du Comte Joseph de Saint Genois ... au sujet de son emprisonnement, arrivè le 21 Juin 1790 adressés au peuple des provinces Belgiques. Lille 1807, 113- 134.
ÖNB: 397.104-C.H - NB 20
Historische Handschriften, alphabetisch geordnet, mit Signaturen der Hofbibliothek des 18.Jh.

18
1819
Primisser, Alois: Die kaiserlich-königliche Ambraser-Sammlung. Wien 1819.
ÖNB: 397.155-B.H - Kat.8°/202
Auf Seite 256 -298 sind 69 Handschriften beschrieben.

19
1820
Delius, Christian Heinrich: Auszug aus dem Verzeichnis der Handschriften der Profan-Schriftsteller der kaiserl. Bibliothek zu Wien. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 1 (1820) 317-321.
ÖNB: 393.002-B.H - I/10
Historische Handschriften mit Signaturen der Hofbibliothek des 18. Jh.

20
1820
Pertz, Georg Heinrich: Auszug aus den Handschriftenverzeichnissen der k.k. Hofbibliothek zu Wien. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 2 (1820) 397-638.
ÖNB: 397.356-C.H - NB 26 und I/10
Hauptsächlich historische Handschriften mit Signaturen der Hofbibliothek des 18. Jh.

21
1821
Pertz, Georg Heinrich: Auszug aus dem neuern Handschriftenverzeichniß der k.k. Hofbibliothek. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 3 (1821) 391-413.
ÖNB: 397.356-C.H - I/10
Nach Titeln alphabetisch geordnet mit Signaturen der Hofbibliothek des 18.Jh.

22
1829
Graff, Eberhard Gottlieb: Inhaltsanzeige, Auszüge und Collationen der für altdeutsche Sprache und Literatur wichtigsten Sprachdenkmäler in der bei Denis verzeichneten Handschriften der kaiserlichen Hofbibliothek zu Wien. Die für altdeutsche Sprache und Literatur wichtigsten Sprachdenkmäler in den Handschriften der kaiserlichen Hofbibliothek zu Wien, mit Ausschluß der im Denischen Katalog verzeichneten und in Diutiska III.2 abgehandelten Manuscripte. In: Diutisca III. Stuttgart 1829, 115-191 u. 285-410.
ÖNB: 68.285-B.H - Phil.360
s. bei Nr. 73

23
1836
Endlicher, Stephan: Catalogus codicum philologicorum latinorum Bibliothecae Palatinae Vindobonensis (Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae Palatinae Vindobonensis 1). Wien 1836.
ÖNB: 397.098-C.H - NB 21
Katalog der lateinischen Klassikerhandschriften nach literarischen Gesichtspunkten und Literaturgattungen geordnet, mit Angabe der Signaturen der Hofbibliothek des 18.Jh. und der geltende Signaturen, zum Teil mit Provenienzvermerken und Literaturangaben. Konkordanzen : Katalognummer : Hofbibliothek 19. Jh. - Hofbibliothek 18. Jh. Autorenindex und Register.

24
1840 - 1841
Chmel, Josef: Die Handschriften der k.k. Hofbibliothek in Wien im Interesse der Geschichte, besonders der österreichischen. 1-2. Wien 1840- 1841.
ÖNB: 397.117-B.H - NB 25
Verzeichnis von über 400 Handschriften, mit Angabe der heutigen und der Signaturen des 18. Jahrhundert der Bibliothek. In jedem Band Signaturenkonkordanz, Sach- und Namenregister.

25
1842
Dolliner, Thomas: Beiträge zu einem Codex epistolaris aus Handschriften der k.k. Hofbibliothek. In: Der österreichische Geschichtsforscher 2 (1842) 399-417.
ÖNB: 50.C.28* - Sep.357
Nach Signaturen des 18.Jh. werden hier 20 Briefe aus Handschriften wiedergegeben.

26
1838 - 1841
Chmel, Josef: Auszüge aus interessanten Handschriften der k.k. Hofbibliothek zur Geschichte des sechzehnten Jahrhunderts. In: Der österreichische Geschichtsforscher 1 (1838) 98-152; 2 (1841) 399-417.
ÖNB: 50.C.28* - Sep.356
Beschrieben werden einige Austriaca-Handschriften mit geltenden Signaturangaben.

27
1843
Gar, Tommaso: I codici storici della collezione Foscarini conservata nella Imperiale Biblioteca di Vienna (Archivio Storico Italiano 5). Firenze 1843.
ÖNB: 397.358-B.H - NB 28
Beschreibung von 497 Handschriften, systematisch geordnet, mit Signaturen der Foscarinischen Sammlung und der heutigen Signaturen der Österreichischen Nationalbibliothek. Im Exemplar der Handschriftensammlung handschriftliche Signaturenkonkordanz.

28
1855
Canale, Michele Giuseppe: Peplo ottuplo de Mar - Nero ossia indicazione dei diversi luoghi di quello, menzionati nelle otto piú antiche carte geografiche esistenti nell' Imp. Biblioteca di Vienna. Genova 1855.
ÖNB: 35.587-B
Mit Ortsregister.

29
1855
Sacken, Eduard: Die k.k. Ambraser-Sammlung. 2.Teil. Die Kunst- und Wunderkammer und die Bibliothek. Wien 1855.
ÖNB: 105.628-B.H - Kat.4°/491a
112 Handschriften in systematischer Ordnung beschrieben, von einer späteren Hand in das Exemplar der Handschriftensammlung die heute geltenden Signaturen ergänzt.

30
1860
Matkovic, Petar: Alte handschriftliche Schifferkarten in der kais. Hof- Bibliothek in Wien. Mit 2 dem Portolano des Gr.Benincasa 1480 entnommenen Karten von der Westküste Afrika's. Warasdin 1860.
ÖNB: 393.177 C.K
11 Portulane und 1 Weltkarte mit geltenden Signaturen der Bibliothek.

31
1864
Gachard, Louis Prospier: Notice des manuscrits concernant l'histoire de la Belgique qui existent à la bibliothèque impèriale à Vienne. In: Compte Rendu des séances de la Commission royale d'histoire 5,3/3. Bruxelles 1864.
ÖNB: 123.844-B.H - NB 27
Etwa 100 Handschriften, mit Angabe der heutigen Signaturen der Bibliothek. Im Exemplar der Handschriftensammlung handgeschriebene Konkordanz zwischen Signaturen und Seitenzahl des Kataloges.

32
1873
Becker, Moritz Alois: Die Sammlungen der vereinten Familien- und Privat- Bibliothek Sr.M. des Kaisers. 1-4. Wien 1873-1882.
ÖNB: 397.072-D.H - NB 11
Im Band I, auf Seite VI - XXII, werden die Handschriften verzeichnet, die von besonderer historischer oder bibliographischer Bedeutung sind. Vorangestellt ist eine kurze Geschichte der Sammlung, im Exemplar der Handschriftensammlung sind die Kastensignaturen der Bibliothek mit Bleistift nachgetragen. Die Handschriften heute im Bestand der Series-nova -Codices der Österreichischen Nationalbibliothek aufgestellt.

33
1878
Fischer, Ludwig: König Matthias Corvinus und seine Bibliothek. In: Jahresbericht über das k.k. Staats-Untergymnasium im 2. Bezirke von Wien, für das Schuljahr 1877/78. Wien 1878, 1-37.
ÖNB: 390.374-B.H - NB 86
Vorangestellt die Geschichte der Bibliotheca Corviniana. Auf Seite 26 - 29 sind 25 echte und 16 vermutliche Corvinen mit Literaturangaben verzeichnet.

34
1884
Diekamp, Wilhelm: Westfälische Handschriften in fremden Bibliotheken und Archiven. 2. Die K. K. Hofbibliothek zu Wien. In: Zeitschrift für vaterländische Geschichte und Altertumskunde 42 (1884) 153-155.
HAN: Sep.4063
Angeführt sind 7 Handschriften.

35
1890
I Codici della biblioteca del cenobio de S. Giovanni a Carbonara di Napoli dei Pp. Eremitani di S. Agostino, Spedita a Vienna nel 1718 per B. C. Neapel 1890.
ÖNB: 86.165-A.H - NB 84
Auf Seite 29 - 40 werden einige Handschriften der Klosterbibliothek Carbonara genannt. (Vgl. Mencik, F.: Die Neapolitanischen Handschriften der Hofbibliothek. 1904.)

36
1895
Catalogus codicum Hagiographicorum qui Vindobonae asservantur in Bibliotheca privata Serenissimi Caesaris Austriaci. In: Analecta Bollandiana 14 (1895) 231-283.
ÖNB: 390.876-B.H - II/4
Die beschriebenen Handschriften befinden sich seit 1921 in der Österreichischen Nationalbibliothek.

37
1897
Schubert, Anton: Aus Mähren und Schlesien der k.k. Hofbibliothek zu Wien gewordene Handschriften und Altdrucke. In: Mitteilungen des Österreichischen Vereins für Bibliothekswesen 1 (1897) 43-56.
ÖNB: 412.499-B.Kat.
Verzeichnis von durch die josephinischen Klosteraufhebungen erworbenen 10 Handschriften, 107 Inkunabeln und 26 Frühdrucken der Hofbibliothek.

38
1899
Modern, Heinrich: Die Zimmern'schen Handschriften der k.k. Hofbibliothek. Ein Beitrag zur Geschichte der Ambraser Sammlung und der k.k. Hofbibliothek. In: Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen des Allerhöchsten Kaiserhauses 20 (1899) 1-71.
ÖNB: 397.081-D.H - NB 13
Vorangestellt eine Einleitung über die Ambraser Handschriften und die Zimmernsche Bibliothek. Auf Seite 12 - 68 werden 68 Zimmernsche Handschriften, die sich in den kaiserlichen Sammlungen befinden, beschrieben.
Konkordanzen: Signaturen der ÖNB : Ambras : Zimmern: Hofbibliothek 18.Jh.

39
1900
Gottlieb, Theodor: Büchersammlung Kaiser Maximilian I. Mit einer Einleitung über älteren Bücherbesitze im Hause Habsburg. (Die Ambraser Handschriften. Beitrag zur Geschichte der Wiener Hofbibliothek 1). Leipzig 1900.
ÖNB: 401.933-B.H - NB 69
Die Handschriften werden mit geltenden Signaturen angeführt. Mit Autoren- und Sachindex.

40
1904 - 1905
Mencik, Ferdinand: Die Neapolitanischen Handschriften der Hofbibliothek. In: Mitteilungen des Österreichischen Vereins für Bibliothekswesen 8 (1904) 133-143, 170-177 u. 9 (1905) 31-37.
ÖNB: 397.365-C.H - NB 90
Es sind 97 Handschriften angeführt, davon 22 griechische. Sie wurden 1919 an Italien abgetreten. (Vgl. Cod. 9584).
Auf S. 136 - 137 Konkordanz zwischen den heutigen und den früheren Signaturen.

41
1913
Weinberger, Wilhelm: Handschriften mährischen Provenienz in der Wiener Hofbibliothek. In: Zeitschrift des deutschen Verein für die Geschichte Mährens und Schlesiens 17 (1913) 339-341.
HAN: Sep.360
Verzeichnet sind einige aus Mähren stammende Handschriften mit geltenden Signaturen.

42
1919
Tietze, Hans: Die Entführung von Wiener Kunstwerken nach Italien. Wien 1919.
ÖNB: 543.691-B.H - NB 67
Auf Seite 47-57: Verzeichnis der aus der Hofbibliothek entnommenen Handschriften und Druckwerke. Die Handschriften werden nach Bibliothekssignaturen angeführt.

43
1925
Zinner, Ernst: Verzeichnis der astronomischen Handschriften des deutschen Kulturgebietes. München 1925.
ÖNB: 555.556-B.H - Kat.4°/105
Mit Siglen und heutigen Signaturen sind die Handschriften der Nationalbibliothek gekennzeichnet.

44
1926
Gerstinger, Hans: Johannes Sambucus als Handschriftensammler. In: Festschrift der Nationalbibliothek in Wien. Wien 1926, 251-400.
ÖNB: 557.222-C.H - NB 77
Auf Seite 349 - 395 sind die nachweisbar aus der Bibliothek des Sambucus stammenden 383 griechischen und 113 lateinischen und abendländischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek verzeichnet. Voran steht eine Abhandlung über die Sammlertätigkeit des genannten Humanisten. Mit Personen- und Sachindex, sowie Angaben der geltenden Signaturen, Entstehungszeit der Handschriften, Vorbesitzer, Exlibris und Notizen von Hugo Blotius und von Sebastian Tengnagel.

45
1932
Schwarz, Arthur Zacharias: Aus den Handschriften der Wiener ''Tabulae''. In: Abhandlungen zur Erinnerung an Hirsch Perez Chajes. Wien 1932, 204- 236.
ÖNB: 588.905-B.H - NB 214
Verzeichnis von über 100 Handschriften (mit den geltenden Signaturen) aus dem Bestand der abendländischen Codices (in den ''Tabulae codicum manuscriptorum'' erfaßt) mit Materialien zur jüdischen Geschichte und Literatur.

46
1936
Bertsche, Karl: Die Handschriften Abrahams a Santa Clara in der Wiener Nationalbibliothek. In: Jahrbuch für Landeskunde von Niederösterreich 26 (1936) 124-139.
ÖNB: 649.918-B.H - NB 317
Verzeichnet 4 Handschriften des Abraham a Santa Clara. Mit Inhaltsverzeichnis.

47
1939
Quelle, Otto: Die ibero-amerikanischen Länder in Manuskript-Atlanten des 16. und 17. Jahrhunderts der Wiener Nationalbibliothek. In: Ibero- Amerikanisches Archiv 13 (1939) 135-147.
ÖNB: 674.666-B.H - NB 3
Angeführt sind 4 Handschriften mit heutigen Signaturen.

48
1941
Helbling, Leo: Dr. Johann Fabri, Generalvikar von Konstanz und Bischof von Wien 1478-1541. Beiträge zu seiner Lebensgeschichte. (Reformationsgeschichtliche Studien und Texte 67/68). Münster 1941.
ÖNB: 448.491-B.H - XIIIa 13
In Anhang I. und II. und Seite 139 - 208 sind die Drucke, Handschriften und Autographen Fabris mit Standortangaben verzeichnet.

49
1948
Ankwicz-Kleehoven, Hans: Die Bibliothek des Dr. Johann Cuspinian. In: Die Österreichische Nationalbibliothek. Wien 1948, 208-227. [Maschinschriftliche Ergänzungen im Exemplar der Handschriftensammlung u.d.T.: Verzeichnis der aus der Bibliothek Dr. Johann Cuspinians stammenden Handschriften und Drucke].
ÖNB: 783.407-B.H - NB 38
Angeführt werden 58 Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek mit geltenden Signaturen. (Vgl. Cod. Ser.nova 13.714).

50
1948
Hoffmann, Brunhilde: Die Aufhebung der Karthause Gaming. Wien 1948. [Phil.Diss.]
ÖNB: 767.025-C.H - NB 12a
Auf Seite 126 - 129: Liste der Gaminger Drucke und Handschriften, die 1782 zur Auswahl an die Hofbibliothek geschickt wurden. Seite 130 - 131: Verzeichnis der Handschriften mit heutigen Signaturen in der Österreichischen Nationalbibliothek.

51
1950
Lhotsky, Alphons: Die Bibliothek Kaiser Friedrich III. In: Mitteilungen des Institut für österreichische Geschichtsforschung 58 (1950) 124-135.
ÖNB: 795.416-B.H - NB 422
Es werden 56 Handschriften und 4 Inkunabeln als Eigentum des Kaiser Friedrichs III. nachgewiesen und mit heutigen Signaturen der Österreichische Nationalbibliothek versehen beschrieben. (Vgl. Nr. 64).

52
1954
Eheim, Fritz: Die Handschriften des ''Decretum Gratiani'' in der Wiener Nationalbibliothek. In: Österreichisches Archiv für Kirchenrecht (1954) 82 -89.
ÖNB: 838.707-B.H - NB 548
Beschreibendes Verzeichnis von 9 Handschriften des Decretum, anschließend 24 Handschriften, die nur Kommentare, Abbreviationen oder Inhaltsangaben zu diesem Werk erhalten.

53
1955
Pellegrin, Elisabeth: La Bibliothèque des Visconti et des Sforza ducs de Milan au XVe siècle (Publ. de l'Inst. de recherche et d'histoire des textes 5). Paris 1955.
ÖNB: 802.128-C.H - IV 53d
Auf Seite 405 - 408 sind 15 in der Österreichischen Nationalbibliothek befindliche Handschriften beschrieben. Mit Register.

54
1957
Ankwicz-Kleehoven, Hans: Verzeichnis der nachweislich aus Cuspinians Bibliothek stammenden Handschriften, Inkunabeln und Drucke. In: Archiv für österreichische Geschichte 121 (1957) 119-133.
ÖNB: 713.501-B.
Nach Signaturen der Bibliothek geordnet. (Vgl. Cod. Ser.nova 13.714). Mit Register.

55
1957
Menhardt, Hermann: Das älteste Handschriftenverzeichnis der Wiener Hofbibliothek von Hugo Blotius 1576. Kritische Ausgabe der Handschriften Series nova 4451 vom Jahre 1597 mit vier Anhängen (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse. Denkschriften 76). Wien 1957.
ÖNB: 884.572-C.H - NB 6a
Im Vorwort Vorbemerkungen zur Herausgabe des Textes, auf Seite 33 - 108 wird der handgeschriebene Katalog wiedergegeben, es folgt eine Konkordanz zwischen den heutigen Signaturen und denen des Blotius.
Konkordanzen: Österreichische Nationalbibliothek : Blotius-Katalog : Österreichische Nationalbibliothek.

56
1958
Cetto, Adolfo: I codici Viennesi della Biblioteca Vescovile di Trento. In: Studi Trentini di scienze storiche 4 (1958) 483-497.
ÖNB: 916.012-C.H - NB 67b
Verzeichnet 47 aus der Hofbibliothek an Trient zurückgegebenen Handschriften mit heutigen Signaturen.

57
1959
Menhardt, Hermann: St. Pauler Handschriften in Wien. In: Carinthia. 1. Mitteilungen des Geschichtsvereines für Kärnten 149 (1959) 212-221.
ÖNB: 89.125-B.H - NB 702
Behandelt werden 15 Handschriften aus der Stiftsbibliothek St.Paul im Lavanttal.

58
1960
Adel, Kurt: Handschriften von Jesuitendramen in der Österreichischen Nationalbibliothek in Wien. In: Jahrbuch der Gesellschaft für Wiener Theaterforschung 12 (1960) 83-12.
ÖNB: 740.381-B.Per.12 - Sep.351
Nach heutigen Signaturen geordnet sind 236 Handschriften angeführt.

59
1960
Lehmann, Paul: Eine Geschichte der alten Fuggerbibliothek. 2. Teil: Quellen und Rekonstruktionen (Studien zur Fuggergeschichte 15). Tübingen 1960, 552-592.
ÖNB: 812.476-B.H - IV 71
Auf Seite 552 - 592 sind die Handschriften der von Georg Fugger gegründeten und von Albert Fugger verkauften Bibliothek verzeichnet mit Signaturenangaben der Nationalbibliothek. Mit Register.

60
1961
Becker, Petrus: Abwanderung Trierischer und Rheinischer Handschriften nach der Wiener Hofbibliothek im 16. Jahrhundert. In: Archiv für mittellrheinische Kirchengeschichte 13 (1961) 413-420.
ÖNB: 957.631-B.H - NB 820
Verzeichnet sind 4 Handschriften mit heutigen Signaturen.

61
1963
Unterkircher, Franz: Ambraser Handschriften. Ein Tausch zwischen dem Kunsthistorischen Museum und der Nationalbibliothek. In: Jahrbuch der Kunsthistorischen Sammlungen in Wien 59 (1963) 225-264.
ÖNB: 990.033-C.H - NB 23
Umfaßt um 100 Handschriften. Beschreibendes Verzeichnis mit 4 Anhängen: 1. Herkunft und Entstehungszeiten der Handschriften. 2. Inhalt der Handschriften. 3. Signaturenkonkordanz: Österreichische Nationalbibliothek - Verzeichnis von E.Sacken (Nr.29.) - Kunsthistorisches Museum. 4. Andere vom Tausch betroffene handgeschriebene oder gedruckte Werke.

62
1964
Mazal, Otto: Handschriften mittelalterlicher Augustiner-Eremiten in der Österreichischen Nationalbibliothek. In: Augustinianum 4 (1964) 1-66.
ÖNB: 983.007-C.H - NB 23g
Systematisch gegliedertes Verzeichnis mit Angabe der heutigen Signaturen.

63
1967
Pfaff, Carl: Scriptorium und Bibliothek des Klosters Mondsee im Hohen Mittelalter. (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Kommission für Geschichte Österreichs 2). Wien 1967, 84-113.
ÖNB: 1,018.978-C.H - Theol.132m
Auf Seite 84 - 113 sind 59 größtenteils in der Österreichischen Nationalbibliothek befindliche Mondseer Handschriften und Fragmente aus dem 11., 12. und beginnenden 13. Jh. verzeichnet. (Vgl. Cod. 3766 und Cod. Ser.nova 2162).

64
1968
Trenkler, Ernst: Die Frühzeit der Hofbibliothek <1368-1519>. In: Geschichte der Österreichischen Nationalbibliothek. 1. Wien 1968, 3-58, Beil. VII u. X.
ÖNB: 539.054-C.H - NB 100
Auf Beilage VII sind aus der Büchersammlung Kaiser Friedrichs III. 54 Handschriften und 4 Inkunabeln mit heutigen Signaturen verzeichnet. Auf Beilage X sind 176 Handschriften und 33 Inkunabeln aus der Büchersammlung Kaiser Maximilians I. mit heutigen Signaturen verzeichnet.

65
1969 - 1976
UnterkircherFranz: Die datierten Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek ... 1-4 (Katalog der datierten Handschriften in lateinischer Schrift in Österreich). Wien 1969-1976.
1. ---- bis 1400. Text 104 S., 268 S. Abb. 1969.
2. 1401 - 1450. Text 203 S., 308 S. Abb. 1971.
3. 1451 - 1500. Text 248 S., 397 S. Abb. 1974.
4. 1501 - 1600. Text 257 S., 484 S. Abb. 1976.
ÖNB: 1,043.783-C.H.1-4 - F.S.P.24
Chronologisch mit Angabe der heutigen Signaturen geordnet. Text und Abbildungen in gesonderten Bänden.

66
1970 - 1971
Schwarzenberg, Karl: Bücher der Österreichischen Nationalbibliothek aus dem Prager Karolinum. In: Biblos 19-20 (1970-1971) 97-102.
ÖNB: 948.846-B.H - III.F.22d
Enthält 49 Handschriften, die Kaspar von Nydbruck für die Hofbibliothek im 16. Jahrhundert erworben hat.

67
1972
Herzmann, Herbert: Johannes Hauser. Ein Mondseer Klosterschreiber an der Wende vom 15. zum 16. Jahrhundert mit einer Zusammenstellung der Mondseer Handschriften. Salzburg 1972. [Phil. Diss.]
ÖNB: 1,095.416-C.H - NB 1007
Nach einem kurzem Überblick über die Geschichte des Mondseer Klosters werden auf Seite 19 - 57 die Mondseer Handschriften in der Österreichischen Nationalbibliothek nach heutigen Signaturen mit Anführung früherer Signaturen der Hofbibliothek und der Mondseer Klosterbibliothek verzeichnet. Auf Seite 75-150 ausführliche Beschreibung der Hauser- Handschriften (Vgl. Cod. 3766 und Cod. Ser.nova 2162). Konkordanz der Mondseer Signaturen - Signaturen der Hofbibliothek des 18.Jh. - geltende Signaturen.


3) Europäische Sprachen

a) Deutsche Handschriften

68
1793 - 1802
Denis, Michael: Codices manuscripti theologici Bibliothecae palatinae Vindobonensis latini aliarumque occidentis linguarum. 1-5. Wien 1793-1802.
ÖNB: 397.068-D.H - NB 6
s. bei Nr. 16

69
1798
Nachrichten und Proben von den altdeutschen Handschriften der Kaiserlichen Bibliothek zu Wien. In: Brag und Hermode oder Neues Magazin für die vaterländischen Altherthümer der Sprache, Kunst und Sitten 3 (1798) 140- 147.
ÖNB: 9.L.35.
Angeführt sind einige altdeutsche Handschriften mit Signaturen des 18. Jh.

70
1809
Hagen, Friedrich Heinrich: Altdeutsche Handschriften der Kaiserlichen Bibliothek zu Wien. In: Museum für Altdeutsche Literatur und Kunst 1 (1809) 547-648.
ÖNB: 43.K.25.
Über 80 altdeutsche Handschriften mit Signaturen des 18. Jahrhunderts werden genannt, zum Teil mit Literaturvermerken und Textwiedergabe.

71
1820
Pertz, Georg Heinrich: Auszug aus den Handschriftenverzeichnissen der k.k. Hofbibliothek zu Wien. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 2 (1820) 397-638.
ÖNB: 397.356-C.H - NB 26 und I/10
s. bei Nr. 20

72
1821
Pertz, Georg Heinrich: Auszug aus dem neuern Handschriftenverzeichniß der K. K. Hofbibliothek. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 3 (1821) 391-413.
ÖNB: 397.356-C.H - I/10
s. bei Nr. 21

73
1829
Graff, Eberhard Gottlieb: Inhaltsanzeige, Auszüge und Collationen der für altdeutsche Sprache und Literatur wichtigsten Sprachdenkmäler in der bei Denis verzeichneten Handschriften der kaiserlichen Hofbibliothek zu Wien. Die für altdeutsche Sprache und Literatur wichtigsten Sprachdenkmäler in den Handschriften der kaiserlichen Hofbibliothek zu Wien, mit Ausschluß der im Denischen Katalog verzeichneten und in Diutiska III.2 abgehandelten Manuscripte. In: Diutisca III. Stuttgart 1829, 115-191 u. 285-410.
ÖNB: 68.285-B.H - Phil.360
Nach Signaturen des 18. Jahrhunderts geordnet.

74
1838
Chmel, Josef: Auszüge aus interessanten Handschriften der k.k. Hofbibliothek zur Geschichte des sechzehnten Jahrhunderts. In: Der österreichische Geschichtsforscher 1 (1838) 98-152.
ÖNB: 50.C.28* - Sep.356
Fünf Austriaca-Handschriften (Cod. 3301, Cod. 5542, Cod. 7871, Cod. 7945 und Cod. 10.041) sind beschrieben.

75
1840 - 1841
Chmel, Josef: Die Handschriften der k.k. Hofbibliothek in Wien im Interesse der Geschichte, besonders der österreichischen. 1-2. Wien 1840- 1841.
ÖNB: 397.117-B.H - NB 25
s. bei Nr. 24

76
1841
Chmel, Josef: Handschriften in österreichischen Bibliotheken. In: Der österreichische Geschichtsforscher 2 (1941) 54-55.
ÖNB: 50.C.28* - Sep.358
Angeführt sind 34 Handschriften aus der Hofbibliothek und 9 Handschriften bei Antiquar Kuppitsch.

77
1841
Hoffmann von Fallersleben, Heinrich: Verzeichnis der altdeutschen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien. Leipzig 1841.
ÖNB: 397.108-B.H - NB 23
Der erste wissenschaftlich brauchbare Katalog der altdeutschen Handschriften. Nach Numerus currens geordnet, mit Signaturenangaben der Bibliothek und Literaturnachweis. Mit mehreren Signaturenkonkordanzen und Personen- und Sachregister.

78
1841
Böhmer, Heinrich: Kurze Nachrichten über einige im Jahre 1833 zu Wien gesehene Handschriften. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 8 (1843) 729-732.
ÖNB: 393.002-B.H - I/10
Beschrieben werden 14 Handschriften mit Signaturenangaben der Hofbibliothek.

79
1851
Wattenbach, Wilhelm: Verzeichnis der auf der österreichischen Reise untersuchten Handschriften. Handschriften der k.k. Hofbibliothek in Wien. In: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 10 (1851) 447-584.
ÖNB: 393.002-B.H - I/10
Enthält hauptsächlich historische Handschriften mit Angabe der Signaturen des 18. Jahrhunderts und der jetzt geltenden Signaturen.

80
1880
Mayr, Martin: Wiener Handschriften zur bayerischen Geschichte. In: Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde N.F.5 (1880) 124-148.
ÖNB: 393.008-B.H - I/10 Bd.5
Nach heutigen Signaturen geordnet.

81
1925
Zinner, Ernst: Verzeichnis der astronomischen Handschriften des deutschen Kulturgebietes. München 1925.
ÖNB: 555.556-B.H - Kat.4°/105
s. bei Nr. 43

82
1941
Helbling, Leo: Dr. Johann Fabri, Generalvikar von Konstanz und Bischof von Wien 1478-1541. Beiträge zu seiner Lebensgeschichte. (Reformationsgeschichtliche Studien und Texte 67/68). Münster 1941.
ÖNB: 448.49l-B.H - XIIIa 13
s. bei Nr. 48

83
1960
Lehmann, Paul: Eine Geschichte der alten Fuggerbibliothek. 2. Teil: Quellen und Rekonstruktionen (Studien zur Fuggerschichte 15). Tübingen 1960, 552-592.
ÖNB: 812.476-B.H - IV 71
s. bei Nr. 59

84
1960 - 1961
Menhardt, Hermann: Verzeichnis der altdeutschen literarischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. 1-3. Berlin 1960- 1961.
Bd.1. Cod. 160 - 2962.
Bd.2. Cod. 2963 - 7692.
Bd.3. Cod. 7702 - Cod.Ser.nova 13.236.
ÖNB: 927.888-C.H - NB 23a
Aktueller Gesamtkatalog der mittelalterlichen deutschen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. Dem Katalog vorangestellt eine kurze Abhandlung über die Entstehung und Entwicklung der Handschriftensammlung unter besonderer Berücksichtigung des Zuwachses an altdeutschen Handschriften. Die autographe Vorarbeit zum Buch erhalten in Cod. Ser.nova 4838 - 4839, vgl. auch Cod. Ser.nova 13.715. Mit Verfasser- und Titelregister, Verzeichnis der Schreiber, Herkunft und Mundart der Handschriften.


b) Italienische Handschriften

85
1843
Gar, Tommaso: I codici storici della collezione Foscarini conservata nella Imperiale Biblioteca di Vienna (Archivio Storico Italiano 5). Firenze 1843.
ÖNB: 397.358-B.H - NB 28
s. bei Nr. 27

86
1939
Quelle, Otto: Die ibero-amerikanischen Länder in Manuskript-Atlanten des 16. und 17. Jahrhunderts der Wiener Nationalbibliothek. In: Ibero- Amerikanisches Archiv 13 (1939) 135-147.
ÖNB: 674.666-B.H - NB 3
s. bei Nr. 47


c) Katalanische Handschriften

87
1931
Verzeichnis der spanischen, portugiesischen und katalanischen Handschriften der Nationalbibliothek. Wien 1931. [Maschinschriftlich.]
HAN: NB 16a
s. bei Nr. 96

88
1957
Kraft, Walter C.: Codices Vindobonenses Hispanici. A catalog of the Spanish, Portuguese, and Catalan Manuscripts in the Austrian National Library in Vienna. Corvallis 1957.
ÖNB: 900.607-B.H - NB 16c
s. bei Nr. 98


d) Kroatische Handschriften

89
1972
Schwarzenberg, Karl: Katalog der kroatischen, polnischen und tschechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe. Veröffentlichungen der Handschriftensammlung 4). Wien 1972.
ÖNB: 1,076.962-C.H - NB 100d
Erfaßt sind die slawische Texte in lateinischer Schrift. Vorangestellt ist die Geschichte der slawische Bestände der Bibliothek. Die Handschriften werden nach geltenden Signaturen geordnet beschrieben. Mit Incipit- und Kreuzregister.


e) Polnische Handschriften

90
1972
Schwarzenberg, Karl: Katalog der kroatischen, polnischen und tschechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe. Veröffentlichungen der Handschriftensammlung 4). Wien 1972.
ÖNB: 1,076.962-C.H - NB 100d
s. bei Nr. 89


f) Portugiesische Handschriften

91
1931
Verzeichnis der spanischen, portugiesischen und katalanischen Handschriften der Nationalbibliothek. Wien 1931. [Maschinschriftlich.]
HAN: NB 16a
s. bei Nr. 96

92
1931
Quelle, Otto: Portugiesische Manuskriptatlanten. In: Abhandlungen des Geographischen Instituts der Freien Universität Berlin 2 (Berlin 1953) 3- 10.
ÖNB: 850.176-C.H - NB 556
Beschrieben werden Cod. 6072 und Cod. 6083.

93
1957
Kraft, Walter C.: Codices Vindobonenses Hispanici. A catalog of the Spanish, Portuguese, and Catalan Manuscripts in the Austrian National Library in Vienna. Corvallis 1957.
ÖNB: 900.607-B.H - NB 16c
s. bei Nr. 98


g) Spanische Handschriften

94
1838
Chmel, Josef: Auszüge aus interessanten Handschriften der k.k. Hofbibliothek zur Geschichte des sechzehnten Jahrhunderts. In: Der österreichische Geschichtsforscher 1 (1838) 98-152.
ÖNB: 50.C.28* - Sep.356
s. bei Nr. 76

95
1925
Karl, Louis: Notice sur le fonds espagnol de la Bibliothèque Nationale à Vienne. In: Revue des Bibliothèques 35 (1925) 54-74.
ÖNB: 396.551-B.35
Angeführt sind 16 spanische Handschriften.

96
1931
Verzeichnis der spanischen, portugiesischen und katalanischen Handschriften der Nationalbibliothek. Wien 1931. [Maschinschriftlich].
HAN: NB 16a
Die Handschriften sind mit heutigen Signaturen angegeben.

97
1939
Quelle, Otto: Die ibero-amerikanischen Länder in Manuskript-Atlanten des 16. und 17. Jahrhunderts der Wiener Nationalbibliothek. In: Ibero- Amerikanisches Archiv 13 (1939) 135-147.
ÖNB: 674.666-B.H - NB 3
s. bei Nr. 92

98
1957
Kraft, Walter C.: Codices Vindobonenses Hispanici. A catalog of the Spanish, Portuguese, and Catalan Manuscripts in the Austrian National Library in Vienna. Corvallis 1957.
ÖNB: 900.607-B.H - NB 16c
Vorangestellt ist eine kurze Geschichte der Bestände. Die Handschriften sind nach heutigen Signaturen geordnet beschrieben und mit einem Personen- und Sachregister.


h) Tschechische Handschriften

99
1972
Schwarzenberg, Karl: Katalog der kroatischen, polnischen und tschechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe. Veröffentlichungen der Handschriftensammlung 4). Wien 1972.
ÖNB: 1,076.962-C.H - NB 100d
s. bei Nr. 89


II. Griechische Handschriften

100
1608
Possevino, Antonio: Catalogi M.S. Graecorum et aliorum etiam codicum, qui cum ad res sacras atque ecclesiasticas pertinent in antiquis ... Bibliothecis asservantur. In: Apparatus sacer ad scriptores veteris et novi Testamenti, eorum interpretes, synodes et patres latinos et graecos. 2. Köln 1608. Im Anhang 49-53.
ÖNB: 79.A.1.(H) - Kat 2°/2
Verzeichnet die Heilige Schrift und Patristik betreffenden Handschriften.

101
1665 - 1679
Lambeck, Peter: Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensis. 1-8. Wien 1665-1679.
Bd.1. 191 S. 24 Bl. Index. 1665.
Bd.2. 1012 S. 24 Bl. Index. 1669.
Bd.3. 404 S. Theologie Nr. 1 - 100. 1670.
Bd.4. 340 S. Theologie Nr.101 - 200. 1671.
Bd.5. 428 S. Theologie Nr.201 - 337. 1672.
Bd.6. 329 S. Jus Nr.1 - 18; Medizin Nr.1 - 52. 1674.
Bd.7. 318 S. Philosophie Nr.1 - 146. 1675.
Bd.8. 663 S. Geschichte Nr.1 - 69. 1679.

ÖNB: 397.079-D.H - NB 1
Geplant war, die gesamten Handschriftenbestände der Bibliothek in 25 Bänden zu veröffentlichen. Fertiggestellt wurden die Kataloge der griechischen Handschriften. Der erste Band enthält Beiträge zur Geschichte der Hofbibliothek, Vermerke über früheren Handschriftenkataloge und Bibliotheksverzeichnisse, unter anderem auf Seite 39 der von Hugo Blotius im Jahre 1576 verfaßte handschriftliche Katalog der Hofbibliothek, auf Seite 40 das Bücherverzeichnis der Bibliothek des Johann Dernschwam. Auf Seite 55 ist ein Inventar der Hofbibliothek aus dem Jahre 1575, der von Hugo Blotius verfaßte Katalog der Bibliotheca Rumpfiana (Cod. 15.286) und der im Jahre 1587 geschriebene Katalog der Bibliothek des Johannes Sambucus, auf Seite 168 - 185 sind die von Sebastian Tengnagel erworbenen orientalischen Handschriften angeführt. Der 9. Band ist unter Cod. 14.155 in der Handschriftensammlung vorhanden. Er wurde 1729 in Frankfurt a.M. gedruckt u.d.T.: Lambecii commentario de Aug. Bibl. Caes. Vind. liber nonus quo continentur catalogus mms.codd. Graec.prof. (ÖNB: 661.348-A).

102
1690
Nessel, Daniel: Catalogus sive Recensio Specialis omnium Codicum Manuscriptorum, nec non Linguarum Orientalium ... Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis. 1-2. Wien 1690.
ÖNB: 397.075-D.H - NB 2
Der Katalog enthält die Beschreibung von 337 theologischen, 18 juristischen, 35 medizinischen, 347 philosophischen und philologischen, sowie 130 historischen Handschriften. Angeführt sind sie nach noch heute geltenden Signaturen. Mit Personen- und Sachregister.
Konkordanzen: Nessel - Lambeck; Lambeck - Nessel.

103
1702
Talman, Michael: Elenchus librorum orientalium manuscriptorum videlicet graecorum, arabicorum, persicorum, turcicorum, et deinde hebraicorum, ac antiquorum latinorum, tum manuscriptorum, tum impressorum a ... Aloysio Ferdinando Marsigli ... partim in ultimo bello Turcico et partim itinere Constantinopolim suscepto collectorum coemtorumque, opera Michaeli Talman ... compilatus et in sex partes divisus. Wien 1702.
ÖNB: 62.477-C.H - NB 7
Verzeichnet sind die von Ludwig Ferdinand Marsigli im Orient gesammelte Handschriften, nach Sprachen geordnet; 19 griechische, 65 hebräische (zum Teil gedruckte), 82 arabische, 30 persische und 10 türkische Bücher.

104
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
Gekürzte Editionen der gedruckten Kataloge des Peter Lambeck und Daniel Nessel, nach dem System dieser Kataloge geordnet mit einem Sach- und Personenindex.

105
1729
Lambeck, Peter: Petri Lambecii Hamburgensis Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi, liber nonus, quo continetur Catalogus Manuscriptorum Codicum Graecorum profanorum ... In: Johann Georg Schelhorn, Amoenitates literariae 5. Frankfurt 1729, 97-115.
ÖNB: 661.348-A.
Nach dem Tode von Peter Lambeck veröffentlicht, verzeichnet 7 Handschriften.

106
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
s. bei Nr. 10.

107
1750
Lambacher, Philipp Jakob: Bibliotheca antiqua Vindobonensis civica, seu Catalogus librorum antiquorum, cum manuscriptorum, tum ab inventa Typographia ad Annum usque MDLX typis excusorum, qui in Bibliotheca Vindobonensi civica asservantur, cum annotationibus historico-literario- criticis. Pars 1. Libros theologicos complectens. Wien 1750.
ÖNB: 74.D.69.(H) - NB 18
s. bei Nr. 12

108
1766 - 1782
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii. 9 Bände. Wien 1766-1790.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
Umgearbeitete Neuauflage von Nr.101. Inhaltlich identisch. Bd. 9 = Suppl.Lib.1. Adami Francisci Kollarii ad Petri Lambecii commentariorum de ... Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libros VIII Supplementum. Liber primus. [Erst nach Tode von A. Kollar von Michael Denis im Jahre 1790 veröffentlicht]. Mit Personen- und Sachindex.

109
1773
Treschow, Hermann: Tentamen descriptionis codicum veterum aliquot graecorum novi foederis manuscriptorum, qui in Bibliotheca Caesarea Vindobonensi asservantur, et quorum nunquam antea facta fuit collatio vel plena descriptio. Hainau 1773.
ÖNB: *46.J.25. NB 30
Enthält griechische Handschriften des Neuen Testament der Sammlung, zum Teil mit Signaturenangaben .

110
1890
I Codici della biblioteca del cenobio de S. Giovanni a Carbonara di Napoli dei Pp. Eremitani di S. Agostino, Spedita a Vienna nel 1718 per B. C. Neapel 1890.
ÖNB: 86.165-A.H - NB 84
s. bei Nr. 35

111
1899
Jorga, Nicula: Manuscripte din biblioteci straine relative la istoria Romaniloe. In: Analele Academiei Romane. Ser.2. Tom.20. Bukarest 1899, 197 -253.
ÖNB: 222.611-C.H - NB 23r
Verzeichnet 15 griechische Handschriften mit heutigen Signaturen. Mit Register und Konkordanz.

112
1903
Kroll, Wilhelm: Codices Vindobonenses (Catalogus codicum astrologorum Graecorum 6). Brussel 1903.
ÖNB: 395.021-B.H - Kat 4°/16,6
Enthält 14 griechische Handschriften mit heutigen Signaturen. Mit Incipitverzeichnis und Namensregister.

113
1904 - 1905
Mencik, Ferdinand: Die Neapolitanischen Handschriften der Hofbibliothek. In: Mitteilungen des Österreichischen Vereins für Bibliothekswesen 8 (1904) 133-143, 170-177 u. 9 (1905) 31-37.
ÖNB: 397.365-C.H - NB 90
s. bei Nr. 40

114
1919
Tietze, Hans: Die Entführung von Wiener Kunstwerken nach Italien. Wien 1919.
ÖNB: 543.691-B.H - NB 67
s. bei Nr. 42

115
1909
Weinberger, Wilhelm: Die griechische Handschriften des Prinzen Eugen von Savoyen. In: Wiener Eranos. Wien 1909, 137-345.
ÖNB: 468.158-B.H - NB 92
Angeführt sind 18 griechische Handschriften. Auf Seite 138 Konkordanz und Provenienzangaben.

116
1912
Bick, Josef: Wanderungen griechischer Handschriften. In: Wiener Studien 35 (1912) 143-154.
ÖNB: 397.037-B.H - NB 81
Verzeichnet die durch Augerius Busbeck um 1576 für die Hofbibliothek erworbenen 255 griechischen Handschriften.

117
1913
Catalogus codicum Hagiographicorum Graecorum. Germaniae, Belgii, Angliae. Brüssel 1913.
ÖNB: 475.150-C.H - Kat.4°/18,Bd.13
Auf Seite 1 - 91 sind 106 in der Hofbibliothek vorhandene Handschriften mit heutigen Signaturen verzeichnet. Mit Incipitangaben.

118
1920
Bick, Josef: Die Schreiber der Wiener griechischen Handschriften. (Museion. Veröffentlichungen aus der Nationalbibliothek in Wien. Reihe 1. Bd.1. Abhandlungen). Wien 1920.
ÖNB: 539.054-D.H.1,1 - NB 10a
Sammlung griechischen Handschriften der Bibliothek, die durch ausdrücklichen Subskription oder durch sonstigen Vermerke der Personen des Schreibers genau datiert werden können. Am Schluß des Verzeichnis zahlreiche Tafeln mit Schriftproben. Chronologisch geordnet. Register der Schreiber, Schreiborte, Besteller, Vorbesitzer, sowie Datierung mit Signaturenangaben der Bibliothek.

119
1926
Gerstinger, Hans: Johannes Sambucus als Handschriftensammler. In: Festschrift der Nationalbibliothek in Wien. Wien 1926, 251-400.
ÖNB: 557.222-C.H - NB 77
s. bei Nr. 44

120
1953
Hunger, Herbert: Codices Vindobonenses Graeci. Signaturenkonkordanz der griechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek (Biblos-Schriften 4). Wien 1953.
ÖNB: 828.219-B.H - NB 31c
Vorangestellt kurze Geschichte der Bestände der griechischen Handschriften. Es folgen 7 Konkordanzen entsprechend der systematischen Aufstellung der Handschriften nach heutigen Signaturen und früheren gedruckten und handschriftlichen Katalogen.

121
1957
Hunger, Herbert: Katalog der griechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. Supplementum Graecum (Biblos- Schriften 15). Wien 1957.
ÖNB: 883.955-B.H - NB 22m
Verzeichnet 187 seit 1690 erworbenen griechischen Handschriften der Bibliothek. Mit Kreuzregister und Incipitverzeichnis.

122
1960
Lehmann, Paul: Eine Geschichte der alten Fuggerbibliothek. 2. Teil: Quellen und Rekonstruktionen (Studien zur Fuggerschichte 15). Tübingen 1960, 552-592.
ÖNB: 812.476-B.H - IV 71
s. bei Nr. 59

123
1961
Hunger, Herbert: Katalog der griechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe: Veröffentlichungen der Handschriftensammlung.1.Band 1. Teil: Codices historici, Codices philosophici et philologici). Wien 1961.
ÖNB: 940.650-C.H.1 - NB 22k
Vorangestellt ist eine Einleitung über die Geschichte der Bestand an griechischen Handschriften und Erläuterungen des Kataloges. Beschrieben sind 130 historische und 347 philosophische und philologische Handschriften. Mit Kreuzregister und Incipitverzeichnis.

124
1969
Hunger, Herbert: Katalog der griechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe: Veröffentlichungen der Handschriftensammlung.1.Band 2. Teil: Codices juridici, Codices medici). Wien 1969.
ÖNB: 940.650-C.H.2 - NB 22k
Verzeichnet 18 juristische und 53 medizinische griechische Handschriften. Mit Kreuzregister und Incipitverzeichnis.


III. Slawische Handschriften

125
1841
Strojev, Sergej Michajlovic: Opisanije pamjatnikov slavjano-russkoj literatury chranjascichaja v publicnych bibliotekach Germanii i Francii. Moskva 1841. [Beschreibung der Denkmäler der slawisch-russischen Literatur in den öffentlichen Bibliotheken Deutschlands und Frankreichs].
ÖNB: 13.416-B.H - NB 23c
In cyrillischer Schrift geschrieben. Verzeichnet werden 10 Handschriften der Hofbibliothek. Mit Namens- und Sachindex.

126
1883
Voskreseskij, G.A.: Slavjanskie ruskopisi chranjasciesja v zagranicych bibliotekach. Censkaja Imperatorskaja Biblioteka. In: Sbornik otdelenija russkogo jazyka i slovesnosti Imperatorskoj Akademii Nauk, 31.1. Petersburg 1883, 30-42.
ÖNB: 397.851-C.H.31 - NB 23m
In dem in russischer Sprache verfaßten Katalog werden einige Handschriften der Hofbibliothek angeführt.

127
1890
Bogdan, Joan: Cate-va manuscripte slavo-romane din Biblioteca Imperiala de la Viena. (Analele Academiei Romàne. Ser. II.11) Bucuresti 1890, 1-28 [Neuaufl. 1968].
ÖNB: 222.612-C.H - NB 23p
Es sind 6 slawische Handschriften, die im rumänischen Territorium geschrieben wurden, mit Angabe der geltenden Signaturen der Bibliothek angeführt.

128
1921
Jacimirskij, Aleksander Ivanovice: Opisanie juzno-slavjanskich i russkich rukopisej zagranicnych bibliotek (Sbornik statej citannych v otdelenei russkago jazyka i slovenosti 98). Petrograd 1921. [Beschreibung der südslavischen und russischen Handschriften der ausländischen Bibliotheken].
ÖNB: 397.851-C.H - NB 23m
Auf Seite 1 - 253 sind die slawische Handschriften der Nationalbibliothek mit Angabe der geltenden Signaturen beschrieben.

129
1929
Conev, Beno: Slavjanski rakopisi v Viena. Manuscrits slaves à Vienne (Godisnik na Sofijskija Universitet. Istorico-filologiceski Fak. Kn. 25,9). Sofija 1929.
ÖNB: 495,253-C.H - NB 23n
Beschrieben werden die Cod. Slav. Vind. 138 - 152.

130
1975
Birkfellner, Gerhard: Glagolitische und kyrillische Handschriften in Österreich. (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch- historische Klasse. Schriften der Balkankommission. Linguistische Abteilung 23). Wien 1975.
ÖNB: 1,132.107-B.H - NB 23l
Vorangestellt ist eine kurzgefaßte Entstehungsgeschichte der Wiener Sammlung. Geordnet ist der Katalog nach glagolitischer und kyrillischer Schrift der Handschriften. Innerhalb der Schriftart systematisch gegliedert mit Angabe der Signaturen der Bibliothek.


IV. Außereuropäischer Kulturkreis

1) Äthiopische Handschriften

131
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

132
1862
Müller, Friedrich: Die äthiopischen Handschriften der k.k. Hof-bibliothek in Wien. In: Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 16 (1862) 553-557.
ÖNB: 390.593-B.Pp - Sep.354
Angeführt sind 24 Handschriften der Bibliothek. (Vgl. Cod. Ser.nova 2161).

133
1906
Rhodokanakis, Nikolaus: Die äthiopischen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien. (Sitzungsberichte der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien. Phil.-Hist.Klasse 151). Wien 1906.
ÖNB: 397.357-B.H - NB 3
Vorangestellt ist eine kurze Geschichte der äthiopischen Handschriftenbestände der Bibliothek. Es folgt nach systematischer Gliederung die Beschreibung von 28 Handschriften mit heutigen Signaturangaben. Mit Personen- und Sachregister.


2) Arabische Handschriften

134
1665 - 1679
Lambeck, Peter: Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensis. 1-8. Wien 1665-1679.
Bd.1. 191 S. 24 Bl. Index. 1665.
Bd.2. 1012 S. 24 Bl. Index. 1669.
Bd.3. 404 S. Theologie Nr. 1 - 100. 1670.
Bd.4. 340 S. Theologie Nr.101 - 200. 1671.
Bd.5. 428 S. Theologie Nr.201 - 337. 1672.
Bd.6. 329 S. Jus Nr.1 - 18; Medizin Nr.1 - 52. 1674.
Bd.7. 318 S. Philosophie Nr.1 - 146. 1675.
Bd.8. 663 S. Geschichte Nr.1 - 69. 1679.
ÖNB: 397.079-D.H - NB 1
s. bei Nr. 101

135
1702
Talman, Michael: Elenchus librorum orientalium manuscriptorum videlicet graecorum, arabicorum, persicorum, turcicorum, et deinde hebraicorum, ac antiquorum latinorum, tum manuscriptorum, tum impressorum a ... Aloysio Ferdinando Marsigli ... partim in ultimo bello Turcico et partim itinere Constantinopolim suscepto collectorum coemtorumque, opera Michaeli Talman ... compilatus et in sex partes divisus. Wien 1702.
ÖNB: 62.477-C.H - NB 7
s. bei Nr. 103

136
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

137
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
s. bei Nr. 10

138
1766 - 1782
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii. 9 Bände. Wien 1766-1790.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 101

139
1820
Hammer-Purgstall, Josef: Codices arabicos, persicos, turcicos Bibliothecae Caesareo-Regio-Palatinae Vindobonensis recensuit Josephus de Hammer. Wien 1820.
ÖNB: 96.008-D.H - NB 8
Die erste Hälfte des Kataloges auf Seite 1 - 40 umfaßt 401 Handschriften, die bereits 1811 im zweiten Band der Fundgruben des Orients abgedruckt wurde, die zweite Hälfte des Buches auf Seite 41 - 68 enthält 149 Handschriften, die im 6. Band der Fundgruben veröffentlicht wurde. Innerhalb des Numerus currens sind die Handschriften systematisch geordnet.

140
1842
Flügel, Gustav: Die neuerworbenen orientalischen Handschriften der k.k. Bibliothek zu Wien. In: Jahrbücher der Literatur. Anzeige-Blatt für Wissenschaft und Kunst 97 (1842) 1-31; 100 (1842) 1-31.
ÖNB: 392.563-B.H - Sep.355
Kurze Beschreibung der unter Moritz von Dietrichstein erworbenen orientalischen Handschriften der Bibliothek.

141
1865 - 1867
Flügel, Gustav: Die arabischen, persischen und türkischen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien. 1-3. Wien 1865-1867.
ÖNB: 1,082.302-C.H - NB 32a
Band 3 des Kataloges gibt im Vorwort einen kurzen Überblick über die Bestände der orientalischen Handschriften der Bibliothek, anschließend folgen Konkordanzen zwischen de Bibliothekssignaturen und Katalognummern. Am Ende des Bandes befindet sich ein Titelindex für alle drei Bände. Die Beschreibung der Handschriften erfolgt nach systematischer Gliederung und innerhalb dieser nach Sprachen (Vgl. Cod. Ser.nova 2152).

142
1887
Ahlwardt, W.: Kurzes Verzeichnis der Glaser'-schen Sammlung arabischer Handschriften. Berlin 1887.
ÖNB: *17.E.48. - Kat.8°/27
Verzeichnet sind die durch Eduard Glaser im Jahre 1885 -1886 nach Europa gebrachten und an die Hofbibliothek verkauften 264 arabische Handschriften. Vorangestellt ist eine kurze Geschichte der Sammlung mit einem Überblick über die wissenschaftliche Anordnung des Kataloges (vgl. Cod. Ser.nova 2167).

143
1957
Cramer, Maria: Elf unveröffentlichte koptisch arabische Codices der Österreichische Nationalbibliothek zu Wien. Ihre inhaltliche und paläographische Wertung. In: Etudes de Papyrologie 8 (1957) 113-145.
ÖNB: 918.515-C.H - NB 719
s. bei Nr. 162

144
1970
Loebenstein, Helene: Katalog der arabischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. Neuerwerbungen 1868-1968. Teil 1. Codices mixti ab Nr.744 (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Vierte Reihe. Veröffentlichung der Handschriftensammlung 3). Wien 1970.
ÖNB: 539.054-C.H - NB 100d
Im Fonds der ''Codices mixti'' sind die arabischen, persischen und türkischen Handschriften chronologisch nach ihren Erwerbung in die Bibliothek beschrieben. In der Einleitung wird die Zuwachs summarisch behandelt, dem folgt die Beschreibung der einzelnen Handschriften nach Katalognummern, die als Fortsetzung des Flügel-Katalogs (s. Nr. 141) gekennzeichnet sind.


3) Armenische Handschriften

145
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 131

146
1891
Dashian, Jacobus: Catalog der armenischen Handschriften in der k.k. Hofbibliothek zu Wien. (Haupt-Catalog der armenischen Handschriften. 1.1). Wien 1891.
ÖNB: 390.920-C.H.1,1 - Kat.4°/26
Im Katalog sind 30 armenische Handschriften beschrieben. Vorangestellt ist die Geschichte der Bestände in lateinischer Schrift, die Beschreibung der einzelnen Handschriften ist in armenischer Schrift verfaßt.


4) Chinesische Handschriften

147
1837
Endlicher, Stephan: Verzeichnis der chinesischen und japanischen Münzen des k.k. Münz- und Anticen-Cabinets in Wien. Nebst einer Übersicht der chinesischen und japanischen Bücher der k.k. Hofbibliothek. Wien 1837.
ÖNB: 397.091-C.H - NB 39
Auf Seite 117 - 134 sind 125 chinesische und mandschurischen Handschriften verzeichnet, von einem späteren Hand mit heutigen Signaturen gekennzeichnet. Seite 135 - 138 erfaßt 63 japanische und koreanische Handschriften ebenfalls mit später handschriftlich ergänzten Signaturen: Das Buch wird als Inventar in der Sammlung weitergeführt u.d.Titel: Nachtrag zum Verzeichnis der chinesischen Bücher der k.k. Hofbibliothek. Zur Zeit sind 385 Sinaitica und Japanica darin erfaßt (Vgl. Cod. Ser.nova 2180).


5) Georgische Handschriften

148
1940
Peradze, Gregor: Über die georgischen Handschriften in Österreich. In: Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes 47 (1940) 219-232.
ÖNB: 692.657-B.H - NB 37a
Ab Seite 223 verzeichnet der Katalog die 4 georgischen Handschriften der Sammlung.


6) Hebräische Handschriften

149
1665
Lambeck, Peter: Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi. 1. Wien 1665.
ÖNB: 397.079-D.H - NB 1
s. bei Nr. 101

150
1702
Talman, Michael: Elenchus librorum orientalium manuscriptorum videlicet graecorum, arabicorum, persicorum, turcicorum, et deinde hebraicorum, ac antiquorum latinorum, tum manuscriptorum, tum impressorum a ... Aloysio Ferdinando Marsigli ... partim in ultimo bello Turcico et partim itinere Constantinopolim suscepto collectorum coemtorumque, opera Michaeli Talman ... compilatus et in sex partes divisus. Wien 1702.
ÖNB: 62.477-C.H - NB 7
s. bei Nr. 103

151
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

152
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
s. bei Nr. 10

153
1766
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii ... libri 1 Wien 1766-1769.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 108

154
1846 - 1847
Deutsch, Simon: Die hebräischen Manuskripte der k.k. Hofbibliothek zu Wien. In: Österreichische Blätter für Literatur und Kunst 19 (1846) 148- 152; 63 (1846) 491-495; 110 (1846) 859-863; 21 (1847) 81-82; 22 (1847) 88; 23 (1847) 90-91; 45 (1847) 179-180; 54 (1847) 214-215.
ÖNB: 104.832-C
Systematisch nach Signaturen geordneter Katalog, Titelangaben in hebräischer Schrift.

155
1847
Krafft, Albrecht: Die handschriftlichen hebräischen Werke der k.k. Hofbibliothek zu Wien, beschrieben von Albrecht Krafft und Simon Deutsch. (Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae Palatinae Vindobonensis 2). Wien 1847.
ÖNB: 397.098-C.H.2 - NB 34
Systematischer Katalog, darin sind 195 hebräische Handschriften beschrieben.

156
1851
Goldenthal, Jakob: Die neuerworbenen handschriftlichen hebräischen Werke der k.k. Hofbibliothek zu Wien, beschrieben samt Ergänzungen zum Krafft'schen Catalog von J. Goldenthal (Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae Palatinae Vindobonensis 3). Wien 1851.
ÖNB: 397.098-C.H.3 - NB 35
Beschrieben sind 40 in der Zeit 1847 - 1850 erworbenen Handschriften mit später handschriftlich nachgetragenen Ergänzungen. Mit Titelregister.

157
1914
Schwarz, Arthur Zacharias: Die hebräischen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien . (Sitzungsberichte der Kais.Akademie der Wissenschaften in Wien. Phil.-Hist. Klasse 175). Wien 1914.
ÖNB: 392.066-B.H - NB 36
Beschrieben sind darin 84 hebräische Handschriften.

158
1925
Schwarz, Arthur Zacharias: Die hebräischen Handschriften der Nationalbibliothek in Wien (Museion. Veröffentlichungen aus der Nationalbibliothek in Wien. 2). Wien 1925.
ÖNB: 539.054-D.H - NB 10
Dem Katalog vorangestellt ist eine Einleitung über die Geschichte der hebräischen Handschriften der Bibliothek, dabei werden alle früheren Kataloge der hebräischen Bestände angeführt. Innerhalb der systematischen Gliederung werden die einzelnen Handschriften beschrieben mit Provenienz und Literaturangaben. Umfangreiches Register nach Autoren, Schreibern, Besitzern und Revisoren, sowie geographischen Begriffen und Werktiteln.
Mehrere Konkordanzen: M. Denis-Katalog : ''Tabulae'' : Anhangnummern des Kataloges. ''Tabulae'' : Anhangnummern des Kataloges.
Blätter 3.u.4.Jg. : Hebr. Signaturen der Bibliothek : Katalognummern.
D. Nessel-Katalog : Hebr. Signaturen der Bibliothek : Katalognummern.
Österreichische Blätter 3.u.4.Jg.: Hebr. Signaturen der Bibliothek : Katalognummern.
A. Krafft-Katalog : Hebr. Signaturen der Bibliothek : Katalognummern.
A. Schwarz (Sitzungsberichte) : Hebr. Signaturen der Bibliothek : Katalognummern.

159
1932
Schwarz, Arthur Zacharias: Aus den Handschriften der Wiener ''Tabulae''. In: Abhandlungen zur Erinnerung an Hirsch Perez Chajes. Wien 1932, 204- 236.
ÖNB: 588.905-B.H - NB 214
s. bei Nr. 45


7) Japanische Handschriften

160
1837
Endlicher, Stephan: Verzeichnis der chinesischen und japanischen Münzen des k.k. Münz- und Anticen-Cabinets in Wien. Nebst einer Übersicht der chinesischen und japanischen Bücher der k.k. Hofbibliothek. Wien 1837.
ÖNB: 397.091-C.H - NB 39
s. bei Nr. 147


8) Indische Handschriften

161
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104


9) Koptische Handschriften

162
1957
Cramer, Maria: Elf unveröffentlichte koptisch arabische Codices der Österreichische Nationalbibliothek zu Wien. Ihre inhaltliche und paläographische Wertung. In: Etudes de Papyrologie 8 (1957) 113-145.
ÖNB: 918.515-C.H - NB 719
Nach geltenden Signaturen beschrieben und mit zahlreichen Abbildungen der Ornamente und Einbände illustriert.


10) Koreanische Handschriften

163
1837
Endlicher, Stephan: Verzeichnis der chinesischen und japanischen Münzen des k.k. Münz- und Anticen-Cabinets in Wien. Nebst einer Übersicht der chinesischen und japanischen Bücher der k.k. Hofbibliothek. Wien 1837.
ÖNB: 397.091-C.H - NB 39
s. bei Nr. 147


11) Mandschurische Handschriften

164
1837
Endlicher, Stephan: Verzeichnis der chinesischen und japanischen Münzen des k.k. Münz- und Anticen-Cabinets in Wien. Nebst einer Übersicht der chinesischen und japanischen Bücher der k.k. Hofbibliothek. Wien 1837.
ÖNB: 397.091-C.H - NB 39
s. bei Nr. 147


12) Persische Handschriften

165
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

166
1766
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii ... libri 1. Wien 1766-1769.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 108

167
1702
Talman, Michael: Elenchus librorum orientalium manuscriptorum videlicet graecorum, arabicorum, persicorum, turcicorum, et deinde hebraicorum, ac antiquorum latinorum, tum manuscriptorum, tum impressorum a ... Aloysio Ferdinando Marsigli ... partim in ultimo bello Turcico et partim itinere Constantinopolim suscepto collectorum coemtorumque, opera Michaeli Talman ... compilatus et in sex partes divisus. Wien 1702.
ÖNB: 62.477-C.H - NB 7
s. bei Nr. 103

168
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
s. bei Nr. 10

169
1766
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii ... libri 1 Wien 1766-1769.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 108

170
1820
Hammer-Purgstall, Josef: Codices arabicos, persicos, turcicos Bibliothecae Caesareo-Regio-Palatinae Vindobonensis recensuit Josephus de Hammer. Wien 1820.
ÖNB: 96.008-D.H - NB 8
s. bei Nr. 139

171
1842
Flügel, Gustav: Die neuerworbenen orientalischen Handschriften der k.k. Bibliothek zu Wien. In: Jahrbücher der Literatur. Anzeige-Blatt für Wissenschaft und Kunst 97 (1842) 1-31; 100 (1842) 1-31.
ÖNB: 392.563-B.H - Sep.355
s. bei Nr. 140

172
1865 - 1867
Flügel, Gustav: Die arabischen, persischen und türkischen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien. 1-3. Wien 1865-1867.
ÖNB: 1,082.302-C.H - NB 32a
s. bei Nr. 141


13) Syrische Handschriften

173
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

174
1959
Grill, Severinus: Vergleichende Religionsgeschichte und Kirchenväter. Beigabe: Die syrische Handschriften der Nationalbibliothek in Wien (Heiligenkreuzer Studien 11). Horn 1959.
ÖNB: 897.856-B.H - NB 37g
Auf Seite 54 - 58 werden 7 syrische Handschriften beschrieben.


14) Türkische Handschriften

175
1665
Lambeck, Peter: Commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi. 1. Wien 1665.
ÖNB: 397.079-D.H - NB 1
s. bei Nr. 101

176
1702
Talman, Michael: Elenchus librorum orientalium manuscriptorum videlicet graecorum, arabicorum, persicorum, turcicorum, et deinde hebraicorum, ac antiquorum latinorum, tum manuscriptorum, tum impressorum a ... Aloysio Ferdinando Marsigli ... partim in ultimo bello Turcico et partim itinere Constantinopolim suscepto collectorum coemtorumque, opera Michaeli Talman ... compilatus et in sex partes divisus. Wien 1702.
ÖNB: 62.477-C.H - NB 7
s. bei Nr. 103

177
1712
Reimmann, Jakob Friedrich: Bibliotheca acroamatica theologica, juridica, medica, philosophica, historica et philologica, comprehendens recensionem specialem omnium codicum manuscriptorum graecorum, hebraicorum, syriacorum, arabicorum, turcicorum, armenicorum, aethiopicorum, mexicanorum, sinensium etc. Augustissimae Bibliothecae Caesareae Vindobonensis olim a dumviris Cl. Petro Lambecio et Daniele Nesselio congesta; nunc autem ... restituta a Jacobo Friderico Reimmanno. Hannover 1712.
ÖNB: 397.159-A.H - NB 31
s. bei Nr. 104

178
1739
Montfaucon, Bernard de: Bibliotheca bibliothecarum manuscriptorum nova ... autore Bernardo de Montfaucon. 1.2. Paris 1739, 533-587.
ÖNB: 397.067-D.H - Kat.2°/1
s. bei Nr. 10

179
1766
Lambeck, Peter: Petri Lambecii commentariorum de Augustissima Bibliotheca Caesarea Vindobonensi libri. Editio altera. Opera et studio Adami Francisci Kollarii ... libri 1 Wien 1766-1769.
ÖNB: 395.017-D.H - NB 3
s. bei Nr. 108

180
1820
Hammer-Purgstall, Josef: Codices arabicos, persicos, turcicos Bibliothecae Caesareo-Regio-Palatinae Vindobonensis recensuit Josephus de Hammer. Wien 1820.
ÖNB: 96.008-D.H - NB 8
s. bei Nr. 139

181
1833 - 1835
Hammer-Purgstall, Josef: Verzeichnis von Hammer's handschriftlicher Sammlung orientalischer Werke über osmanische Geschichte. In: Geschichte des osmanischen Reiches großentheils aus bisher unbenützten Handschriften und Archiven 9 (Pest 1833) 177-256; 10 (Pest 1835) 689-694.
ÖNB: 3.E.5. - XIII.C.25
Es sind über 200 Handschriften beschrieben, die später von der Hofbibliothek erworben wurden.

182
1842
Flügel, Gustav: Die neuerworbenen orientalischen Handschriften der k.k. Bibliothek zu Wien. In: Jahrbücher der Literatur. Anzeige-Blatt für Wissenschaft und Kunst 97 (1842) 1-31; 100 (1842) 1-31.
ÖNB: 392.563-B.H - Sep.355
s. bei Nr. 140

183
1865 - 1867
Flügel, Gustav: Die arabischen, persischen und türkischen Handschriften der k.k. Hofbibliothek zu Wien. 1-3. Wien 1865-1867.
ÖNB: 1,082.302-C.H - NB 32a
s. bei Nr. 141


V. Illuminierte Handschriften

184
1835
Mosel, Ignaz: Bibliothecarische Schätze (Cimelien) und einige der merkwürdigsten Handschriften: In: Geschichte der kaiserl. königl. Hofbibliothek zu Wien. Wien 1935, 305-328.
ÖNB: 105.611-B.H - NB 61
Zimelien der Hofbibliothek im 19. Jahrhunderts. Mit Register.

185
1867
Waagen, Gustav Friedrich: Die vornehmsten Kunstdenkmäler in Wien. 2. Manuscripte mit Miniaturen, Handzeichnungen und Kupferstichen in der k.k. Hofbibliothek und Privatsammlungen. - K.k. Ambraser - Sammlung. Wien 1867.
ÖNB: 397.107-B.H - NB 24
Auf Seite 1 - 117 werden die bedeutendsten Zimelien der Bibliothek nach einzelnen Malerschulen beschrieben. Seite 119 - 369 verzeichnet die Handschriften mit Miniaturen in der Fideikommißbibliothek. Seite 353 - 369 sind Handschriften mit Miniaturen aufgezählt. Mit handgeschriebener Konkordanz zwischen Katalognummern und Bibliothekssignaturen.

186
1893
Schlosser, Julius: Die Bilderhandschriften Königs Wenzel I. In: Jahrbuch der kunsthistorischen Sammlungen des allerhöchsten Kaiserhauses 14 (1893) 214-317.
ÖNB: 443.956-D.H - III.A.1
Handschriften der böhmischen Buchmalerei.

187
1910
Mencik, Ferdinand: Die Wegführung der Handschriften aus der Hofbibliothek durch die Franzosen im Jahre 1809. In: Jahrbuch der kunsthistorischen Sammlungen des allerhöchsten Kaiserhauses 28 (1910) 1-28.
ÖNB: 490.563-D.H - NB 14
Vorangestellt ist eine kurze Abhandlung über die Zimelien der Hofbibliothek, die besonders geschützt werden sollen. Ab Seite 18 sind jene Handschriften mit heutigen Signaturen verzeichnet, die aus der Hofbibliothek entführt und später zurückgestellt wurden.

188
1912 - 1913
Beer, Rudolf: Les principaux manuscrits à peintures de la Bibliothèque Impériale de Vienne. In: Bulletin de la Société française de reproductions des manuscrits à peintures 2 (1912) 5-53; 3 (1913) 5-55.
ÖNB: 486.023-C.H - F.S.1
Beschrieben werden bekannte Zimelien, im Index bibliographische Angaben mit heutigen Signaturen.

189
1923 - 1938
Hermann, Julius Hermann: Beschreibendes Verzeichnis der illuminierten Handschriften in Österreich. Neue Folge. Herausgegeben von Julius Schlosser und Hermann Julius Hermann. Die illuminierten Handschriften und Inkunabeln der Nationalbibliothek in Wien. Bd. 1-7. Leipzig 1923-1938.
Bd.1. Hermann, J.: Die frühmittelalterlichen Handschriften. 1923.
Bd.2. Hermann, J.: Die deutschen romanischen Handschriften. 1926.
Bd.3. Hermann, J.: Dir romanischen Handschriften des Abendlandes mit Ausnahme der deutschen Handschriften. 1927.
Bd.4. Buberl, Paul: Die byzantinischen Handschriften. Zwei Teilbände. 1937, 1938.
Bd.5. Hermann, J.: Die italienischen Handschriften des Ducento und Trecento. Drei Teilbände. 1928-1930.
Bd.6. Hermann, J.: Die Handschriften und Inkunabeln der italienischen Renaissance. Vier Teilbände. 1930-1933.
Bd.7. Hermann, J.: Die westeuropäischen Handschriften und Inkunabeln der Gotik und Renaissance, mit Ausnahme der niederländischen Handschriften. Drei Teilbände. 1935-1938.
ÖNB: 447.286-D.H - Kat.2°/34
Die Beschreibung erfolgt in chronologischer Reihenfolge mit Angabe der heutigen Signaturen. Mehrere Register: Alphabetische Verzeichnis der beschriebenen Handschriften, Register der Schreiber, Miniaturen, Besteller, Vorbesitzer und Benützer der Handschriften. Ikonographische Register, Verzeichnis nach Sachbegriffen und der Abbildungen. Signaturenkonkordanz.

190
1926
Ausserer, Karl: Die heraldischen Handschriften der Wiener Nationalbibliothek. Eine zusammenfassende Übersicht. In: Festschrift der Nationalbibliothek in Wien. Wien 1926, 7-36.
ÖNB: 557.117-C. - NB 109
Auf Seite 32 - 36 systematisches Verzeichnis der heraldischen Handschriften mit heutigen Signaturen.

191
1927
Saxl, Fritz: Verzeichnis astrologischer und mythologischer illustrierte Handschriften des lateinischen Mittelalters. 2. Die Handschriften der Nationalbibliothek in Wien. Heidelberg 1927.
ÖNB: 539.499-B.H - NB 29
Auf Seite 1 - 68 allgemeine Einleitung zu astrologischen und mythologischen Handschriften. Es folgt die nach geltenden Signaturen geordnete Beschreibung der Handschriften der Bibliothek. Mit Personen- und Sachregister zur Einleitung. Verzeichnis der Verfasser, Sachbegriffe und Abbildungen.

192
1937
Holter, Kurt: Les principaux manuscrits à peintures de la Bibliothèque Nationale de Vienne: Section des manuscrits orientaux. In: Bulletin de la Société française de reproduction des manuscrits à peintures 20 (1937) 85- 150.
ÖNB: 486.023-C.H - F.S.1
Angeführt sind bekannte Zimelien mit Angabe der heutigen Signaturen, am Ende des Kataloges handschriftliche Konkordanz: Codex-Nummer : Zählungsnummer des Aufsatzes mit Seitenangabe.

193
1937
Trenkler, Ernst: Les principaux manuscrits à peintures de la Bibliothèque Nationale de Vienne: Manuscrits Italiens. In: Bulletin de la Société française de reproduction des manuscrits à peintures 20 (1937) 5-84.
ÖNB: 486.023-C.H - F.S.1
s. bei Nr. 192

194
1938
Trenkler, Ernst: Les principaux manuscrits à peintures de la Bibliothèque Nationale de Vienne: Manuscrits Français. In: Bulletin de la Société française de reproduction des manuscrits à peintures 21 (1938) 5-55.
ÖNB: 486.023-C.H - F.S.1
s. bei Nr. 192

195
1938
Holter, Kurt: Les principaux manuscrits à peintures de la Bibliothèque Nationale de Vienne: Manuscrits Allemands. In: Bulletin de la Société française de reproduction des manuscrits à peintures 21 (1938) 57-155.
ÖNB: 486.023-C.H - F.S.1
s. bei Nr. 192

196
1947 - 1948
Trenkler, Ernst: Meisterwerke der französischen Buchmalerei in der Österreichischen Nationalbibliothek. In: Nationalmusei Arabok. 1947-1948, 8-38.
ÖNB: 804.395-C.H - F.S.132a
Angeführt sind bekannte Zimelien mit heutigen Signaturen, ohne Register.

197
1957 - 1959
Unterkircher, Franz: Inventar der illuminierten Handschriften, Inkunabeln und Frühdrucke der Österreichischen Nationalbibliothek.1.2. (Museion. Veröffentlichungen der Österreichischen Nationalbibliothek. Neue Folge. Zweite Reihe: Allgemeine Veröffentlichungen 2). Wien 1957, 1959.
Bd.1. Die abendländischen Handschriften.
Bd.2. Die griechischen, slawischen, hebräischen und orientalischen Handschriften; kleinere Handschriftengruppen; Inkunabeln und Frühdrucke.
ÖNB: 882.244-B.H - NB 22d
Nach heutigen Signaturen geordnet, die einzelnen Gruppen folgen Zeittafeln, Länder- und Ortsverzeichnisse, sowie Namen- und Sachregister.

198
1974 - 1975
Pächt, Otto: Die illuminierten Handschriften und Inkunabeln der Österreichischen Nationalbibliothek. Herausgegeben von Otto Pächt (Veröffentlichungen der Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mittelalters. Reihe 1. Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse 118). Wien 1974-1975.
Bd.1. Pächt, Otto - Dagmar Thoss: Französische Schule. 1974. Text- und Tafelband.
Bd.2. Pächt, Otto - Ulrike Jenni: Holländische Schule. 1975. Text- und Tafelband.
ÖNB: 1,113.601-C.H - Kat.2°/34*
Vorangestellt ist eine kurze Einleitung. Die Beschreibung erfolgt in chronologischen Anordnung mit Angabe der heutigen Signaturen. Mehrere Register nach Autoren, Auftraggebern, Schreiber und Miniatoren, Holz- und Kupferstecher, Besteller und Vorbesitzer der Handschriften. Verzeichnis der Wappen, Devisen, Exlibris, Einbände. Ikonographisches Register. Register der zum Vergleich herangezogenen Handschriften. Mit Signaturenkonkordanz.


HTML-Redaktion und EDV-Beratung: Christine Glassner
Österreichische Akademie der Wissenschaften
Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mittelalters
e-mail: glassner@oeaw.ac.at

Letzte Änderung: 18.02.1997


zurück Kommission für Schrift- und Buchwesen des Mittelalters